ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ 2013

  του Λευτέρη Ριζά

Δεν ήταν τόσο το αποτέλεσμα – που κάπως έτσι αναμένονταν από τις πολλαπλές δημοσκοπήσεις – πάντα με την ελπίδα ότι ο Γ. Λιλλήκας ίσως κατάφερνε να έρθει δεύτερος. Ήταν η απογοήτευση που τελικά αισθάνθηκαν όσοι το 2004 έδωσαν, εδώ και στο νησί, μάχη ενάντια στο σχέδιο ΑΝΑΝ. Αν ο Μητσοτάκης έλεγε ότι σε 10 χρόνια κανένας δεν θα θυμάται το όνομα Μακεδονία, στην Κύπρο χρειάστηκαν μόνο εννέα για να ξεχάσουν ποιοι υποστήριξαν και ποιοι ανοιχτά πολέμησαν ενάντια του.

Ο Νίκος Αναστασιάδης που είχε ταχθεί ανοιχτά υπέρ του σχεδίου Ανάν με αποτέλεσμα να διασπαστεί και το κόμμα του[1], βγήκε νικητής των εκλογών. Στο πρώτο γύρο. Υπάρχει και ο δεύτερος, στο οποίο ο υποψήφιος του πασίγνωστου για τους «αγώνες»[2] του για την Κύπρο ΑΚΕΛ, Σταύρος Μαλάς, κάλεσε τους ψηφοφόρους του Γ. Λιλλήκα και των άλλων υποψήφιων, «να φράξουμε τον δρόμο στην συντήρηση». Εδώ η έμφαση δίνεται στο κοινωνικο-οικονομικό μέρος του προγράμματος του ΔΗΣΥ. Αλλά για το Μνημόνιο και την εθνική διάσταση του κυπριακού λέξη [3].

Μπορεί να εξηγηθεί αυτή η θεαματική μεταστροφή του ελληνοκυπριακού εκλογικού σώματος που έδωσε στις αντι-ανανανικές και αντι-μνημονιακές πολιτικές δυνάμεις μόνο 25%; [4] Μπορεί να εξηγηθεί γιατί δεν κεφαλαιοποιήθηκε πολιτικά το 76% που καταψήφισε το 2004 το σχέδιο Ανάν, ούτε από το κόμμα του αλησμόνητου Τάσσου Παπαδόπουλου – που μέρος ηγετικών στελεχών και οπαδών του συντάχθηκε τώρα με τον μεγάλο αντίπαλο του; Για την πτώση του ΑΚΕΛ υπάρχει εξήγηση: η διακυβέρνηση του υπήρξε γεμάτη αποτυχίες. Αντίθετα με την παχυλές υποσχέσεις του Δ. Χριστόφια δεν υπήρξε λύση του Κυπριακού – αντίθετα βάλτωσε και οπισθοχώρησε. Είχαμε την έκρηξη στο Μαρί, για την οποία φέρει ακέραιη την ευθύνη, όσο και προσπάθησε να αμφισβητήσει το σχετικό πόρισμα. Η οικονομία πήγε χάλια: ανεργία, κρίση και Μνημόνιο.

  

Αρκούν αυτά για να εξηγήσουν μια τέτοια θεαματική μεταστροφή;

Βέβαια όλα μπορούν να εξηγηθούν, αν όχι ολοκληρωτικά, σε γενικές γραμμές. Στην Κύπρο, υπήρξε έντονη διάσταση ανάμεσα στον εθνικό και
κοινωνικό/ πολιτικό αγώνα, από πολύ παλιά [5]. Παρά τον ηρωικό αγώνα των Κυπρίων – έστω και υπό την ηγεσία του Γ. Γρίβα και της ΕΟΚΑ, όπως έχω εξηγήσει (6) - που στρατιωτικά υπήρξε από τους ελάχιστους που δεν ηττήθηκε, δεν αναπτύχθηκε μια μαζική και αγωνιστική αριστερή, αντι-ιμπεριαλιστική ιδεολογία. Η επιρροή του ΑΚΕΛ δεν οφείλεται σε αυτό, αλλά στο ισχυρό συντεχνιακό κίνημα που υπήρξε στην Κύπρο και στο οποίο πρωτοστάτησε η κυπριακή αριστερά. Ένα κίνημα, όμως, που οδήγησε στον ιδιότυπο κυπριακό «ιστορικό συμβιβασμό», πολύ πριν τον διατυπώσουν οι ισπανοί και ιταλοί ευρωκομμουνιστές. Το ΑΚΕΛ έχει πρωτοπορήσει σε αυτήν την εκδοχή – άσχετα αν το αδελφό ΚΚΕ δεν το κατάλαβε (;) ποτέ του.

