Η Ελλάς ως μέτοχος της Ευρωπαϊκής Ιδέας #2

ΕΛΛΑΣ – ΓΑΛΛΙΑ, ΣΥΜΜΑΧΙΑ;

Οι Ευρωπαίοι που πρωτοστάτησαν στην ευρωπαϊκή ενοποίηση δεν κρύβουν την σημερινή αυτοκρατορική τους ευφορία, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για εκδηλώσεις σε παγκόσμιους οργανισμούς παιδείας, επιστήμης και πολιτισμού. Οι Γάλλοι ευρωπαϊστές δεν κρύβουν πλέον τη σχέση του αυτοκράτορα Ναπολέοντα με την Εθνική Γαλλική Επανάσταση. Και οι Έλληνες πρέσβεις της Unesco τονίζουν με κάθε τρόπο το “Ελλάς-Γαλλία, Συμμαχία”. Είναι το σύνθημα που εξήγησε για πρώτη φορά τόσο καθαρά Έλληνας πρωθυπουργός στην εθνική επέτειο (25-3-2015). Είναι το σύνθημα που προσπαθεί να ορίσει τον Έλληνα σε σχέση με το κράτος που προέκυψε από την Επανάσταση του 1821. Ταυτόχρονα όμως είναι και το σύνθημα που προσπαθεί να σβήσει με κάθε τρόπο από την Ιστορία το “Ελλάς-Φραγκία, Πόλεμος για περισσότερο από μια χιλιετία”. Όλα αυτά μας διευκολύνουν να προσεγγίσουμε την “Ευρωπαϊκή Ιδέα”, τον ελληνικό πολιτισμό και τα “ανθρώπινα δικαιώματα” για τα οποία έγινε λόγος στο προηγούμενο. Τι μπορεί να συμβαίνει όταν ένα μέλος ενός παγκόσμιου οργανισμού λαμβάνει την αυτοκρατορική τιμή ενός εθνικού τάγματος για την προσφορά του στα πανανθρώπινα ιδανικά; Πώς σχετίζονται η Unesco, η Ε.Ε., η Ελλάδα και η Γαλλική Επανάσταση;

Παρίσι, 2 Δεκεμβρίου 2015. Σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στην έδρα της UNESCO, ο πρώην Πρόεδρος της Γαλλίας Valery Giscard d’ Estaing, απένειμε στην Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της UNESCO, Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη το παράσημο του “Αξιωματικού του Εθνικού Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής” της Γαλλικής Δημοκρατίας. Το
σχετικό προεδρικό διάταγμα υπέγραψε ο Πρόεδρος της Γαλλίας Francois Hollande. Είναι η δεύτερη φορά που τιμάται από τη Γαλλία η Μ. Βαρδινογιάννη για το έργο της. Το 2006 της είχε απονεμηθεί ο βαθμός του “Ιππότη του Εθνικού Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής” με Διάταγμα του τότε προέδρου της Γαλλίας Jacques Chirac. Ο Giscard d’Estaing δεν υπήρξε μόνον προσωπικός φίλος του παλαιού Κ. Καραμανλή και πρωτεργάτης της εισόδου της Ελλάδας στην Ε.Ε. (τότε Ε.Ο.Κ.). Υπήρξε και ο πρόεδρος της Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα που ολοκλήρωσε τις εργασίες της το 2004 και οδήγησε στην θέσπιση του του πρώτου “Ευρωσυντάγματος”. Είναι γνωστό ως Συνθήκη της Λισαβόνας (2007) και ισχύει από το 2009. Στην τελετή παρασημοφόρησης της Μ. Βαρδινογιάννη οι πρωταγωνιστές τόνισαν:

Valery Giscard d’ Estaing: Αγαπητή Μαριάννα Βαρδινογιάννη, όταν ο Ναπολέων δημιούργησε τη Λεγεώνα της Τιμής στις αρχές του 19^ου αιώνα, δεν είχε σκεφθεί ότι αυτή η τιμή της αυτοκρατορικής αριστοκρατίας θα απονέμονταν μια μέρα σε μια γυναικεία προσωπικότητα της Ελλάδας. … Κυρία Βαρδινογιάννη στο όνομα του Προέδρου της Δημοκρατίας και με την εξουσιοδότηση που έχω, σας ονομάζω Αξιωματικό της  Λεγεώνας της Τιμής.

Μαριάννα Βαρδινογιάννη: … κ. Πρόεδρε, … ως ηγετική πολιτική προσωπικότητα στην πορεία για μια Ενωμένη Ευρώπη, υπήρξατε ο σημαντικότερος σύμμαχος της Ελλάδας για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. … Η Γαλλία υπήρξε ανέκαθεν, με κορύφωση τη Γαλλική Επανάσταση, και εξακολουθεί να αποτελεί έως και σήμερα, ένθερμο υποστηρικτή των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και πρωτοπόρο χώρα στον τομέα των ιδεών, λίκνο των κοινωνικών επιστημών. Ας ενώσουμε τις δυνάμεις και τις ευχές μας για έναν καλύτερο κόσμο ελευθερίας, ισότητας και αδελφοσύνης.

Η ΒΡΑΧΥΒΙΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ ΚΑΙ Η ΜΗΔΕΠΟΤΕ ΑΝΑΓΕΝΝΗΘΕΙΣΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Ingres, Ο Ναπολέων
αυτοκράτορας. Στο στήθος του
το αστέρι της Λεγεώνας της Τιμής

Η Ευρωπαϊκή ενοποίηση δεν είναι σχέδιο που προέκυψε μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Ούτε όμως και σχέδιο που αφορά μόνον στην γεωγραφική Ευρώπη, όπως κι αν αυτή οριστεί. Η πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης είναι το βασικότερο τμήμα του προς υλοποίηση σχεδίου που λέγεται “παγκοσμιοποίηση”. Μετά τον πόλεμο δημιουργήθηκαν οι βασικές δομές των Ηνωμένων Εθνών, της Ουνέσκο και της Γιούνισεφ. Αυτές εξέλιξαν τις προηγούμενες δομές που προέκυψαν από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο, όπως την ΚτΕ. Αν όμως μετρούσαμε διαφορετικά τους πολέμους, θα φαινόταν καθαρότερα ότι αντίστοιχες διαδικασίες έγιναν μετά τον πραγματικό Α’ παγκόσμιο πόλεμο της νεότερης Ιστορίας. Πρόκειται για τους Ναπολεόντιους πολέμους (1805-1815),  αν και οι πόλεμοι που έχουν χαρακτήρα αντίστοιχο με αυτούς που ονομάζουμε “παγκόσμιους”, ξεκινούν ουσιαστικά το 1798.

