Τα πολλά μάτια του Άργου, το μάτι του Θεού και ο διαφωτισμός του 18ου αιώνα

«Για το καλό μου, για το καλό μου» …το κράτος με παρακολουθεί ασταμάτητα

«Άργος ο πανόπτης» (δηλ. ο Άργος που βλέπει τα πάντα) ονομάστηκε το σύστημα αδιάλειπτης παρακολούθησης και υψηλής ευκρίνειας που έχουν αναπτύξει οι ΗΠΑ και το οποίο παρουσιάζεται στο βίντεο από τον τεχνικό Γιάννη Αντωνιάδη. Μη επανδρωμένα αεροσκάφη φέρουν κάμερα με αισθητήρα υπερυψηλής ευκρίνειας που καταγράφει σε κινούμενη εικόνα κάθε τι στη γη, παρακολουθώντας ιδιαίτερα τα κινούμενα αντικείμενα και υποκείμενα. Τα δεδομένα αποθηκεύονται και η εκ των υστέρων ανάκλησή τους με κριτήριο τον τόπο και τον χρόνο είναι μια εύκολη υπόθεση. Το όλο εγχείρημα έγινε για καλό ή για κακό; Μια κατηγορηματική απάντηση δεν μπορεί να είναι άμεση, επειδή και το «καλό-κακό» είναι πια σχετικές έννοιες. Οι γνώσεις μας για τα σημερινά, κρατικά (και μη) μέσα παρακολούθησης εμπλουτίζονται συνεχώς. Περιλαμβάνουν όλες τις
ηλεκτρονικές επικοινωνίες εικόνας-ήχου-γραπτού λόγου, συστήματα παρακολούθησης καμερών στους δρόμους με δυνατότητα αναγνώρισης προσώπων, άμεσο εντοπισμό προσώπων μέσω των ηλεκτρονικών συναλλαγών (αποθαρρύνεται/ενοχοποιείται η χρήση χάρτινου χρήματος). Το cloud (απομακρυσμένη αποθήκευση) εισχωρεί σταθερά στον χώρο των υπολογιστών και των κινητών τηλεφώνων, ενώ η είσοδος του χρήστη στο σύστημα κινητού τηλεφώνου ή υπολογιστή γίνεται όλο και περισσότερο μέσω της κάμερας ή του δακτυλικού αποτυπώματος.


Θα καταφέρει το δυτικό κράτος δικαίου να προφυλάξει την ιδιωτική ζωή του ανθρώπου; Θέλει να το κάνει; Εικασίες μπορούμε μόνον να κάνουμε, ωστόσο, επιχειρήματα όπως «καταργούμε το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ για πατάξουμε την τρομοκρατία και την μαύρη αγορά» μόνον πειστικά δεν φαίνονται. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε, είναι μια αναδρομή στο παρελθόν και να δούμε ορισμένα ιστορικά στοιχεία. Ποιος, πού, πότε και για ποιον λόγο αναφέρεται ότι παρακολουθεί τους ανθρώπους.

Ο Ερμής σκοτώνει τον Άργο, η Ιώ
(μεταμορφωμένη σε αγελάδα) παρακολουθεί

Ο «πανόπτης Άργος» της αρχαιότητας ήταν ο υπεράνθρωπος με τα πολλά μάτια. Τόσα, που πάντα έμενε κάποιο ανοιχτό για να βλέπει, ακόμα και στον ύπνο του. Ήταν απόγονος του ομώνυμου ιδρυτή του Άργους, της πρώτης πόλης των Ελλήνων που ιδρύθηκε από γιό του Δία. Ο πανόπτης Άργος ήταν υπηρέτης της Ήρας και φρουρούσε την Ιώ, την οποία είχε ερωτευτεί ο Δίας. Γι αυτό και ο τελευταίος έστειλε τον Ερμή να σκοτώσει τον πανόπτη Άργο («Αργεϊφόντη» χαρακτηρίζει τον Ερμή ο Όμηρος στην Οδύσσεια). Οι εξωσυζυγικές περιπέτειες του Δία δεν μας βοηθούν να διαπιστώσουμε τι ακριβώς συνέβη μεταξύ Άργου-Δία και Ήρας. Ο Όμηρος σκόπιμα αποσιωπά το γεγονός (όπως αντίστοιχα, αποδίδει τον Τρωικό πόλεμο στην αρπαγή της Ελένης του Μενελάου). Η ιστορική απεικόνιση του Άργου δεν βοηθάει επίσης προς μια ρεαλιστική προσέγγιση. Σε μεταγενέστερες εποχές ο πανόπτης Άργος εικονίζεται είτε ως ένας αγαθός γεράκος, είτε ως τέρας, δηλαδή η παρακολούθηση των ανθρώπων θεωρείται πως γίνεται είτε για το συμφέρον τους, είτε για την υποταγή τους σε μια απάνθρωπη δύναμη. Τι από τα δυο ισχύει; Ας το εξετάσουμε, ανατρέχοντας, όσο μπορούμε, στην πραγματική ιστορία των τριών τελευταίων αιώνων και συνειδητοποιώντας ότι ήδη τίθεται ζήτημα «ποιος δημιούργησε τον άνθρωπο και γιατί».