Αυτή η πολιτική, όμως, έχει ημερομηνία λήξης για τις «αριστερές» κυβερνήσεις που στηρίζονται σε αυτήν. Η «σοσιαλδημοκρατία» τέλειωσε και στην Κύπρο. Μαζί της, φαίνεται, ότι έχει τελειώσει και η κλασσική χριστιανοδημοκρατία – όπως αυτή εκφράστηκε από την κυπριακή εκκλησία, ιδίως επί εποχής Μακαρίου. Τώρα δεν παίζει το ίδιο ρόλο, με αποτέλεσμα η παραδοσιακή κυπριακή δεξιά να «χειραφετείται» από τις κεντρικές επιλογές της. Και η ίδια η ηγεσία της άλλωστε έχει «εκσυγχρονιστεί» τόσο ώστε ο «Εθνικός» λόγος της έχει υποχωρήσει σημαντικά.

Διαπιστώνεται, λοιπόν, ένα μεγάλο κενό στην εκπροσώπηση των λαϊκών και εθνικών συμφερόντων στην Κύπρο. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος – αγωνιστής της ΕΟΚΑ – έφυγε μαζί με άλλους αγωνιστές της, όπως ο Βίας Λειβαδάς. Ο «γιατρός», η εμβληματική αυτή πολιτική φυσιογνωμία της Κύπρου, ο Βάσως Λυσσαρίδης, λόγω ηλικίας δεν μπορεί πια να παίξει το ρόλο που όλοι περιμένουμε και θα ήθελε και ο ίδιος. Αλλά ούτε και η ΕΔΕΚ διαθέτει ηγεσία που να μπορεί να αναπληρώσει αυτό το κενό. Μοιραία, λοιπόν, ο λαός προσπαθεί κάθε φορά να διασώσει άλλοτε τα λεφτά του – καλή ώρα εδώ όταν ψήφιζε τον «λεφτά υπάρχουν», έστω κι αν αυτό τελικά τον οδηγεί σε χειρότερα – άλλοτε να υπερασπίζει την εθνική του ύπαρξη (2004), άλλοτε να μένει αποσβολωμένος μην ξέροντας τι να κάνει. Μέσα σε αυτή τη σύγχυση ήρθε το αποτέλεσμα που είχαμε προχτές.

Στην Κύπρο δεν υπάρχει μια αριστερά συνεπής, με κάποιες σοβαρές ρίζες στο λαό, τους πρόσφυγες, τα σωματεία και τις συντεχνίες. Αλλά και η κοινωνική διαστρωμάτωση δεν βοηθάει για ένα κίνημα με σταθερές ιδεολογικο-πολιτικές αρχές. Το ελάχιστο που πρέπει ο κυπριακός ελληνισμός να υπερασπιστεί αυτή τη στιγμή εξακολουθεί να είναι η εθνική-κρατική του υπόσταση. Αυτή που οι γνωστοί μας δανειστές και σύμμαχοι θα επιδιώξουν με ένα νέο σχέδιο Αναν να του αμφισβητήσουν προς όφελος τους: λέγε με αέριο, βάση για ιμπεριαλιστικές περιπέτειες κλπ. Δυστυχώς αυτή τη στιγμή του έχουν προκύψει δύο επιλογές το ίδιο άσχημες. Χειρότερη; Χωρίς αμφιβολία αυτή του Αναστασιάδη, χωρίς η άλλη να αποτελεί εγγύηση. «Ο Θεός να βάλει το χέρι του». Αν δεν υπάρχει τότε τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα.

Είναι επίσης άξιο αναφοράς το προεκλογικό κλίμα – η αντιμετώπιση των κρίσιμων πραγματικά εκλογών στην Κύπρο – στην Ελλάδα. Τα «επίσημα» κόμματα, με πρόσχημα την απασχόληση τους με το Μνημόνιο – την πιστή εφαρμογή του ή την απόκρουση του - σιώπησαν «εκκωφαντικά». Αλλά υποτονική υπήρξε και η αντίδραση εκείνων των δυνάμεων που στο παρελθόν πρωτοστάτησαν σε κινητοποιήσεις για το κυπριακό: Από την «Επιτροπή Πολιτών για τα Εθνικά Θέματα», με αφορμή τις συναντήσεις στο Νταβός και τις Βρυξέλλες (1988) [7], μέχρι τις κινήσεις και κινητοποιήσεις ενάντια στο σχέδιο ΑΝΑΝ. Κι αυτές αποσυντονίστηκαν παρόλο ότι υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις και μικρές προσπάθειες – ομιλία Λιλλήκα, κλπ. Ούτε και οι παραδοσιακοί συντηρητικοί εθνοπατριώτες δεν έκαναν κάποιο, έστω, θόρυβο.