Το 1804 ο Ναπολέων στέφεται αυτοκράτορας. Τον επόμενο χρόνο ο Ναπολέων νικά στο Αούστερλιτς τους Αυστριακούς και τους Ρώσους στη μάχη των τριών αυτοκρατόρων. Ως αποτέλεσμα αυτής της ήττας, ο αυστριακός αυτοκράτωρ υποβιβάζεται από “Φραγκίσκος Β΄, Αυτοκράτωρ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους” σε “Φραγκίσκος Α΄, Αυτοκράτωρ της Αυστρίας”. Ταυτόχρονα, ο Κοραής αναλαμβάνει να “ειδοποιήσει” τους Έλληνες ότι πρέπει να εγκαταλείψουν την μέσω Ρωσίας προετοιμαζόμενη Επανάσταση και να προσκολληθούν στη Γαλλία που είναι πολύ περισσότερο “φωτισμένη” από την Ρωσία. Ο Ναπολέων αναλαμβάνει να συγκεκριμενοποιήσει το αποτέλεσμα της Γαλλικής Επανάστασης και να το εξάγει στα υπό διαμόρφωση ή δημιουργία ευρωπαϊκά κράτη, έχοντας κάνει σαφές ότι η Ευρώπη ενοποιείται με τη μορφή μιας ομοσπονδίας κρατών που αποδέχονται το πλαίσιο της Γαλ. Επανάστασης και ηγέτη τον Ναπολέοντα. Υπάρχει αντίπαλος; Τι ρόλο έχει η Ελληνική Επανάσταση; Λείπει κάτι σ’ αυτή την αφήγηση;

Αυτό που συνήθως λείπει από το ερμηνευτικό ιστορικό πλαίσιο, είναι η ένταξη των ηγετών σε υπερεθνικά μυστικά δίκτυα τα οποία εργάζονται για να υλοποιήσουν αντίστοιχους υπερεθνικούς στόχους. Το πιο γνωστό απ’ αυτά, ο τεκτονισμός εξαπλώθηκε τρομακτικά σε όλο τον 18ο αιώνα, περνώντας από τα λόγια κοινωνικά στρώματα στα λαϊκά. Οι χριστιανοί που μετείχαν σ’ αυτόν, είχαν σχεδιάσει την εκδίωξη των Οθωμανών από τον ευρωπαϊκό χώρο με πρώτο στόχο την ανασύσταση της Ανατολής, δηλαδή μιας Αυτοκρατορίας που έπαψε να υπάρχει το 1453. Η σοβαρότερη όμως προσπάθεια για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου που ξεκίνησε το 1787, έληξε άδοξα το 1792 με κυριότερη αιτία την Γαλλική Επανάσταση που μεσολάβησε το 1789. Η Αυστρία και η Ρωσία αναγκαζόμενες -με την γαλλική και την βρετανική παρέμβαση- να πολεμήσουν με νέους αντιπάλους, εγκατέλειψαν τον πόλεμο εναντίον της εξασθενημένης Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Έκτοτε η Αυστρία δεν θα επανέλθει στο χριστιανικό σχέδιο, μετά δε την μάχη του Αούστερλιτς η στάση της θα μεταβληθεί σε εχθρική ως προς αυτό. Η Ρωσία θα βρεθεί απομονωμένη και τα σχέδια για την ανασύσταση της Ελληνικής αυτοκρατορίας θα περιοριστούν από “γενική κατά των Οθωμανών επίθεση” στην (σταδιακή) τακτική δημιουργίας “χριστιανικών νησίδων”. Στην τακτική αυτή εντάσσονται το “Επτανησιακό”, το “Σερβικό” και το “Πελοποννησιακό” σχέδιο, που θα συμπλήρωναν το Βλαχομολδαβικό ασταθές προγεφύρωμα.

Το 1797 ο Ναπολέων καταλαμβάνει τα Επτάνησα και εγκαθιστά την Γαλλική Επανάσταση στον χώρο της χριστιανικής Ανατολής. Στη συνέχεια βαδίζει προς την Αίγυπτο. Το 1799 η Ρωσία έχοντας σύμμαχο την Πύλη και την υποστήριξη της Βρετανίας θα εκδιώξει τον Ναπολέοντα και τα ανθρώπινα δικαιώματα της Ρεπούβλικας των Φραντσέζων από τα Επτάνησα. Το 1800 ιδρύεται το κράτος των Ιονίων Νήσων ως αυτόνομη περιοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μιλήσαμε για το 1798 ως έτος εκκίνησης των Ναπολεόντιων πολέμων με παγκόσμια σημασία, επειδή τότε ο Ναπολέων προέβη στην σημαντική κίνηση εναντίον της Βρετανικής Αυτοκρατορίας με την εκστρατεία στην Αίγυπτο. Η εκστρατεία δεν πέτυχε, αλλά ο Ναπολέων αναβαθμίστηκε. Το 1799 ορίστηκε πρώτος Ύπατος της Γαλλικής Δημοκρατίας. Υπό την νέα του ιδιότητα προετοιμάζει απόβαση στην Βρετανία. Οι συνθήκες θα τον αναγκάσουν να την αναβάλλει επ’ αόριστον. Ο πόλεμος Βρετανών και Ισπανών εναντίον των Γάλλων έληξε με τη συνθήκη της Αμιένης το 1802. Τότε τα Επτάνησα αναγνωρίστηκαν ως ανεξάρτητο κράτος, τόσο από την Γαλλία, όσο και από την Βρετανία.