Οι τρεις μεγάλες Επαναστάσεις του 18ου αιώνα (Αμερικανική, Γαλλική, Ελληνική)

Η νεότερη προσπάθεια εξάλειψης του χριστιανισμού περνάει μέσα από χριστιανικούς συμβολισμούς. Επάνω το σύμβολο του Θεού. Ακολουθεί το δόλωμα των δικαιωμάτων του πολίτη. Η φάκα με τον ουροβόρο όφι και τις ρωμαϊκές φάσκες είναι ορατή πιο κάτω (κλικ στην εικόνα), αλλά τι ποσοστό κατανοεί τα σύμβολα; Ο φρυγικός σκούφος συμβολικά χρησιμοποιεί τον Άττι και τον Μίθρα για να «απελευθερώσει» τον άνθρωπο από τον Χριστό. Αν η αλυσίδα που σπάζει, είναι αυτή που ενώνει τον άνθρωπο με τον Θεό, τότε ποιο μάτι βρίσκεται μέσα στο τρίγωνο;

Στα τέλη του 18ου αιώνα ο ευρωπαϊκός κόσμος (στον οποίο περιλαμβάνεται και η Αμερική) έβραζε από επαναστατικότητα. Οι Επαναστάσεις ξεκινούσαν και διαδίδονταν μέσα από δίκτυα μυστικών οργανώσεων. Και οι οργανώσεις αυτές ήταν πολλαπλές, δαιδαλώδεις, καταμερισμένες σε εθνικά όρια, πάντα όμως με υπερεθνικές αναφορές τόσο στην θεωρία τους, όσο και στην οργάνωσή τους. Η χρήση του ίδιου συμβόλου από δυο αντίθετες τάσεις είναι αναμενόμενη, όταν αυτές ξεκινούν και διαδίδονται στις ελίτ και στην κοινωνία από το ίδιο μυστικό δίκτυο. Πολύ περισσότερο ισχύει αυτό, όταν το σύμβολο είναι ελαφρά, αλλά καίρια παραλλαγμένο. Υπήρχαν όντως δυο τάσεις εντός και εκτός των μυστικών οργανώσεων; Θα το δούμε, όπως επίσης και το αν οι δυο αυτές τάσεις ήταν απλώς διαφορετικές ή απολύτως αντίθετες. Ένα από τα πιο γνωστά ιστορικά σύμβολα της κοινωνικής μεταβολής είναι το μάτι του Θεού που νοείται ως Θεία Πρόνοια ή Θεία Δικαιοσύνη. Εμφανίζεται συνήθως μέσα σε τρίγωνο και ενίοτε να εκπέμπει φως. Το ίδιο σύμβολο είναι γνωστότερο σήμερα -όχι άδικα- ως το μάτι του αντίπαλου του Θεού, οπότε ένα από τα πρώτα ερωτήματα που προκύπτουν είναι: ποιοι το χρησιμοποιούν μαζικά στον 18ο αιώνα και τι θέλουν να δηλώσουν; Είναι χριστιανικού χαρακτήρα η Γαλλική Επανάσταση; Είναι όμοιου χαρακτήρα η Γαλλική με την Ελληνική;

«Δείπνο στους Εμμαούς». Ο αναστημένος Χριστός που αναγνωρίζεται από μαθητές του κατά την διάρκεια της αρτοκλασίας, εικονίζεται κάτω από το θεϊκό σύμβολο (Jacopo Pontormo, 1525, Πινακοθήκη Uffizi της Φλωρεντίας)

Η σύγκρουση που έγινε τόσο στην Αμερική, όσο και στο πολύπαθο 1821 δεν αφήνει περιθώρια ψευδαισθήσεων. Η γιγαντιαία, διεθνής σύγκρουση γινόταν γύρω από την προσπάθεια θεμελίωσης πολυεθνικών κρατών με χριστιανική ταυτότητα. Η κίνηση αυτή ερχόταν να αντιστρέψει την τάση που άρχισε να επικρατεί στην Ευρώπη από το Αγγλικό Εθνικό κράτος του 16^ου αιώνα και από την μεταγενέστερη Συνθήκη της Βεστφαλίας. Η Συνθήκη αυτή (1648) θεμελίωσε πολιτικά το δυτικό σχίσμα του προηγούμενου αιώνα, επιβάλλοντας τις δυο μεγάλες (δυτικές) κατηγορίες χριστιανικών Εκκλησιών. Πώς; Μετά τους μακροχρόνιους αιματηρούς πολέμους η «χρυσή λύση» βρέθηκε στην πολιτική διατύπωση της «επικρατούσας θρησκείας» και της «ανεκτικότητας». Αυτή η «λύση» δρούσε επικουρικά προς το αγγλικό κυβερνητικό μοντέλο του Ερρίκου Η΄, που πρώτος έγινε αρχηγός της αγγλικανικής Εκκλησίας. Για πρώτη φορά μια αποκομμένη από την Ρώμη Εκκλησία υποτάχθηκε στην πολιτική ηγεσία. Η Εκκλησία αυτή δεν δήλωνε επίσημα «προτεσταντική», όμως τα χαρακτηριστικά υπό τα οποία αναπτύχθηκε, δεν διέφεραν από τα αντίστοιχα γερμανικά, ολλανδικά, ελβετικά. Το εθνικό κράτος που «θα επιδιώκεται» από τον 18^ο έως και τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο είναι αυτό που ξεκίνησε ο Ερρίκος Η΄ και ισχυροποίησε η κόρη του Ελισάβετ Α΄. Οι δυνάμεις που παρασκηνιακά έδρασαν στον προτεσταντισμό και στη δημιουργία εθνών-κρατών δεν ήταν διαφορετικές από αυτές που παλιότερα δημιουργούσαν τα «εθνικά ζητήματα» Σέρβων και Βουλγάρων στο λεγόμενο Βυζάντιο και από αυτές που ενίσχυαν το Οθωμανικό Ισλάμ.

