Η δράση του Γάλλου κατασκόπου Roquefeuil στην Αθήνα κατά την διάρκεια του Α΄ παγκοσμίου πολέμου

Κατά την διάρκεια του Α΄ παγκοσμίου πολέμου οι δύο αντίπαλοι συμμαχικοί σχηματισμοί κατέβαλλαν μεγάλες προσπάθειες για να προσελκύσουν τις ουδέτερες χώρες και τους λαούς τους τόσο στα Βαλκάνια όσο και στην Μέση Ανατολή. Συνήθως η προσπάθεια προσέλκυσης αφορούσε εδαφικά ανταλλάγματα που υπόσχονταν οι εμπόλεμοι στην ουδέτερη Χώρα ως αποζημιώσεις για μετά το τέλος του πολέμου. Πολύ συχνά βέβαια, οι δύο αντίπαλες συμμαχίες δεν περιορίζονταν μόνο σε διπλωματικές ενέργειες, αλλά χρησιμοποιούσαν τις μυστικές τους υπηρεσίες και ειδικούς πράκτορες για την επίτευξη των σκοπών τους αλλά και την χειραγώγησης της κοινής γνώμης των λαών.
Στην Ελλάδα οι επιχειρήσεις των μυστικών υπηρεσιών των Γερμανών και των αγγλογάλλων είχαν λάβει μεγάλες διαστάσεις, καθώς η Ελλάδα επί τρία χρόνια (1914-1917) αμφιταλαντευόταν ανάμεσα

στα δύο στρατόπεδα. Οι ενέργειες τους εντάθηκαν μετά την δημιουργία του Βαλκανικού μετώπου, που αύξησε κατακόρυφα την σημασία της Ελλάδας για την παγκόσμια πολεμική σύρραξη.

Ο σημαντικότερος Γερμανός κατάσκοπος που έδρασε κείνη την εποχή στην Ελλάδα ήταν ο διαβόητος Γερμανός Βαρώνος Σενκ. Σύμφωνα με τα διπλωματικά αρχεία Γερμανίας και Αυστροουγγαρίας ο Σένκ δωροδόκησε τις περισσότερες αντιβενιζελικές εφημερίδες της εποχής, ώστε αυτές να δημοσιεύουν θετικές ειδήσεις για των συνασπισμό των κεντρικών Αυτοκρατοριών. Η σημαντικότερη όμως δράση πρακτόρων σημειώθηκε από την Αντάντ. Τόσο η Αγγλία όσο και η Γαλλία είχαν μόνιμες στρατιωτικές αποστολές στην Ελλάδα, την οποία θεωρούσαν χώρα που άνηκε αποκλειστικά στην σφαίρα επιρροής τους. Έτσι, η θετική στάση που τηρούσε ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος έναντι των Κεντρικών Αυτοκρατοριών σόκαρε τις ηγεσίες των δύο χωρών, ενώ αποτέλεσε μια δυσάρεστη

έκπληξη για την Γαλλική κοινή γνώμη. Μετά το 1916 οι κατασκοπικές ενέργειες της Γαλλίας κυρίως αυξήθηκαν κατακόρυφα, καθώς φαινόταν ότι ο Βενιζέλος έχανε έδαφος. Στις δραστηριότητες Γάλλων πρακτόρων εκτός από την δωροδοκία Βενιζελικών εφημερίδων ήταν και η στρατολόγηση οπαδών του Βενιζέλου. Το παρακάτω απόσπασμα από τις "αναμνήσεις" του Περικλή Αργυρόπουλου βασίζεται κυρίως στις αναμνήσεις του Γάλλου αντιναυάρχου Dartige de Fournet και παρά κάποιες υπερβολές, αποδίδει πιστά τις δραστηριότητες που ανέπτυξε ο Γάλλος κατάσκοπος De Roquefeuil. Να σημειωθεί  ότι στην αρθρογραφική μονομαχία Βενιζέλου - Μεταξά το 1934, ο Μεταξάς είχε αναφερθεί εκτενώς στον βίο και την πολιτεία του Γάλλου κατασκόπου. 