Πώς εξηγούνται αυτές οι διεργασίες σε επίπεδο οργάνωσης του τεκτονικού κινήματος; Ο τεκτονισμός ορίζει ασαφώς τον δημιουργό του σύμπαντος και του ανθρώπου. Η ασάφεια αυτή δίνει χώρο σε όλους και αυτοί οι “όλοι” δεν συγκροτούν περισσότερες από δυο ομάδες στις αρχές του 18ου αιώνα. Ανεξάρτητα από το πώς και ποιος ξεκινάει ένα τέτοιο μυστικό κίνημα (που τα ίχνη του είναι σχεδόν αδύνατο να εντοπιστούν), στον 18ο αιώνα γίνεται προσπάθεια να ενοποιηθούν οι πάμπολλες τοπικές στοές, ώστε να συντονιστεί η δράση υπέρ ενός συγκεκριμένου σκοπού. Το θέμα της αρχηγίας αφορά σε κρατικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο στόχων. Τον κεντρικό ρόλο της αρχηγικής στοάς του Λονδίνου διεκδικεί το Παρίσι με τον Ναπολέοντα, ο οποίος είναι τέκτονας από κούνια (ο πατέρας του ήταν τέκτονας). Στα μέσα του αιώνα ο σκωτικού τύπου τεκτονισμός δεν είναι διαδεδομένος μόνο στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Επεκτείνεται και στην Οθωμανική αυτοκρατορία, ενώ στον γερμανόφωνο χώρο υπάρχει επίσης ισχυρό τεκτονικό κίνημα του οποίου η διεθνής στόχευση προς τον ιστορικό Ρωμαϊσμό ταλαντεύεται μεταξύ των Αψβούργων της Αυστρίας και του κατακερματισμένου γερμανικού χώρου στον οποίο η Πρωσία παίζει περιφερειακό ρόλο στις εκάστοτε συγκρούσεις.
Στη Γαλλία ο Ναπολέων αποκτά κύρος με τις νίκες που πετυχαίνει αρχικά εναντίον των εσωτερικών εχθρών της Γαλλικής Επανάστασης, στη συνέχεια εναντίον των εξωτερικών αντιπάλων και ιδιαίτερα της Αυστρίας. Όταν το 1797 ο Ναπολέων προσαρτά στην Επανάσταση αυστριακά και ενετικά εδάφη, ο Πάπας και ο Πατριάρχης δηλώνουν ότι “δημοκρατία και χριστιανισμός δεν μπορούν να συμβαδίζουν”, ενώ ο καρδινάλιος που θα γίνει Πάπας τρία χρόνια αργότερα (και θα παραστεί στη αυτοστέψη του Ναπολέοντα) δηλώνει το αντίθετο.

Με τις νίκες του 1797-98 ο Ναπολέων αναβαθμίζεται και στον τεκτονικό χώρο και το 1799 παίρνει την εξουσία της Γαλλίας με μια ενδοτεκτονική σύρραξη που η ιστορία περιγράφει ως το πραξικόπημα της 18ης Μπρυμαίρ. Ο Σεγιές (ρασοφόρος, ιδεολογικός εκφραστής της αντιχριστιανικής Επανάστασης των Ιακωβίνων) στηρίζει τον Ναπολέοντα να γίνει πρώτος Ύπατος, αλλά ο Ναπολέων σε ελάχιστο χρονικό διάστημα “αντικαθιστά” τον δεύτερο και τρίτο Ύπατο (Σεγιές και Ντυκό) με νομικούς και αριστοκράτες που θα υλοποιήσουν τους “δικούς του” στόχους.

Την στιγμή ακριβώς που ο τεκτονισμός του Ναπολέοντα εκλέγει νέο Πάπα (Μάρτιος 1800), τα Επτάνησα συγκροτούν την πρώτη -μετά το 1453- Ελληνική κρατική υπόσταση. Αποκτούν “Βυζαντινό Σύνταγμα”, δηλαδή τεκτονικό διοικητικό πλαίσιο που εγκρίνεται από την Κωνσταντινούπολη με εγγυητή την Αγ. Πετρούπολη. Το ζήτημα είναι τόσο σημαντικό σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε οι δυο αντιμαχόμενοι, Βρετανία και Γαλλία, μόλις τερματίσουν προσωρινά την διαμάχη τους, υποστηρίζουν την ανεξαρτητοποίηση της Πολιτείας των Επτά Ηνωμένων Νήσων από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Αμφότερες συμφωνούν πάνω στο “Ανατολικό ζήτημα”: η διαδοχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας δεν πρέπει να είναι (ξαναγίνει) μια Χριστιανική αυτοκρατορία.
Η στέψη του Ναπολέοντα (1804) συμπίπτει με την έναρξη της Επανάστασης των Σέρβων. Κινείται κι αυτή μυστικά από την Ρωσία, με τον γνωστό μυστικοεταιρικό τρόπο και στόχο την δημιουργία ενός ακόμη προγεφυρώματος εναντίον των Οθωμανών. Τον επόμενο χρόνο, όπως είπαμε, ο Ναπολέων εξαναγκάζει σε “τεκτονική” υποβάθμιση τον Αυτοκράτορα της Αυστρίας. Στη συνέχεια αναβαθμίζει τη σχέση του με τον Σουλτάνο και στρέφεται εναντίον του Αυτοκράτορα της Ρωσίας (τσάρος=καίσαρας). Ο Αλή πασάς θα πολεμήσει την προετοιμαζόμενη μαζική Ελληνική (Χριστιανική) Επανάσταση για λογαριασμό δικό του, πραγματώνοντας την συμμαχία του Σουλτάνου με το Ναπολέοντα, ενώ ο τελευταίος θα καταφέρει τεκτονικό πλήγμα εναντίον της Ρωσίας και στο επίπεδο των ηγεμόνων Βλαχίας-Μολδαβίας που οργανώνουν και στηρίζουν τους Σέρβους. Ο πατριαρχικός αφορισμός των Κλεφτών δίνει την δικαιολογία σε Πελοποννήσιους προεστούς και δημογέροντες που ανήκουν στον γαλλικό τεκτονισμό να κυνηγήσουν μέχρι θανάτου τους συντρόφους του ήδη δολοφονημένου αρχηγού, του Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη.

Ο Ναπολέων αποχαιρετά τον Αλέξανδρο (Τιλσίτ, 1807). Οι δυο
αυτοκράτορες έχουν ανταλλάξει εμβλήματα σε ένδειξη της
συμμαχίας τους. Διακρίνονται οι χρωματιστές κορδέλες
(μπλε: Αγ. Ανδρέα, κόκκινη: Λεγεώνα της Τιμής) από τις
οποίες κρέμονται στο πλάι τα εμβλήματα των Ταγμάτων τους.