Τον 18^ο αιώνα -συνεπώς- η προσπάθεια των χριστιανών πρώτα στην Αμερική και αμέσως μετά στην Ευρώπη ήταν να ανακοπεί και να αντιστραφεί η διαίρεση της χριστιανικής Εκκλησίας σε Εθνικές Εκκλησίες και η υποταγή της στην πολιτική εξουσία. Η αντιχριστιανική πλευρά προσπαθούσε άμεσα ή σε δεύτερο χρόνο να αποτρέψει αυτή την εξέλιξη, εξουσιάζοντας το κράτος μέσω της οικονομίας του (δάνεια) και του νομίσματός του (κατοχή της κεντρικής τράπεζας). Από ένα σημείο και έπειτα ο τρόπος ελέγχου εμπλουτίστηκε με το μοντέλο της «λαϊκής κυριαρχίας». Η Γαλλική Επανάσταση είναι η πιο γνωστή εξέγερση που διέδωσε ευρύτερα το προϋπάρχον πολιτικό μοντέλο της Ολλανδίας και της Βρετανίας. Η αιτία βρισκόταν στην κρισιμότητα της στιγμής. Η Γαλλική Επανάσταση εμφανίστηκε για να στηρίξει την καταρρέουσα Οθωμανική αυτοκρατορία που από τον 15^ο αιώνα είχε διοικητικά υποκαταστήσει το σημαντικότερο τμήμα του άλλοτε ενιαίου χριστιανικού κράτους. Η Γαλλική Επανάσταση εμφανίστηκε βιαστικά το 1789 υπό τον φόβο της οριστικής κατάρρευσης του κρατικού Ισλάμ στην Ευρώπη που είχαν αποφασίσει και ήδη διενεργούσαν οι χριστιανικές δυνάμεις της Αυστριακής και της Ρωσικής Αυτοκρατορίας μέσα από τα διεθνή τεκτονικά δίκτυα. Η Γαλλική Επανάσταση εμφανίστηκε ως εναντίωση στην σύμπραξη ενός «παπικού» κράτους (Αγία Ρωμαϊκή αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους ήταν τότε η Αυστρία) και ορθοδοξίας (ο Τσάρος ήταν ο Αυτοκράτορας και ταυτόχρονα Πατριάρχης των Ρώσων). Το σχέδιο ήταν «ελληνικό» ή (για να γίνει περισσότερο κατανοητό, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι) περιείχε μέσα του την «ελληνική παράμετρο», σχεδιασμένη από τους λεγόμενους Φαναριώτες. Ήταν επόμενο, η παρισινή εξέγερση να προτάξει τις αξίες «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα», ενώ την «δικαιοσύνη» την ανέλαβε το κράτος που έδειξε καθαρά τα δόντια του εναντίον του χριστιανισμού μέχρι την εμφάνιση του «εξισορροπιστή» Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Βασική λοιπόν πρόθεση των Ιακωβίνων ήταν να εμφανιστούν εξωτερικά όπως οι «χριστιανοί συνωμότες» που τότε προσπαθούσαν όχι μόνον να επαναφέρουν την κρατική υπόσταση της Ορθοδοξίας, αλλά να ενώσουν τον πολυδιασπασμένο χριστιανικό κόσμο, ξεκινώντας από το πιο «εύκολο» τμήμα του: το παπικό-παλαιορωμαϊκό. Βασική αποστολή του «μετριοπαθούς» Ναπολέοντα ήταν η διάδοση του κοσμικού κράτους, η κοινωνική απελευθέρωση των Εβραίων, ο περιορισμός του Πάπα (παρουσιάστηκε ως μερική αποκατάσταση των σχέσεων Φραγκικού κράτους-Εκκλησίας) και η υπονόμευση της χριστιανικής ενότητας ώστε να ακυρωθεί η ανάσταση του ανατολικού κόσμου. Το τελευταίο έγινε τόσο στην περίοδο του Ρήγα (τότε ο Βοναπάρτης ήταν μόνο στρατιωτικός και υψηλόβαθμος τέκτων), όσο -κυρίως- στην περίοδο της ρωσικής κατοχής των Επτανήσων (1800-1807), όταν η Ελληνική Επανάσταση έφτασε στο «παρά ένα» μέσω των περιοχών που ήλεγχαν οι Ρώσοι: Μολδοβλαχία, Σερβία, Επτάνησα. Οι νίκες του Ναπολέοντα σε Αούστερλιτς (1805) και Φρίντλαντ (1807) επανακαθόρισαν πρόσκαιρα την «ρωμαϊκότητα» και σταμάτησαν την Επανάσταση του ανατολικού χριστιανισμού για την ανασύσταση του «ρωμέικου». Ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους υποχρεώθηκε να γίνει αυτοκράτορας της Αυστρίας. Ο τσάρος (Καίσαρας) Αλέξανδρος Α΄ υποχρεώθηκε να παραδώσει τα Επτάνησα στην Γαλλία και να καθίσει φρόνιμα στα «Βαλκάνια». Υποχρεώθηκε να συζητήσει ένα εικονικό (γαλλορωσικό) σχέδιο διάλυσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η πτώση του αυτοκράτορα (των Ρωμαίων) Ναπολέοντα (1813-14) σηματοδότησε την επανεκκίνηση του -μεταμορφωμένου πλέον- χριστιανικού σχεδίου με βιτρίνα την Εταιρεία των Φιλικών, γι αυτό -καταχρηστικά μεν- λειτουργικά ορθώς δε, μπορούμε να θεωρήσουμε και την Ελληνική Επανάσταση του 1821 ως ανήκουσα στον 18^ο αιώνα. Τον αιώνα κορύφωσης της τεκτονικής δράσης και της διάδοσης των συμβόλων της.

Μετά την Δ’ Εθνοσυνέλευση (1829)
στην σφραγίδα του Ελληνικού κράτους
επανήλθε το σύμβολο της σημαίας
του Αλ. Υψηλάντη. Όχι για πολύ.

