Ο φόβος της ανεξέλεγκτης αναζωπύρωσης ως εγγυημένο εργαλείο χειραγώγησης του πολίτη

 Κωνσταντίνος Βαθιώτης

Καθώς τα ΜΜΕ άρχισαν να προετοιμάζουν το έδαφος για ένα νέο πανευρωπαϊκό ντόμινο από λοκντάουν, διαδόθηκε η είδηση ότι υπάρχει αναζωπύρωση κρουσμάτων ή μολύνσεων. Συνεπώς, η πανδημία αντιμετωπίσθηκε με όρους πυρκαϊάς!

Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να μας ξενίζει:

Οι επί δεκαετίες δοκιμασμένοι όροι ενεργοποιούν τα φοβικά αντανακλαστικά των πολιτών, λειτουργώντας ως εκφοβιστικά πασπαρτού. Επειδή λοιπόν το ζητούμενο είναι να τρομοκρατηθούν οι πολίτες για μία ακόμη φορά και να τηρήσουν πειθαρχημένα ένα νέο λοκντάουν, ο παραλληλισμός με τις προσωρινά σβησμένες εστίες φωτιάς προσφέρεται ιδανικά.

Αρκεί να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας την αγωνία της νυκτερινής αναζωπύρωσης που νιώθουν οι κάτοικοι ενός χωριού, σε δασική έκταση του οποίου ξέσπασε μεγάλη πυρκαϊά, τεθείσα αρχικώς σε μερικό και ακολούθως σε πλήρη έλεγχο, ώσπου τελικώς κατασβέσθηκε.

Επειδή οι μεγαλύτερες δασικές καταστροφές έχουν συντελεσθεί μετά από αναζωπυρώσεις, η είδηση της κατάσβεσης δεν είναι συνήθως ικανή να καθησυχάσει τους κατοίκους του χωριού, οι οποίοι γνωρίζουν ότι «η νύχτα θα είναι δύσκολη».

Εξαιτίας του φόβου της αναζωπύρωσης που ενδέχεται να απειλήσει εκ νέου το χωριό τους, κάποιοι κάτοικοι δεν αποκλείεται να μείνουν άγρυπνοι ή να κοιμηθούν ελάχιστα.

Σύμφωνα δε με τη συνταγή που εφαρμόσθηκε κατά κόρον το θέρος του 2021, εξαιτίας του κινδύνου νυκτερινών αναζωπυρώσεων αποστέλλονταν στους πολίτες μηνύματα μέσω του 112 για εκκένωση των πυρόπληκτων περιοχών.

Ως εκ τούτου, η χρήση του όρου «αναζωπύρωση κρουσμάτων / μολύνσεων / κορωνοϊού» κάθε άλλο παρά τυχαία είναι:

Όποιος θέλει να διασπείρει τον φόβο για ένα καινούργιο φαινόμενο και να χ ε ι ρ α γ ω γ ή σ ε ι τους πολίτες, δεν έχει παρά να χτυπήσει το ίδιο γλωσσικό καμπανάκι, στο άκουσμα του οποίου οι πολίτες εκτελούν πειθήνια τις κρατικές εντολές.

Ο φόβος της ανεξέλεγκτης αναζωπύρωσης μιας προσωρινώς κατασβεσθείσας πυρκαϊάς, ο οποίος προκαλεί τη μέγιστη δυνατή σ υ μ μ ό ρ φ ω σ η προς την εντολή της εκκένωσης, αντιστοιχεί στον φόβο της ανεξέλεγκτης αναζωπύρωσης των μέχρι πρότινος σε ύφεση ευρισκομένων κρουσμάτων, ο οποίος διευκολύνει τα μέγιστα την επικράτηση ενός ακόμη λοκντάουν χωρίς να ανοίξει ρουθούνι.

Συνεπώς, ο υπό εξέτασιν φόβος είναι ένα εγγυημένο εργαλείο χειραγώγησης των πολιτών με αντίρροπη δράση στα δύο παραλλήλως εξεταζόμενα φαινόμενα, δηλ. μιας φονικής φωτιάς και μιας φονικής πανδημίας:

Όταν πρόκειται για αναζωπύρωση φωτιάς, ο φόβος δ ι ώ χ ν ε ι τους πολίτες από τα σπίτια τους (ε κ κ έ ν ω σ η), ενώ όταν πρόκειται για αναζωπύρωση κρουσμάτων, ο φόβος κ α θ η λ ώ ν ε ι τους πολίτες στα σπίτια τους (l o c k d o w n).

H ανωτέρω συγκριτική διαπίστωση ως προς την αξία που έχει ο χρήσιμος φόβος για τους κυβερνώντες επαληθεύει την υπόνοια ότι αυτοί μεταχειρίζονται τους πολίτες σαν π ε ι ρ α μ α τ ό ζ ω α, οι αντιδράσεις των οποίων παράγονται μέσω της χρήσης ε ρ ε θ ι σ μ ά τ ω ν.

Όπως ο φυσιολόγος Παβλόφ είχε ανακαλύψει ότι ο σ ί ε λ ο ς των πεινασμένων σκύλων εκκρίνεται όχι μόνο όταν βλέπουν το φαγητό, αλλά και όταν έχουν συνδέσει το φαγητό με ένα συγκεκριμένο οπτικό ή ακουστικό ε ρ έ θ ι σ μ α, π.χ. με την ιατρική ρόμπα εκείνου που τους φέρνει το φαγητό, ή με ένα κουδούνισμα ή με κάποιον άλλο ήχο, μετά το άκουσμα του οποίου έρχεται το φαγητό, έτσι και οι σημερινοί υγειονομικοί ή κυβερνητικοί διαχειριστές γνωρίζουν ότι:

Οι άνθρωποι εκκρίνουν α δ ρ ε ν α λ ί ν η, όχι μόνο όταν η πηγή του φόβου είναι πραγματική, αλλά και όταν είναι π λ α σ μ α τ ι κ ή· αρκεί ο φόβος να έχει συνδεθεί με το κατάλληλο οπτικό ή ακουστικό ερέθισμα.

Αυτόν ακριβώς τον ρόλο επιτελεί μια οποιαδήποτε λέξη, εν προκειμένω η α ν α ζ ω π ύ ρ ω σ η, η οποία, όπως προεκτέθηκε, παραπέμπει σε ένα εξαιρετικά δυσάρεστο βίωμα. Κι έτσι, επαληθεύεται ξανά η αποφθεγματική ρήση της Χάνα Άρεντ:

Ο σκύλος του Παβλόφ είναι ο πρότυπος «πολίτης» ενός ο λ ο κ λ η ρ ω τ ι κ ο ύ κράτους.