Όμως το πιο καίριο πλήγμα εναντίον των Χριστιανών θα δοθεί το 1807, όταν έχει μόλις σωθεί η Λευκάδα από τον Αλή πασά και έχει οριστεί αρχηγός της δράσης ο Κατσαντώνης. Η ήττα της Ρωσίας από τους Γάλλους στην βορεινή Friedland εξαναγκάζει τον τσάρο Αλέξανδρο σε συνθήκη ειρήνης με τον Ναπολέοντα. Στη συνθήκη αυτή ορίζεται νέο (μυστικό) σχέδιο διαμελισμού της Οθωμανικής αυτοκρατορίας που θα μείνει για πάντα στα χαρτιά. Ο Ναπολέων θέλει να στρέψει τον τσάρο ενάντια στην Βρετανία και υπόσχεται αυτό στο οποίο δεν πρόκειται να συναινέσει. Είναι αντίθετος με την πολυεθνική Επανάσταση των Ελλήνων και για τον λόγο αυτό με τη συνθήκη του 1807 αποσπά τα Επτάνησα από την Ρωσία. Το ελληνικό σχέδιο αναδιπλώνεται. Το 1808 γίνεται προσπάθεια για μια χριστιανομουσουλμανική Επανάσταση της Πελοποννήσου υπό την γαλλική τεκτονική Επτανησιακή ομπρέλα, όμως οι Βρετανοί επεμβαίνουν και υπό το πρόσχημα της αντίπαλης προς τον Ναπολέοντα δύναμης αρχίζουν να καταλαμβάνουν τα Επτάνησα. Σ’ όλο αυτό το διάστημα ο Αλή πασάς διεκδικείται ως τέκτονας σύμμαχος από Γάλλους και Άγγλους. Η δράση του εξυπηρετεί τα προσωπικά του συμφέροντα και είναι ενάντια στο Ρωσικό τεκτονικό σχέδιο που κινητοποιούσε τους αρματολούς Ρούμελης-Ολύμπου-Σερβίας.
Όλα παγώνουν για τους Έλληνες μέχρι το 1812, οπότε είναι η σειρά του Ναπολέοντα να παγώσει. Η συντριπτική ήττα των Γάλλων στη Ρωσία αποτελεί την βασική αιτία της πτώσης του Ναπολέοντα. Το 1814 η Ρωσία εισέρχεται θριαμβευτικά στο παντεκτονικό συνέδριο της Βιέννης και μετά την άρνηση των “αδελφών” να στηρίξουν μια χριστιανική ελληνική Επανάσταση προσπαθεί να μεταμορφώσει το ενοποιητικό σχέδιο του Ναπολέοντα σε μια Αγία (Ιερά) Συμμαχία. Οι 100 ημέρες του Ναπολέοντα και το Βατερλώ του θα μειώσουν τον ηγετικό ρόλο τη Ρωσίας στην Ευρώπη και το σχέδιο της Ελληνικής Επανάστασης θα περάσει στη νέα φάση μιας (τυπικά) αγγλορωσικής τεκτονικής συνεργασίας. Η σύγκρουση του 1823-25 (γνωστή ως εμφύλιος), είναι η φανερή σύγκρουση δυο πλευρών με στόχους αντίθετους ως προς τον χριστιανικό χαρακτήρα του ελληνικού κράτους. Όμως δεν είναι η πρώτη. Πριν φτάσει το 1821 (έτος θανάτου του Ναπολέοντα) η εθνική ελληνική τάση θα συγκρουστεί με την αντίστοιχη πολυεθνική για την ταυτότητα και την αρχηγία της Επανάστασης. Και, βέβαια, η σύγκρουση των δυο πλευρών, παρά τις προσωρινές νίκες και τους εκάστοτε συμβιβασμούς, συνεχίζεται ως σήμερα (με διάφορες μορφές) μέσα στα όρια του εθνικού κράτους.

Ενός κράτους του οποίου η ερμηνευτική γραμμή μιας διαπιστούμενης εθνικής ιστορικής συνέχειας από τον 11ο αιώνα και το 1204 αποτρέπει τους μη μαρξιστές ιστορικούς να εξετάσουν την άλλη εκδοχή: να μην στόχευε το 1821 σε εθνικό κράτος, παρά τις όποιες (ορισμένες) κεντρικές διατυπώσεις και πράξεις του Αλ. Υψηλάντη. Είπαμε ήδη ότι στόχος των χριστιανών που μετείχαν στο εταιρικό κύκλωμα ήταν η ανασύσταση της Ανατολής και ότι η υλοποίηση αυτού του σχεδίου ξεκινούσε μέσα από την προσπάθεια των Ελλήνων να αναγεννήσουν τη Δύση. Αν αυτά ισχύουν, θα μπορούσαν να επιτευχθούν μέσα από μια διαιρεμένη και εθνικά κατακερματισμένη χριστιανική Εκκλησία; Θα ήταν λογική επιδίωξη μια απλή επαναφορά στο “έτος 1453” όταν το σημείο αυτό προέκυψε μετά από πνευματική-κοινωνική καθίζηση και οικονομική παρακμή τεσσάρων αιώνων; Όσο παράλογο φαίνεται να συμβαδίζει ένα τέτοιο σχέδιο με ένα εσωστρεφές και παρακμιακό Ελληνικό “Βυζάντιο”, τόσο περίεργη είναι και η ιστορική εμμονή να αναζητείται στο παρελθόν μια αιτιώδης σχέση ενός παρόντος που προέκυψε παρά την θέληση του υποκειμένου (φορέα) του. Αναξιοποίητες για την διαπίστωση της θέλησης αυτής μένουν οι σχέσεις και οι επαφές της Ελληνικής Επανάστασης με την Παπική Έδρα. Εξίσου αναξιοποίητες για την διαπίστωση της ταυτότητας της Γαλλικής Επανάστασης μένουν και οι αντίστοιχες σχέσεις του Ναπολέοντα με την Ρωμαϊκή Εκκλησία.