Το μάτι του Θεού έγινε τελικά επίσημη παράσταση της Αμερικανικής Επανάστασης πάνω στο χαρτονόμισμα του δολαρίου. Το τρίγωνο στο οποίο φαίνεται να βρίσκεται, είναι το πάνω τμήμα μιας ημιτελούς πυραμίδας. Το βασικό ερώτημα είναι τίνος ιδιοκτησία είναι το αμερικανικό νόμισμα και πόσες μάχες δόθηκαν στον 19^ο και στον 20^ο αιώνα γι’ αυτήν; Ποιον -δηλαδή- «Θεό» απεικονίζει το δολάριο που δεν ανήκει στο αμερικανικό δημόσιο, αλλά σε ιδιώτες τραπεζίτες; Σε ποιον Θεό αναφέρεται η μεταγενέστερη φράση «In God we trust»; Είναι ένα ερώτημα που επεκτείνεται και σε άλλους συμβολισμούς του δολαρίου, αλλά και σε ιστορικά θέματα που δεν θα αναλύσουμε. Στην Γαλλική Επανάσταση τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα, γιατί αυτή προέκυψε ως αντίδραση, από μια μυστική οργάνωση που προσπάθησε να οικειοποιηθεί όλη την τεκτονική δύναμη στην οποία οι χριστιανοί ήταν κυρίαρχοι, παρότι στις τελευταίες δεκαετίες του 18^ου αιώνα οι στοές είχαν διαβρωθεί από δυνάμεις αντίθετες προς τον χριστιανισμό. Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν -όπως είπαμε- η καθυστερημένη εμφάνιση της χριστιανικής έγερσης και -ιδιαίτερα- η συνέχεια της διακοπής που επέβαλε ο Ναπολέων το 1807. Λόγω της αρνητικής εξέλιξης στο διεθνές τεκτονικό κίνημα, η Επανάσταση εμφανίστηκε καλυμμένα ως εθνικό κίνημα με την στενή έννοια (δηλ. ελληνόγλωσσο). Μετά την δεκαετή σύγκρουση 1822-32 κατέληξε στο δυτικού τύπου εθνικό κράτος που κλήθηκε να κυβερνήσει ο Όθων, δηλαδή ο γιός ενός κεντρικού παράγοντα της Επανάστασης. Το 1843 τέθηκε υπό περιορισμό, το 1853 πολεμήθηκε και το 1862 εκδιώχθηκε ως μη συμμορφούμενος με το εθνικό κράτος. Να θυμηθούμε υπό ποιο συμβολισμό ξεκίνησε το 1821. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης (δηλ. η ομάδα την οποία εκπροσωπούσε) δεν είχε κανένα λόγο να χρησιμοποιήσει το ήδη χρησιμοποιημένο από τους Ιακωβίνους σύμβολο του θεϊκού οφθαλμού. Στις 26-2-1821 ως άλλος Μ. Κωνσταντίνος ύψωσε την επαναστατική σημαία στο Ιάσιο. Αναφερόμενη μόνο σε «Έλληνες» η μυστική οργάνωση του Φοίνικα εμφάνισε το χριστιανικό κράτος να αναγεννιέται από τις στάχτες του υπό την επίδραση της ακτινοβολίας του θεϊκού φωτός (σημαία Υψηλάντη, σφραγίδα Καποδίστρια). Το σύμβολο του Υψηλάντη και του Καποδίστρια είχε χρησιμοποιηθεί και νωρίτερα για να δηλώσει την αναγέννηση των Ελλήνων. Αντικαταστάθηκε στο διάστημα 1822-29, όταν η Επανάσταση βρέθηκε υποχρεωτικά ακέφαλη, αποκαταστάθηκε στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση και καταργήθηκε οριστικά μετά την δολοφονία του Καποδίστρια (μαζί με το νόμισμα του Φοίνικα). Αντικαταστάθηκε από την κουκουβάγια, σύμβολο των πεφωτισμένων αντιχριστιανών οι οποίοι βλέπουν αυτά που οι κοινοί θνητοί αδυνατούν (όπως η κουκουβάγια στο σκοτάδι). Πιο ευδιάκριτο κρατικό σύμβολο από την κουκουβάγια ήταν η Minerva ή Αθηνά, αλλά αν αυτή ήταν όντως η Αθηνά ή τι πραγματικά συμβόλιζε η φιγούρα της, είναι ένα ακόμη μεγάλο κεφάλαιο.

Ο «πανθ’ ορά» του δυτικού διαφωτισμού στην υπηρεσία του ατομικού σωφρονισμού και της ατομοκεντρικής κοινωνίας