"Τον Δεκέμβριον του 1915 ο De Roquefeuil διορίσθηκε ναυτικός ακόλουθος στην Γαλλική πρεσβεία της Αθήνας. Είχε χρηματίσει παλαιότερα αρχηγός του επιτελείου του ναυάρχου Lacaze, υπουργού των Ναυτικών της Γαλλίας κατά τον πόλεμο. Η τυφλή εμπιστοσύνη του Lacaze στον υφιστάμενο του υπήρξε και η αιτία της εξαιρετικής επίδρασης που άσκησε ο Roquefeuil επί της Γαλλικής κυβέρνησης, του γαλλικού κοινοβουλίου και του γενικού στρατηγείου των Γάλλων. Σύμφωνα με τον αντιναύαρχο Dartige de Fournet, αρχηγού του Γαλλικού στόλου της Μεσογείου, ο Roquefeuil ένεκα των προσωπικών σχέσεων που είχε με τον υπουργό Ναυτικών κατ΄στη τόσο ισχυρός και ασύδοτος ώστε αγνοώντας την πρεσβεία και τον αρχηγό του Στόλου, έφτασε να αποβεί ο ρυθμιστής της Γαλλικής πολιτικής εν Ελλάδι την εποχή του Α΄ παγκοσμίου πολέμου. Του επετράπη κατ εξαίρεση να αποστέλλει γνώμες και πληροφορίες για τα Ελληνικά πράγματα απ΄ ευθείας στον πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας, στο υπουργείο εξωτερικών, στους προέδρους κοινοβουλευτικών επιτροπών, αλλά και στο γενικό επιτελείο στρατού.

                                                           Dartige de Fournet


Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντα του, ο Roquefeuil οργάνωσε μια υπηρεσία πληροφοριών και κατασκοπείας προσλαμβάνοντας κάθε είδους κακοποιό στοιχείο. Χάρις την  υπηρεσία αυτή κατέγραψε πάνω από 25.000 δελτία φρονημάτων για Έλληνες πολίτες. Σύμφωνα με τον Foyrnet ο περιβόητος Γάλλος πλωτάρχης είχε εγκαταστήσει πυρομαχικά και κιβώτια γεμάτα με εκρηκτικές ύλες και βόμβες σε αίθουσες του παραρτήματος της Γαλλικής Σχολής στην Αθήνα. Από την Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή ξεκίνησαν 40 Έλληνες αξιωματικοί για να μεταβούν στην Θεσσαλονίκη και να στελεχώσουν το εκεί μελετώμενο κίνημα. Χάρις τον Roquefeuil ντύθηκαν όλοι με στολές Γάλλων αξιωματικών για να μεταβούν με ασφάλεια στο Φάληρο. Ο Fournet χαρακτήρισε την αναχώρηση αυτή ως σενάριο καρναβαλιού που οφείλει να αποσιωπήσει για να μην "ντροπιάζεται ο Γαλλικός στρατός".

Αλλά ο Roquefeil δεν σταμάτησε εκεί. Οργάνωσε με Έλληνες πράκτορες την περίφημη σκηνοθετημένη επίθεση κατά της Γαλλικής πρεσβείας, μια προβοκάτσια που είχε σημαντικές επιπτώσεις στις Ελληνικές πολιτικές εξελίξεις. Από την αρχή είχε ταχθεί άλλωστε με το μέρος των Φιλελευθέρων και δεχόταν ως αληθή κάθε καταγγελία η πληροφορία που προερχόταν από τα μέλη του κόμματος αυτού. Άλλη σοβαρή πρωτοβουλία του Roquefeuil είναι η επίμονη προσπάθεια του να πειστεί η Γαλλική και η Ελληνική κοινή γνώμη ότι η Ελλάδα, όντας ουδέτερη, διατηρούσε κέντρα εφοδιασμού Γερμανικών υποβρυχίων.