Τι ήταν λοιπόν ο Ναπολέων; Εχθρός ή φίλος της Γαλλικής Επανάστασης; Εθνικός ηγέτης ή υπερεθνικός οραματιστής; Πραγματικός χριστιανός ή ισορροπιστής με στόχο μια αποχριστιανισμένη ευρωπαϊκή κοινωνία; Τι ήταν η Ελληνική Επανάσταση; Θυγατρική της Γαλλικής ή τελείως αντίθετή της; Προφανώς τις απαντήσεις δεν θα τις βρούμε ούτε στα λόγια του Ζισκάρ ή της Μαριάννας, ούτε στην σχολική Ιστορία, ούτε σ’ εκείνη την Πανεπιστημιακή Ιστορία που ισχυρίζεται πως ανατρέπει την παραδοσιακή επί το αληθέστερον. Όμως, μόνον αυτές οι απαντήσεις θα μας κάνουν να κατανοήσουμε το νόημα της προαγωγής της Μ. Βαρδινογιάννη και την ίδια την “Ιδέα” της Ε.Ε. που είναι κοινός τόπος για τους Καραμανλήδες, τους Παπανδρέου, τους Μητσοτάκηδες, τον Σημίτη, τον Παπαδήμο, τον Σαμαρά και τον Τσίπρα. Κι εφόσον οι απαντήσεις αυτές δεν μπορούν σήμερα να είναι πλήρεις, ας δούμε το σημείο μέχρι του οποίου μπορούμε να φτάσουμε.

Η Ελληνική Επανάσταση δεν προηγείται απλώς της Γαλλικής, αλλά προφανώς η δεύτερη γίνεται για να σταματήσει την πρώτη. Τότε μετατρέπεται βιαστικά ο “κοινός” τεκτονικός δρόμος της πεφωτισμένης δεσποτείας σε πεφωτισμένη δημοκρατία από την τάση εκείνη που διαδίδει ότι το “ΦΩΣ” υπάρχει μόνον εκτός του Θεού των Χριστιανών (το αντίθετο απ’ αυτό που περιγράφουν οι χριστιανοί). Όμως, τόσο ο διαφωτισμός όσο και η πρώτη του φάση (που βαφτίστηκε “Ουμανιστική Αναγέννηση”) δεν ξεκινούν από την Δύση, αλλά από την Ανατολή. Πρωτοδιαμορφώνονται από την ομάδα εκείνη της Ανατολής που πιστεύει πώς για να αναστηθεί η Ανατολή, θα πρέπει πρώτα να αναγεννηθεί η Δύση. Η ομάδα αυτή σπεύδει αρχικά να ξαναμπολιάσει τον επιλεκτικά αριστοτελικό χριστιανισμό της Δύσης με την Πλατωνική σκέψη. Μεσολαβεί η διάσπαση του δυτικού χριστιανισμού και οι πόλεμοι που οδηγούν στη Συνθήκη της ανεκτικότητας (μέσα του 17ου αιώνα). Όσο για τη συνέχεια (18ος αιώνας), το ράσο είναι ο κύριος φορέας σύζευξης της αρχαίας ελληνικής σκέψης, των θετικών επιστημών και της χριστιανικής οδού. Κι αυτό το “ράσο” το διακρίνουμε τόσο στο επίπεδο της απαραίτητης θεολογικής γνώσης όσων κεντρικά μετέχουν στο κίνημα του διαφωτισμού, όσο και στο επίπεδο της παραπλάνησης από τους πραγματικούς στόχους που έχουν οι δυο αντίθετες πλευρές.
Η περίπτωση του ζεύγους Βούλγαρη (κληρικός) και Voltaire (Ιησουίτης) είναι η πιο χαρακτηριστική. Τόσο η Ελληνική, όσο και η Γαλλική Επανάσταση είναι εξ ορισμού πολυεθνικές, ανεξάρτητα από το αν επιλέγουν σε συγκεκριμένες στιγμές τον εθνικό μανδύα που προσδιορίζεται με κριτήριο γλωσσικό.

Στα πολυδαίδαλα τεκτονικά δίκτυα αναπτύσσεται πλήθος παράπλευρων Εταιρειών που δεν έχουν χαρακτήρα θεοσοφικό, αλλά επαναστατικό και συνδέονται θετικά ή αρνητικά με την χριστιανική πίστη. Ο τεκτονισμός αποτελεί τον προθάλαμο της επαναστατικής πράξης, επειδή εκεί διαμορφώνεται η συνείδηση, η αναγκαιότητα του επαναστατικού στόχου. Οι επαναστατικές τάσεις είναι δυο, αλλά κάθε μια αποκρύπτει τον εαυτό της, προτιμώντας ένα προφίλ που παραπλανά, συγκεντρώνει δυνάμεις υπέρ της και αποδυναμώνει τον αντίπαλό της. Τη στιγμή της επαναστατικής δράσης η παραπλάνηση σταματά, για όποιον μπορεί να την δει βέβαια, αφού η εξωτερική αιτιολόγηση παραμένει καμουφλαρισμένη. Στο τεκτονικό κύκλωμα του 18ου αιώνα ανήκουν όλοι ανεξαιρέτως οι μονάρχες, οι δημοκράτες, η αριστοκρατία, οι κρατικοί αξιωματούχοι και οι “φιλόσοφοι” (ρασοφόροι και μη) που επηρεάζουν τους μονάρχες και τον κύκλο των λογίων. Στο ίδιο κύκλωμα (και προφανώς στους επαναστατικούς του κλάδους) ανήκουν και οι τραπεζίτες. Οι μεγαλύτεροι απ’ αυτούς χρηματοδοτούν τις πανάκριβες κινήσεις των μεγάλων στρατευμάτων.

Ο τσάρος Παύλος με τον Σταυρό
του Τάγματος των Ιπποτών της
Ιερουσαλήμ

Πριν ακόμα ανακηρυχθεί πρώτος Ύπατος, ο Ναπολέων προβαίνει σε σημαίνουσες τεκτονικές ενέργειες. Στην διαδρομή του από την Γαλλία για την Αίγυπτο, ο Ναπολέων περνά από την Μάλτα. Εκδιώκει το εκεί τεκτονικό Τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ. Στην οργάνωση αυτή ανήκαν οι επικεφαλής της Επτανήσου Πολιτείας. Ο Γρηγοράκης και άλλοι Μανιάτες που ανήκαν στον γαλλικό τεκτονισμό, προσμένουν τον Ναπολέοντα για να επιτεθούν στους Οθωμανούς της Πελοποννήσου. Αντί γι’ αυτό, λαμβάνουν μήνυμα να προσηλωθούν στον ελληνισμό που ορίζεται από την αρχαιότητα και να περιμένουν. Στα Επτάνησα είχαν συγκεντρωθεί οι σύντροφοι της μυστικής οργάνωσης του Ρήγα Φεραίου. Ο πιο γνωστός απ’ αυτούς, ο Περραιβός, θα εμφανιστεί στην Αγ. Πετρούπολη και στην Μόσχα, όταν μετά το 1814 δοθεί το σύνθημα της ανασύνταξης των δυνάμεων που θα υλοποιήσουν το σχέδιο εκείνο που διακόπηκε το 1792, το 1797, το 1807.