Η Ευρωπαϊκή Ένωση που
σήμερα ενημερώνει ότι
«μας βλέπει», έχει προϊστορία

Δικαιολογημένα υπάρχει σήμερα σύγχυση ως προς την δράση των μυστικών οργανώσεων και την έννοια του διαφωτισμού, αφού μια συστηματική στέβλωση-απόκρυψη-αντιστροφή των τελευταίων δυο αιώνων παρουσιάζει το «φως» ως αντίδοτο του «σκοταδιστή Θεού» των χριστιανών. Στο σημείο αυτό η αντιστροφή είναι απόλυτη, αφού οι χριστιανοί ορίζουν τον Θεό ως «άκτιστο φως της Αγίας Τριάδας». Έμμεσα ή άμεσα καταγγέλλονται ως ψευδείς οι φράσεις «και είπεν ο Θεός· γενηθήτω φώς· και εγένετο φώς, Φως εκ φωτός Θεόν αληθινόν εκ Θεού αληθινού, Εγώ ειμί το φώς του κόσμου» και το «φως» αποδίδεται στον κατ’ όνομα «φέροντα αυτό», τον Εωσφόρο, δηλαδή τον πεπτωκότα Αρχάγγελο, τον Σατανά ή Διάβολο (αυτόν που διαβάλλει). Αυτά, βέβαια, δεν λέγονται καθαρά, με αποτέλεσμα ο χριστιανισμός και ο εωσφορισμός κάποια στιγμή να εφάπτονται στην γενικόλογη θεοσοφία που κυριαρχούσε στους προθαλάμους των μυστικών οργανώσεων ευρείας αποδοχής. Άγνωστο είναι επίσης το γεγονός ότι ο «διαφωτισμός» που προβάλλεται ως κοσμική κατάκτηση της Δύσης, ξεκινά από την Ανατολή με την φάση που ονομάζεται «ανθρωπισμός» και υλοποιείται κυρίως από τον χώρο που σήμερα ονομάζουμε «Εκκλησία». Ρασοφόροι της Ανατολής και της Δύσης είναι κυρίως αυτοί που από τον 15^ο αιώνα προωθούν την γνώση, τις θετικές επιστήμες, την λογική, την φιλοσοφία, αλλά και την αναμόρφωση του δυτικού χριστιανισμού μέσω του πλατωνισμού. Είτε ρασοφόροι, είτε άτομα με θεολογική κατάρτιση, τα συμπορευόμενα πρόσωπα του διαφωτισμού δεν ταυτίζονται πάντα, ούτε το ράσο κάνει τον παπά. Έτσι, τον 18^ο αιώνα φτάνουν να συνυπάρχουν και να συνεργάζονται ο Βούλγαρις με τον Βολταίρο, ως το σημείο που σταματά η θεωρία και αρχίζει η πράξη. Έτσι φτάνει ο ρασοφόρος Emmanuel Sieyès (ιδεολογικός εκφραστής της Γαλλικής Επανάστασης) να διατυπώσει την βάση της ταξικής πάλης, ως «λύση» στο πρόβλημα της κοινωνικής αδικίας και ο ρασοφόρος Φαρμακίδης να «υπερασπίζεται» τον «ελληνικό χριστιανισμό» ως συρρικνωμένη, εθνική έννοια. Τι έγινε στα τέλη του 18^ου αιώνα; Η προοπτική επιτυχίας των χριστιανικών σχεδίων σε Αμερική και Ευρώπη μετέβαλε την στάση της αντιχριστιανικής παράταξης εντός των μυστικών οργανώσεων. Έτσι, στην δεκαετία του 1780 η φάση της «πεφωτισμένης δεσποτείας» εξελίχθηκε γρήγορα στην «πεφωτισμένη δημοκρατία» και ο «δεσπότης» έγινε για τον «δημοκράτη» ο «τύραννος» της εθνικής κοινωνίας που ονομάστηκε «λαός».

«Η γενική ιδέα του πανοπτικού
σωφρονιστηρίου» (Bentham, 1787)

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το πώς υλοποιείται το «φως» του όψιμου δυτικού (δηλ. του αντιχριστιανικού) διαφωτισμού στο επίπεδο ενός νέου σωφρονιστικού συστήματος που αντιπροσωπεύει το νέο «κράτος δικαίου». Η αρχή είναι απλή: ο τέλειος πειθαρχικός μηχανισμός επιτρέπει σε ένα μόνον βλέμμα να επιτηρεί συνεχώς τους πάντες. Πάνω σ’ αυτήν σχεδιάζεται η φυλακή «Panopticon» του φιλελεύθερου-ριζοσπάστη Jeremy Bentham. Το νέο σωφρονιστικό σύστημα περνάει από τα σωματικά βασανιστήρια στην ήπια -κυρίως ψυχολογική- τιμωρία. Περνάει από το σκοτεινό μπουντρούμι στο φωτεινό κελί και από την ομαδική κράτηση στην εξατομικευμένη. Το «Πανοπτικόν» είναι ένα κυλινδρικό αρχιτεκτόνημα στο οποίο το ατομικό κελί φωτίζεται από εξωτερικό παράθυρο, ενώ ένα κατάλληλα σκιασμένο εσωτερικό παράθυρο επιτρέπει σ’ αυτόν που βρίσκεται πίσω του να επιτηρεί τον κρατούμενο, χωρίς αυτός να αντιλαμβάνεται πότε. Δηλαδή ο κρατούμενος γνωρίζει ότι ανά πάσα στιγμή επιβλέπεται από μια αόρατη αρχή. Η ιδέα του πανοπτισμού δεν αφορούσε αποκλειστικά σε φυλακές. Μπορούσε να εφαρμοστεί σε σχολεία, εργοστάσια, νοσοκομεία ή σε μια πόλη υπό επιδημία πανούκλας. Ήταν η γενικότερη ιδέα της αδιάλειπτης εποπτείας που έπρεπε να ασκεί η εξουσία για το καλό της κοινωνίας.

Ο πανοπτισμός είναι από τα σημεία που αναδεικνύουν την πραγματική διάσταση της διαφημιζόμενης «νέας νομιμοποίησης της εξουσίας» και της «νέας σχέσης κυβερνήτη-κυβερνώμενου». Ενώ η Γαλλική Επανάσταση λέγεται πως καθιερώνει την ανάδειξη και νομιμοποίηση του κυβερνήτη από τον κυβερνώμενο, στην πραγματικότητα, η παρασκηνιακά δοτή εξουσία, η εξαρτώμενη και κατευθυνόμενη από το ιδιωτικό δανειοδοτικό-νομισματικό κέντρο, επιβλέπει ένα-ένα ξεχωριστά τα μέλη της μικρής ή μεγάλης κοινωνίας, φροντίζοντας για τις υλικές ανάγκες του κάθε μέλους και σωφρονίζοντας τους διαφωνούντες μέσω ενός συστήματος που υποδεικνύει άμεσα στον κυβερνώμενο την παντοδυναμία του. Αυτή είναι στην πράξη η θεωρία της ορατής και ανεπαλήθευτης εξουσίας του Bentham.