Η κατηγορία αυτή είχε ιδιαίτερο βάρος καθώς η δράση των Γερμανικών υποβρυχίων στον Α΄παγκόσμιο πόλεμο είχε προκαλέσει σοβαρές καταστροφές κυρίως στον Αγγλικό εμπορικό στόλο. Ο Roquefeuil ήταν ο βασικός εμπνευστής και καθοδηγητής της αναληθούς αυτής προπαγάνδας. Ο Fournet διαβεβαίωνε στα απομνημονεύματα του ότι ποτέ δεν βρέθηκε τέτοια βάση ανεφοδιασμού στην Ελλάδα.
Αλλά οι προσπάθεια του Roquefeuil οδηγούσε τους Γάλλους σε συνεχείς γελοιοποιήσεις και εξευτελισμούς στα μάτια της Ελληνικής κοινής γνώμης. Αθώα Ελληνικά αλιευτικά καταγγέλονταν από την Γαλλική πρεσβεία ως Γερμανικά υποβρύχια, ενώ Γάλλοι ναύτες διεξήγαγαν επιδρομή στο Άργος για να καταστρέψουν 50 κιβώτια υγρής πίσσας που υποτίθεται ότι αφορούσαν τον επίμαχο ανεφοδιασμό, αλλά τελικά αποδείχθηκε ότι είχαν παραγγελθεί από το υπουργείου Γεωργίας για την εξόντωση των ακρίδων.

                       άγημα Γάλλων ναυτών βαδίζει προς Αθήνα στα "Νοεμβριανά


Μέγας θόρυβος είχε σηκωθεί από Βενιζελικές εφημερίδες σχετικά με το ανάκτορο του Γουλιέλμου Β΄της Γερμανίας στην Κέρκυρα κι την θρυλλούμενη δεξαμενή πετρελαίου και ένα υποβρύχιο σωλήνα που ανεφοδίαζε τα υποβρύχια. Τελικώς αυτός ο σωλήνας αποδείχθηκε πως απλώς εκκένωνε τους βόθρους του Αχιλλείου. Άλλωστε έτσι κι αλλιώς τα Γερμανικά υποβρύχια δεν χρειάζονταν τις Ελληνικές ακτές για να ανεφοδιαστούν. Από τις Τουρκικές τους βάσεις είχαν μια ακτίνα δράσης αρκετά ικανοποιητική. Άλλο τέχνασμα του Roquefeuil ήταν η σκηνοθεσία τορπιλισμού Ελληνικού πλοίου μέσα στο λιμάνι του Πειραιά τον Σεπτέμβριο του 1916. Ο φιλοβενιζελικός τύπος αλλά και εφημερίδες στην Γαλλία έγραψαν πως η βύθιση του πλοίου ήταν πολύνεκρη προήλθε από τορπιλισμό Γερμανικού υποβρυχίου. Στην κηδεία των θυμάτων του τορπιλισμού παραβρέθηκαν όλοι οι πρεσβευτές των Δυνάμεων της Αντάντ πλην του Ιταλού Μποσδάρι.

Η πραγματογνωμοσύνη που διεξήχθη λίγο καιρό μετά απέδειξε πως η βύθιση του πλοίου προήλθε από έκρηξη εκρηκτικών υλών εντός του καραβιού. Τα θύματα της ανατίναξης ήταν ανύπαρκτα, αν και λίγο αργότερα έγινε γνωστό πως οι νεκροί που είχαν κηδευθεί με μεγάλες τίμες είχαν αφαιρεθεί από νοσοκομείο. Τέλος, σύμφωνα με τον Ιταλό πρέσβη Μποσδάρι, ο Roquefeuil ήταν αυτός ο οποίος οργάνωσε τον εμπρησμό του βασιλικού κτήματος στην Δεκέλεια. Ο εμπρησμός ήταν τόσο εκτεταμένος ώστε είχε ως θύματα δύο υπασπιστές του Βασιλιά Κωνσταντίνου, με τον ίδιο τον Βασιλιά να διατρέχει μεγάλο κίνδυνο. Η δραστηριότητα του Roquefeuil δημιούργησε μια αρνητική εικόνα της Ελλάδας στην Γαλλική κοινή γνώμη. Αυτή η εικόνα ήταν ιδιαιτέρως ζωηρή κατά την κρίσιμη διετία 1920-1922 και αναζωπυρώθηκε όταν ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920. Έτσι λοιπόν, η μεταστροφή της Γαλλικής πολιτικής υπέρ του Κεμάλ συνάντησε μικρότερη αντίσταση από την Γαλλική κοινή γνώμη"


το είδα http://logioshermes.blogspot.com/2012/04/roquefeuil.html