Ο Μεγαλόσταυρος ή Μεγάλος Αετός
της Λεγεώνας της Τιμής που φορούσε
ο Ναπολέων. Στη μια πλευρά απεικόνιζε
τον αυτοκράτορα, στην άλλη
τον αετό της Ρώμης. Η αρχική έκδοση
δεν περιελάμβανε το στέμμα με τον σταυρό.

Μόλις ανακηρυχθεί αυτοκράτορας, ο Ναπολέων αναλαμβάνει με μεγαλύτερη ορμή την ενοποίηση των στοών και την κοσμικοποίηση της χριστιανικής μασονίας, εντάσσοντας τους υψηλόβαθμους στρατιωτικούς και τους αριστοκράτες στο Τάγμα της Λεγεώνας της Τιμής που είχε ιδρύσει λίγο πριν. Ταυτόχρονα, ο Ναπολέων εμφανίζεται ότι αποκαθιστά τις σχέσεις της Γαλλικής Επανάστασης με τον χριστιανισμό, κάνοντας συμφωνία (κονκορδάτο) με την Εκκλησία της Ρώμης, σταματώντας τις διώξεις των χριστιανών, καλώντας τον Πάπα στην στέψη του, δεχόμενος να τελέσει χριστιανικό γάμο με την Ιωσηφίνα και παραμερίζοντας το αντιχριστιανικό ημερολόγιο. Μετά την αυτοκρατορική του στέψη, ξεκινά την πορεία για την “απελευθέρωση” των ευρωπαϊκών εθνών από την “τυραννία”. Η απελευθέρωση αυτή ταυτίζεται με την επιβολή του Αστικού Κώδικα, που συνέταξε το επίλεκτο μέλος της Λεγεώνας της Τιμής που ο Ναπολέων τοποθέτησε ως 2^ο Ύπατο το 1800. Δηλαδή, η απελευθέρωση ταυτίζεται με τη νομική συγκρότηση του κράτους στο οποίο ο χριστιανισμός αρχικά θα είναι υποκείμενος της πολιτικής εξουσίας. Έτσι εξηγείται και η αντιφατική συνύπαρξη της δημοκρατίας με το κληρονομικό δικαίωμα του ηγέτη της. Έτσι εξηγείται και η αντίφαση των προωθούμενων Εθνικών Επαναστάσεων από μια εξαγωγική εθνική δύναμη που υπηρετεί έναν υπερεθνικό (αυτοκρατορικό) στόχο. Τον εθνισμό τον εκφράζει η αυτοκρατορία αφού η “ελευθερία” και τα “ανθρώπινα δικαιώματα” που υπόσχεται, είναι νομικές κατασκευές όπως το δικό της “έθνος”. Ο νομικός εθνισμός που λέγεται “πολιτικός” ή “κοσμικός”, είναι έμμεσα μεν, αποκλειστικά δε αντιχριστιανικός. Γι αυτό και τα έθνη-κράτη του 19^ου αιώνα -με πρώτο και κύριο το Ελληνικό- έχουν ημερομηνία λήξης· αυτά τα έθνη-κράτη συνιστούσαν την προσωρινή αναστολή του υπερεθνικού αποχριστιανισμένου κράτους και στρεφόντουσαν κατά του υπερεθνικού χριστιανικού κράτους.

Ο Αστικός (ή Ναπολεόντειος)
Κώδικας (1804)

Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία για το ποιες είναι οι σταθερές επιδιώξεις του Ναπολέοντα. Εκείνο που χρήζει διερεύνησης είναι το κατά πόσο το αντιχριστιανικού στόχου ανώτατο τεκτονικό διευθυντήριο χρησιμοποιεί τελείως ευκαιριακά τον Βοναπάρτη ή βρίσκει σ’ αυτόν την ευκαιρία να φτάσει την Γαλλική Επανάσταση στο επίπεδο που υπολόγιζε για αργότερα (δεν θα μπορούσε επ’ άπειρον να καταστρέφει τα μοναστήρια, να δημεύει την περιουσία τους, να διώκει τον κλήρο και να αποκεφαλίζει όποιους βάφτιζαν τα παιδιά τους). Για να συνειδητοποιήσουμε πώς η αυτοκρατορία του Ναπολέοντα αποτελεί προπομπό της αυτοκρατορίας που σηματοδοτεί η συνθήκη της Λισαβόνας και αντίπαλο της χριστιανικής αυτοκρατορίας, είναι χρήσιμα μερικά ακόμη ιστορικά στοιχεία.

Τόσο η απεικόνιση του Βοναπάρτη να περνά τις Άλπεις, όσο -κυρίως- η στέψη του ως αυτοκράτορα, δείχνουν -κατά τον ζωγράφο David- τον Αυτοκράτορα της Ρώμης, τον νέο Καρλομάγνο, ή Ναπολεομάγνο, όπως συχνά τον έλεγαν.