J. Bentham: Ο άνθρωπος
είναι από την φύση
προορισμένος να υπόκειται
σε δυο κυρίαρχες δυνάμεις,
του πόνου και της απόλαυσης
(Αρχές Ηθικής και Νομοθεσίας, 1789)

Ο Βρετανός Ιερεμίας Μπένθαμ περιγράφεται ως νομικός ή φιλόσοφος του ωφελιμισμού. Ανήκει στον πυρήνα του κοσμικού διαφωτισμού, δηλαδή ανήκει στον διαφωτισμό που θέλει να μεταλλάξει το χριστιανικό κράτος σε κράτος πολιτικού νόμου, σε κράτος που θα αποβάλλει τελείως την χριστιανική αντίληψη και το χριστιανικό ήθος. Γι αυτό και προβάλλει το κοσμικό ήθος που στηρίζεται στο τι είναι «καλό και κακό» ως προς έναν «Θεό» που προσωρινά απουσιάζει. «Καλό» για τον Μπένθαμ είναι το «ωφέλιμο» ή  «χρήσιμο», δηλαδή η απόλαυση του ανθρώπου-ύλη, η απόλαυση από το υλικό αγαθό (το αντίθετο από ό,τι έλεγαν ο Σωκράτης, ο Αριστοτέλης, ο Χριστός). Και την απόλαυση την θέτει αξιωματικά και διαζευκτικά ως ανθρώπινη επιλογή σε σχέση με τον πόνο ή μόχθο: Nature has placed mankind under the governance of two sovereign masters, pain and pleasure (An Introduction to the Principles of Morals and Legislation, 1789) Υποτίθεται ότι ως «ωφέλιμο» ο Μπένθαμ νοεί το συλλογικά ωφέλιμο, δηλαδή θεωρητικά είναι ένας κοινωνικός υλιστής, όμως αυτό είναι το σχεδιασμένο προκάλυμμα του ατομικού ωφελιμισμού, τουτέστιν, του υλισμού που αρνείται την κατά Χριστόν θεϊκή προέλευση του ανθρώπου και την προτεραιότητα του πνεύματος έναντι της ύλης. Ο Bentham δεν είναι τόσο γνωστός σήμερα. Το σύνολο των έργων του παραμένει αδημοσίευτο. Ήταν από τους θεμελιωτές του διεθνούς δικαίου, ήταν ο υπερασπιστής της τοκογλυφίας, της ομοφυλοφιλίας, της παιδοφιλίας (η βαθύτερη σημασία του liberalισμού / φιλελευθερισμού ήταν «να κάνει ο καθένας ό,τι επιθυμεί»), ήταν ο ιδεολογικός καθοδηγητής της Γαλλικής Επανάστασης. Ήταν το πρόσωπο που επηρέαζε πολλούς μονάρχες μέσω των τεκτονικών δικτύων στην περίοδο της πεφωτισμένης δεσποτείας. Ήταν ο ιδεολογικός φάρος του Κοραή, του Μαυροκορδάτου και του Byron (ο τελευταίος έσβησε συγκρουόμενος μαζί του). Ήταν αυτός που ανακάλεσε «στην τάξη» τους απεσταλμένους του στην Ελληνική Επανάσταση Byron και Stanhope επειδή αμφότεροι εφάρμοζαν κατά συνείδηση και κυριολεκτικά τα καλυμμένα σημεία της θεωρίας του. Ήταν ο συνταγματικός διορθωτής του Άστρους και ο εκφραστής της «ελευθεροτυπίας» του πολιορκημένου Μεσολογγίου. Η εφημερίδα «Ελληνικά Χρονικά» κυκλοφορούσε με προμετωπίδα που εξέφραζε απόλυτα τον Bentham (τα πλείω οφέλη τοις πλείοσι) και στόχο είχε να προπαγνδίσει υπέρ των ιδεών του ωφελιμισμού, του προτεσταντικού πουριτανισμού, του δημοκρατικού συνταγματισμού και να λασπολογήσει κατά των προσώπων της αντίθετης παράταξης (Καραϊσκάκης, Βαρνακιώτης, Ανδρούτσος, Μπουμπουλίνα, Κολοκοτρώνης). Ο Bentham ήταν ο κερδοσκόπος και ο ηγέτης της Γραικικής Επιτροπής του Λονδίνου που οδήγησε την Ελληνική Επανάσταση στην δανειοδότηση 1824-25, δηλαδή στην εσωτερική της διάλυση, μέχρι να φτάσει ο Ιμπραήμ.