Αν αφαιρέσει κανείς αντιδράσεις από την κίνηση πολιτών γύρω από το περιοδικό ΑΡΔΗΝ και το σχετικό δημοσίευμα εδώ, στον ΟΙΣΤΡΟ, κατά τα άλλα τίποτα. Την ώρα που βαδίζαμε προς τις κυπριακές εκλογές υπήρξανε άτομα του πάλαι ποτέ πατριωτικού ΠΑΣΟΚ που μας καλούσανε να μετρήσουμε τον «ανθρωπισμό» μας - όχι τον πατριωτισμό μας για την Κύπρο – με αναφορά στην «Κουρδία». Ο «πατριωτικός χώρος» εντός του ΣΥΡΙΖΑ που είχε υποσχεθεί την ένωση του πατριωτικού με τον κοινωνικό πνεύμονα του κινήματος – σίγησε σιγή νεκροταφείου. Μάλιστα φοβήθηκε, με διάφορα γελοία προσχήματα, να υπογράψει και δημοσιεύσει κείμενο για τις κυπριακές εκλογές στο οποίο θα κατήγγειλε ακριβώς εκείνες τις δυνάμεις που φανερά ή κρυφά στηρίξανε το σχέδιο ΑΝΑΝ και οδήγησαν στη συνέχεια το Νησί, όντας κυβέρνηση, στο δικό του Μνημόνιο. Όχι μόνο αυτό, αλλά όμοροι, υποτίθεται, πολιτικοί χώροι – πάντοτε εντός ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ – έβρισκαν χρόνο και χώρο να ασχοληθούν με τα δύο χρόνια από την εξέγερση στην Τυνησία!! Η «επικαιρότητα» του Κυπριακού παραχωρούσε τη θέση της στην «επικαιρότητα» του Γκράμσι και της «αραβικής άνοιξης».

Για την υπόλοιπη εξωκοινοβουλευτική αριστερά – τη γνωστή «αντικαπιταλιστική» και «αντι-εθνικιστική», δεν χρειάζεται να πούμε κάτι. Όλοι ενάντια στο Μνημόνιο, αλλά χωρίς να ενδιαφέρονται αν πίσω του ο ιμπεριαλισμός βαδίζει καταπατώντας λαούς, έθνη, σύνορα.

Όταν αυτά θα τα πληρώσουμε πολύ ακριβά, τότε θάναι αργά να πούμε, μαζί με τον Καβάφη «Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω».

Σημειώσεις-παραπομπές

1- Θυμάμαι πως μια μικρή κυπριοτοπούλα ακούγοντας τον Αναστασιάδη να μιλάει στην τηλεόραση είπε, με την παιδική της αφέλεια: «Μαμά για τούρκος μιλάει καλά τα ελληνικά»

2 – Όπως η μη συμμετοχή του στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα, όχι της ΕΟΚΑ, αλλά γενικά, με δικές του δυνάμεις. Στην Ελλάδα το 1940 η αριστερά «βγήκε» στο βουνό, παράλληλα με τις δεξιές ανταρτικές ομάδες. Στην Κύπρο το ΑΚΕΛ καταδίκασε τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Πριν παραδώσει ο Χριστόφιας, φρόντισε να αποκαταστήσει τη μνήμη εκείνων των μελών του ΑΚΕΛ που δολοφονήθηκαν από την ΕΟΚΑ. Αλλά δεν μας είπε πόσοι δολοφονήθηκαν – και να τους τιμήσει τιμή μεγάλη – από τους Άγγλους αποικιοκράτες.

3- Για την ουσιαστική σύμπτωση του με τον Ν. Αναστασιάδη, γράψαμε ήδη στον ΟΙΣΤΡΟ. Βλ. «ΚΥΠΡΟΣ: Από το σχέδιο ΑΝΑΝ στο ΜΝΗΜΟΝΙΟ ή από το ΜΝΗΜΟΝΙΟ στο σχέδιο ΑΝΑΝ ;»

4 – Δεν υπολογίζω τα ποσοστά των υποψηφίων που ο καθένας τους έλαβε λιγότερο από 1%.

5 – βλ. Λευτέρης Ριζάς «Κυπριακή τραγωδία : η διάσταση ανάμεσα στον κοινωνικό αγώνα και στον εθνικό αγώνα», ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ (Monthly Review) τ. 47 / 1985

6- βλ παραπάνω και του ίδιου στη ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ: «Για το Κυπριακό», τ. 41/ 1983, «Κοιτάνε Αριστερά, βαδίζουν δεξιά», τ. 42-43/ 1984, και «Κυπριακό, το ιστορικό υπόβαθρο των τελευταίων εξελίξεων», τ. 45/ 1984.

7- Τότε με το περιβόητο «mea culpa» του Ανδρέα και την επίσκεψη στην Αθήνα του Οζάλ.

το είδα

<<<     Η ΕΣΗΕΑ καταγγέλλει τον “Ριζοσπάστη”..Οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι από τον Αύγουστο. 

 ΣΤΟ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΟ ΠΑΡΑΠΕΜΠΟΝΤΑΙ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΙΣ ΓΙΑΤΙ ΜΙΛΗΣΑΝ ΓΙΑ "ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΔΩΣΙΛΟΓΩΝ". ΤΟ ΜΑΚΕΛΕΙΟ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΣΥΓΧΑΡΕΙ ΤΟΥΣ ΔΙΚΑΣΤΕΣ    >>>