Στην απεικόνιση του Ingres ο Ναπολέων φορά το διάδημα του Ρωμαίου αυτοκράτορα (Καίσαρα). Στο αριστερό του χέρι κρατά το σύμβολο της δικαιοσύνης (ένα χέρι) που δείχνει ότι  η δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη από τον αυτοκράτορα (που άλλοτε ενσάρκωνε την Θεία δικαιοσύνη). Στο δεξί του χέρι κρατά το σκήπτρο του Καρλομάγνου. Η όλη παράσταση προσπαθεί να ικανοποιεί την χριστιανική παράδοση. Ο Καρλομάγνος στέφθηκε “Αυτοκράτορας των Ρωμαίων” (και όχι της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας) από τον Πάπα το έτος 800, με στόχο την σταδιακή ενσωμάτωση της Ανατολής στη Δύση. Η μέθοδος ήταν η μεταβολή της έννοιας “Ρωμαίος”, με άλλα λόγια, η απόσχιση της Δύσης από την Ανατολή με τέτοιο τρόπο, ώστε να φαίνεται πως η ευθύνη για την “χριστιανική” διαίρεση βαρύνει την “αιρετική” Ανατολή. Έτσι θεμελιώθηκε η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους (επίσημα ξεκινά το 962) και μετονομάστηκαν οι Ρωμαίοι της Ανατολής σε “Γραικούς”. Όταν -τέλος- η Νέα Ρώμη κατελήφθη από τους Οθωμανούς, οι Φράγκοι έγραψαν το όνομα “Βυζάντιο” πάνω στον τάφο της.
Συνεπώς, τον 18^ο αιώνα η τελευταία πολιτική δύναμη που θα επιθυμούσε μια αυτοκρατορική ανασύσταση της Ανατολής ήταν αυτή που από τον 9^ο αιώνα την πολεμούσε ως αιρετική επειδή δεν δεχόταν το filioque, από τον 4^ο αιώνα την πολεμούσε ως αιρετική επειδή δεν δεχόταν τον αρειανισμό, και αυτή που μετά το 1453 δημιούργησε την διάσπαση του δυτικού χριστιανισμού (δημιουργία εθνικών χριστιανικών Εκκλησιών) και προώθησε τον αποχριστιανισμό της κοινωνίας κάτω από τα προσχήματα του αγνωστικισμού, της ανεξιθρησκίας, της απευθείας σχέσης των πιστών με τον Θεό, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της εξωχριστιανικά προσδιορισμένης αδελφότητας, φιλανθρωπίας, δικαιοσύνης.
Η ίδια δύναμη, πρωτοστατούσε στην δυσφήμηση του “Βυζαντίου” και στην επιμονή του όρου “Γραικοί”, στη θέση όχι μόνον του όρου “Ρωμαίοι”, αλλά και του όρου “Έλληνες”. Όσο για τον “φιλελληνισμό” της, αυτός χρησιμοποιήθηκε για να διαιρέσει τον Ελληνισμό σε χριστιανικό και μη και για να τον ορίσει εκτός του πρώτου. Αν λοιπόν ο Αλ. Υψηλάντης (που δήθεν δέχθηκε να αναλάβει την ηγεσία μιας άγνωστης Εταιρείας) μας μπερδεύει με την γνωστή του προκήρυξη ως προς τους στόχους μιας περίεργης οργάνωσης που ιδρύθηκε στην Οδησσό, ο Ναπολέων που έχει διακόψει το έργο του Κ. Υψηλάντη (πατέρα) και του Αλ. Υψηλάντη (παππού), είναι δύσκολο να μας δημιουργήσει ανάλογη σύγχυση για το πόσο ταυτίζονταν οι επαναστατικοί στόχοι των Ιακωβίνων και των Καρμπονάρων με τους Χριστιανούς της Ανατολής που μετείχαν στο τεκτονικό κίνημα.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΠΕΤΑ ΣΤΟ ΠΕΤΟ ΤΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΡΑΣ ΚΑΛΗΣ ΘΕΛΗΣΕΩΣ

Βαθμός του Ιππότη στο Τάγμα
της Λεγεώνας της Τιμής
(Γαλλική Δημοκρατία). Ο επόμενος
βαθμός διαφοροποιείται με
ροζέτα στην κόκκινη κορδέλα
από την οποία κρέμεται το έμβλημα.

Ο Ναπολέων προσπάθησε να υλοποιήσει ένα ενοποιητικό όραμα της Ευρώπης, αντίστοιχο με αυτό του Καρλομάγνου. Αν ο τελευταίος έδρασε ως Χριστιανός, αντίστοιχα έδρασε και ο Βοναπάρτης. Επί Καρλομάγνου συντελείται το Σχίσμα της Χριστιανικής Εκκλησίας με την προσθήκη του filioque στο δόγμα της Πίστης. Αυτό που αναφέρεται ως Σχίσμα του 1054 είναι η επισημοποίηση της ρήξης Φραγκο-Ρωμαίων και Ελληνο-Ρωμαίων. Κάθε ομάδα διεκδικεί τον τίτλο της Ρώμης για να δηλώσει την καθολική κυριαρχία.
Συνεπώς ο τίτλος “Ναπολέων, αυτοκράτωρ των Φράγκων” εκτός από παράδοξος είναι και ελλιπής. Τα όρια του Φραγκικού κράτους παραμένουν θολά από την εποχή που οι απόγονοι του Καρλομάγνου χωρίζουν την επικράτεια σε δυο τμήματα που προμηνύουν τη σημερινή Γαλλία και την Γερμανία (θα δημιουργηθεί το 1870). Οι Φράγκοι Χριστιανοί αποτελούν το διαχρονικό όχημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης με πορεία και αποτέλεσμα αντίθετο από αυτό που ορίζουν οι Έλληνες Χριστιανοί. Και ο Ναπολέων προορίζεται να είναι αυτοκράτορας “των Φράγκων” τόσο, όσο ανήκει σ’ αυτούς και ο Αστικός Κώδικας. Ο Ναπολέων Βοναπάρτης χρίστηκε ο πρώτος αυτοκράτορας των σύγχρονων Ρωμαίων, σπεύδοντας το 1811 να ονομάσει τον γιό του “Ναπολέοντα Β΄, βασιλιά της Ρώμης”. Και το Τάγμα της Λεγεώνας της Τιμής ανέλαβε να διευρύνει και να διαδώσει την δια του Ναπολέοντα νέα κοινωνική οργάνωση.