Η φυλακή του Ιερεμία δεν εφαρμόστηκε στην Βρετανία, (η γενικότερη «πανοπτική ιδέα» αποδίδεται στον αδελφό του Σαμουήλ), αλλά στις μακρινές παρυφές της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Το 1853 ολοκληρώθηκε το πανοπτικό κρατητήριο του Μπένθαμ στο Πόρτ Άρθουρ της Τασμανίας. Στο νησί αυτό, νότια της Αυστραλίας, στέλνονταν ποινικοί και πολιτικοί κρατούμενοι της Βρετανίας. Οι συνθήκες κράτησης περιλάμβαναν την αδυναμία αναγνώρισης των κρατουμένων μεταξύ τους (όλοι φορούσαν κουκούλες κατά τον προαυλισμό τους) και κελιά απομόνωσης με απόλυτη ηχητική αποκοπή από το περιβάλλον (οι τοίχοι είχαν πάχος που δεν επέτρεπε σε κανέναν ήχο να διεισδύσει). Ευνόητο είναι, πως αν και οι άλλες παράμετροι αυτού του ανθρωπισμού ακολουθούσαν την συνέπεια λόγων-έργων του πανοπτισμού, τότε, κάθε πράξη κοινωνικής επανάστασης, κράτους δικαίου και συνταγματισμού αντιστρέφεται σε σχέση με την θεωρία του δυτικού διαφωτισμού. Και η αντιστροφή αυτή δεν είναι άσχετη ή διαφορετική από τον «αντίστροφο Θεό» τον οποίο στην βάση υπηρετεί αυτός ο επιδέξια καμουφλαρισμένος «ανθρωπισμός». Ο ανθρωπισμός αυτός στοχεύει στην τόνωση της υπερηφάνειας, ώστε να επαναστατήσει ο άνθρωπος εναντίον του Θεού. Κύριος παράγων του καμουφλάζ είναι η δημοκρατία, η οποία υπερπροβλήθηκε μετά την Γαλλική Επανάσταση, ως κατάκτηση του ανθρώπου έναντι της «ανθρώπινης καταπίεσης» από τον νόμο του Θεού. Η εγγενής εξαπάτηση αυτής της δημοκρατίας βρίσκεται κυρίως στην κολακεία του «λαού» ότι ο ίδιος ελεύθερα κι αυτόβουλα διαφεντεύει το μέλλον του. Βρίσκεται επίσης στην εξαγορά συνειδήσεων και στην συστηματική παραπληροφόρηση. Το διχαστικό, -διπολικό συνήθως- δημοκρατικό σύστημα φαίνεται ότι προσφέρει «ελευθερία επιλογής», όταν αμφότεροι οι πόλοι χρηματοδοτούνται και ελέγχονται από το ίδιο, αφανές κέντρο εξουσίας που εξασφαλίζει διαρκή προώθηση των σκοπών του με το άλλοθι της «ελεύθερης εναλλαγής της εξουσίας» και την τεχνική του «μέσου όρου» πολιτικών αποφάσεων (e pluribus unum), όταν αυτή η μεσότητα εξασφαλίζει με μαθηματική βεβαιότητα τους στόχους του εικονικού διπολισμού. Η εικονικότητα του συστήματος φαίνεται καθαρά στα κεντρικά πρόσωπα, που συνενώνουν τις ιδιότητες του προοδευτικού και συντηρητικού, του νομιμόφρονα και αυταρχικού, του σοσιαλιστή και καπιταλιστή, του ανεκτικού και μισαλλόδοξου, του ελεήμονα και μισάνθρωπου. Ο «δυτικός διαφωτισμός» δεν ήταν παρά ένας προμαρξιστικός υλισμός. Διαμορφώθηκε με την μεταλλαγμένη χρήση της χριστιανικής θεωρίας και την παραπλανητική χρήση των χριστιανικών συμβόλων για να σύρει μακροπρόθεσμα τον άνθρωπο εκτός Χριστού.

Η ελληνική διάσταση του «πανθ’ ορά»

Η πρακτική της απεικόνισης του Θεού υπό την μορφή του οφθαλμού στις ορθόδοξες χριστιανικές εκκλησίες ταυτίζεται με την προχριστιανική ελληνική θέση για τον «πανταχού παρόντα» που τα βλέπει όλα και θα αποδώσει, όταν πρέπει, την Θεία δικαιοσύνη (Αγ. Γεώργιος, Ρεπανίδι Λήμνου)

Εξετάζοντας την «ελληνική διάσταση του πανθ’ ορά» θα πρέπει να θυμόμαστε την συρρίκνωση που έχει υποστεί ο «ελληνισμός» τους τελευταίους δυο αιώνες, δηλαδή το παραμορφωμένο πρίσμα μέσα από το οποίο βλέπουμε και κρίνουμε. Η έννοια «Έλληνας» συνειρμικά σχετίζεται με την ιθαγένεια του ελληνικού κράτους. Αναχρονιστικά και λανθασμένα ανάγεται σε μια Επανάσταση που φαίνεται να έγινε προκειμένου να δημιουργηθεί το εθνικό κράτος των Αθηνών. Βέβαια, κι αυτό δεν είναι απόλυτο, επειδή το τυπικό συχνά δεν ταυτιζόταν με το ουσιαστικό. Η προφορική παράδοση και το ιστορικό ένστικτο συχνά υπερφαλάγγιζαν το αόρατο -μέσω κράτους- χέρι που από το Σύνταγμα της Επιδαύρου προσπαθούσε να μαντρώσει την ελληνικότητα στο κράτος και να την ανάγει σε εθνική μιζέρια. Όχι μόνον αποκόπηκε το κράτος από τον ιστορικό οικουμενισμό της Κωνσταντινούπολης, αλλά και ο «αρχαίος Έλληνας» πάνω στον οποίο υποτίθεται ότι στήθηκε το κράτος, πήρε διάσταση Γραικού αντί για Έλληνα. Εχθρός πρώτης γραμμής για τον Γραικό του ελληνικού κράτους ήταν ο Αλέξανδρος ο Μακεδόνας. Αυτός που εξουσίαζε το κράτος, ιδιαίτερα μετά τον Όθωνα, έκανε το παν για να εμπεδώσει ο Έλληνας την διεθνή του ονομασία: «Γραικός», όπως τον ήθελαν ο Ναπολέων και ο Κοραής, όπως τον όρισαν γραπτώς για πρώτη φορά το 1826 στην Αγ. Πετρούπολη. «Γραικός» άλλοτε σήμαινε «αιρετικός Χριστιανός» δηλαδή «μη Ρωμαίος». «Γραικός» μετά το 1833 σήμαινε «στενότητα πολιτισμικών οριζόντων σε εθνικά όρια». Ο Έλληνας της οικουμενικής αρχαιότητας έπρεπε να εξαφανιστεί, όπως και ο Χριστιανός (οικουμενιστής κι αυτός εξ ορισμού). Ποια ήταν η καλύτερη τακτική από την πρόκληση ενός μεταξύ τους πολέμου;

Καθεδρικός Ναός Μητρόπολης Αθηνών. Στην Ωραία Πύλη δεσπόζει το μάτι του Θεού

Δεν χρειάζεται να πούμε πολλά. Με την βοήθεια τριών εικόνων θα δείξουμε πώς η Ορθοδοξία συνεχίζει να απεικονίζει με τον διαχρονικό ελληνικό τρόπο την Θεία Πρόνοια και την Θεία Δικαιοσύνη. Ο «πανόπτης ή παντεπόπτης οφθαλμός» των χριστιανών είναι ο Θεός. Στους χριστιανικούς ναούς, όταν εμφανίζεται, έχει περίοπτη θέση και συνήθως βρίσκεται μέσα στο τρίγωνο, το σύμβολο της Αγίας Τριάδος. Το θεϊκό μάτι έχει προχριστιανική ιστορία, αφού ο Χριστός δεν εκπροσωπεί έναν πρωτοεμφανιζόμενο Θεό. Το ίδιο και το τρίγωνο. Στην ελληνική ιστορία εκτός του Άργου με τα πολλά μάτια υπάρχει και η φράση για το μάτι που βλέπει τα πάντα και θα αποδώσει την Θεία δικαιοσύνη (Έστι δίκης οφθαλμός ος τα πανθ’ ορά). Είναι συνηθισμένη σήμερα η ταύτιση του θεϊκού ματιού με τον αντίπαλο του Θεού (τον Σατανά) αλλά η χολλυγουντιανή προπαγάνδα δεν έχει αναδρομική ισχύ, ούτε μπορεί να γεννήσει μια αναχρονιστική ιστορία όπου τα προηγούμενα ερμηνεύονται με βάση τα επόμενα. Δεν μπορούν να ερμηνεύονται οι πάμπολλες εμφανίσεις του θεϊκού ματιού στις ελληνορθόδοξες εκκλησίες με βάση το συμβολισμό των αστέρων του Hollywood, των πολυεθνικών εμπορικών εταιριών, τελευταία και της Ε.Ε. Πρόκειται για νέες προσπάθειες παραπλάνησης που θέλουν να οδηγήσουν τους ανθρώπους στην παραδοχή του αντίθετου θεού.

Άλλο σύμβολο που μπορεί να εμφανίζεται σε κεντρικό σημείο ενός ορθόδοξου ναού είναι η νίκη του Χριστού επί του θανάτου, η δυνατότητα του ανθρώπου να επανέλθει στον Θεό οριστικά, μετά τον θάνατο του σώματος και την τελική κρίση. Αγ. Σπυρίδων, Ναύπλιο

Στην ιστορική εκκλησία του Ναυπλίου όπου δολοφονήθηκε ο Καποδίστριας, βλέπουμε όχι μόνον το θεϊκό μάτι, αλλά και το γνωστό από το 1821 σύμβολο του Σταυρού και της νεκροκεφαλής με τα χιαστί κόκαλα. Ο Υψηλάντης όρισε ως σύμβολο του Ιερού Λόχου τον Σταυρό που νικά τον θάνατο. Παραλλαγή του συμβόλου βρίσκουμε στην νεότερη μυστική οργάνωση του Πανεπιστημίου Yale, την γνωστή Skull and Bones Society. Στον συμβολισμό της ο αριθμός 322 βρίσκεται κάτω από τα κόκαλα και ο σταυρός απουσιάζει. Το σύμβολο αυτό δεν έχει καμιά νοηματική σχέση με το «θανάτω θάνατον πατήσας» πάνω στο οποίο στηρίχτηκε η προσπάθεια δημιουργίας ελληνικού κράτους.

Το μάτι του Θεού ορίζει τον χώρο Του, τον Παράδεισο. Ο άνθρωπος, κάνοντας χρήση του αυτεξούσιου που του δόθηκε, βρέθηκε εκτός αυτού, εκπίπτοντας και βιολογικά. Ζωοδόχος Πηγή, Κότσινας Λήμνου

Τον θρήνο του Αδάμ και της Εύας όταν χάνουν τον Παράδεισο απεικόνισε κάποιος αγιογράφος / λαϊκός ζωγράφος στην Ζωοδόχο Πηγή της Λήμνου. Το θεϊκό μάτι μέσα στο τρίγωνο δεσπόζει πάνω από τον χώρο του Θεού που ο άγγελος φυλάει. Οι απόγονοι του Αδάμ θα αγωνιστούν για να ξανακερδίσουν μια θέση κοντά στον Θεό. Στον αγώνα αυτόν θα έχουν ως μόνιμο αντίπαλο αυτόν που τους παραπλάνησε και τους παρέσυρε μακριά Του.

Ποιος είναι αυτός που βλέπει τα πάντα, σύμφωνα με τα διαρκώς εμφανιζόμενα σύμβολα; Εξαρτάται σε ποιον Θεό πιστεύει κάποιος.

Πηγές

liveleak

worldjudge

Foucault M., Επιτήρηση και τιμωρία, Η γέννηση της φυλακής, Πλέθρον, 2011


ΠΗΓΗ

Το καραβάκι της ιστορίας