Τι συμβολίζει λοιπόν η προαγωγή της Μ. Βαρδινογιάννη στον δεύτερο βαθμό του Τάγματος; Τίποτε περισσότερο από την αναγνώριση ότι δρα υπέρ της συγκεκριμένης Ευρωπαϊκής ενοποίησης. Είναι ένα “Βραβείο Καρλομάγνου” στο πεδίο των κοσμικά προσδιορισμένων πανανθρώπινων ιδανικών που σήμερα κρύβουν πολύ λιγότερο τον αντιχριστιανισμό τους. Το σύμβολο της Λεγεώνας της Τιμής πήρε τα στοιχεία από το αντίστοιχο του Τάγματος των Ιπποτών της Ιερουσαλήμ. Προσθέτοντας μια ακτίνα στις τέσσερις, ο Ναπολέων μετέτρεψε τον σταυρό σε άστρο πέντε ακτίνων. Το σύμβολο αυτό έχει ελάχιστες διαφοροποιήσεις από την περίοδο του Ναπολέοντα ως σήμερα, παρότι μεταξύ της αβασίλευτης δημοκρατίας του 1848 και της αυτοκρατορίας του Ναπολέοντα μεσολάβησαν Βουρβόνοι και Ορλεανίδες βασιλείς.
Επιβεβαιώνεται και μ’ αυτό τον τρόπο ότι στόχος της Γαλλικής Επανάστασης δεν ήταν ούτε “ταξικός” (η αριστοκρατία), ούτε η μοναρχία και η “αδικία που αυτή προκαλούσε”, αλλά η “ελέω Θεού μοναρχία”, δηλαδή ο ίδιος ο Χριστιανισμός. Κι αυτό σε ένα χώρο όπου ο Παπισμός ελεγχόταν από πολλούς αιώνες και σε σημαντικό βαθμό από τους Φράγκους βασιλείς, ή μάλλον, από το μυστικοεταιρικό κύκλωμα στο οποίο αυτοί ανήκαν. Γι αυτό και ο Χριστιανισμός δεν έτυχε μιας ιστορικής αναφοράς στο σχέδιο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος που σήμερα γνωρίζουμε ως Συνθήκη της Λισαβόνας. Η ενοποίηση της Ευρώπης περνάει μέσα από την αποσιώπηση του παρελθόντος, κάτι πολύ κοινό στην ευρωπαϊκή ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ορίζουν τον άνθρωπο και την ηθική εκτός του Θεού και του δίνουν το απόλυτο δικαίωμα να ορίζει ο ίδιος τον νόμο της ζωής του.
Όσο για τον συμβολισμό αυτής της ενοποίησης: Η δυτική αυτοκρατορική δημοκρατία συμβολίζει τις κατακτήσεις της μέσα από γυναικείες μορφές. Στο σημερινό έμβλημα του Τάγματος τη θέση του αυτοκράτορα Ναπολέοντα έχει η Marianne, η συμβολική γυναικεία απεικόνιση της δημοκρατίας. Άρα, η περίπτωση της κας Βαρδινογιάννη θα μπορούσε να έχει τίτλο “Η Μαριάννα της Φραγκικής Δημοκρατίας βραβεύει την Μαριάννα της πανανθρώπινης Ουνέσκο”. Πώς θα μπορούσε η Μαριάννα της Ουνέσκο να τοποθετήσει την γέννηση του δικού της κράτους εκτός της Φραγκικής Δημοκρατίας;

Πρόσφατη αντικατάσταση της κλασικής φράσης «δικαιώματα του ανθρώπου» από την φράση «ανθρώπινα δικαιώματα ανδρών και γυναικών» (εξίσωση των δυο φύλων). Ο -κατά Μιχαήλ Άγγελο- Αδάμ λαμβάνει (αντί της Γαλλίας) τα δικαιώματα από το Υπέρτατο Ον και σπάει τις αλυσίδες του κατακτώντας την ελευθερία (Haut Conseil à l’Egalité entre les femmes et les hommes, Απρίλιος 2015). Εδώ η πρωτότυπη απεικόνιση

“Μετά τα μέσα του 1821 πολλά καράβια φορτωμένα από την Μασσαλία με πολεμικά εφόδια και ανθρώπινο δυναμικό ήρθαν στην Πελοπόννησο για να ενισχύσουν την Επανάσταση που κήρυξε ο Αλ. Υψηλάντης στην Μολδαβία”. Η πρόταση είναι λανθασμένη ως προς το βασικό της σημείο. Η Γαλλία και η Βρετανία αποδοκίμασαν την Επανάσταση του Υψηλάντη, όπως και η Ρωσία στα όρια της οποίας οργανώθηκε. Από τη στιγμή που το επεισόδιο της Μολδοβλαχίας έληξε, στην Πελοπόννησο ξεκίνησε η μάχη για να εκτροχιαστεί η Επανάσταση από τις ράγες του Υψηλάντη. Στο πλαίσιο αυτό η Γαλλία του Λουδοβίκου του 18^ου έστειλε ένα μέρος του Ναπολεόντειου στρατού για να συνδράμει το έργο της “θυγατρικής” της Επανάστασης, των Γραικών και όχι των Ελλήνων. Για ευνόητους λόγους οι καίριες αυτές αντιφάσεις δεν προβάλλονται από την Ιστορία, όπως, αντίστοιχα, και η περιγραφή του Γάλλου Πουκεβίλ για το σκηνικό που επικράτησε αμέσως μετά την μάχη του Πέτα στο πεδίο του σφαγιασμένου φιλελληνισμού.

Πολλοί Μωαμεθανοί καρφίτσωσαν στα τουρμπάνια τους αστέρια της Λεγεώνας της Τιμής, στρατιωτικά παράσημα και ελευθεροτεκτονικά κοσμήματα τα οποία είχαν βρει στους νεκρούς ή στις αποσκευές τους (Pouqueville, Histoire de la régénération de la Grèce, τ. Δ΄, σ. 85).

Το δεύτερο τεκτονικό κύμα φιλελλήνων έφτασε μέσω Γαλλίας το 1826. Από την Ιστορία απουσιάζει και το ότι κάποιοι από αυτούς τους φιλέλληνες, μόλις έφτασαν, ίδρυσαν νέες στοές στις οποίες εντάχθηκαν και πολλοί Έλληνες της Επανάστασης. Φαίνεται ότι ο όρκος προς την Φιλική Εταιρεία δεν ήταν αρκετός για να πιστοποιήσει την έμπνευση που  είχε το 1821 από το 1789. Έτσι πιστεύουν πολλοί, μεταξύ αυτών ο Ζισκάρ ντ’ Εστέν και η Μαριάννα Βαρδινογιάννη. Θα μπορούσε τουλάχιστον ο πρώτος να εξηγήσει στην δεύτερη γιατί επιμένουν οι Ευρωπαίοι να ονομάζουν το κράτος των Ελλήνων “Γραικία”;

Στέργιος Ζυγούρας

το είδα