Οι Μπαμπόγεροι της Δράμας: Το διονυσιακό έθιμο που χάνεται στα βάθη των αιώνων

 

Στην Καλή Βρύση του δήμου Προσοτσάνης αναβιώνει κάθε χρονιά το έθιμο των Μπαμπόγερων. Photo via ΑΠΕ-ΜΠΕ, Φίλοι Καλής Βρύσης

Οι κάτοικοι των περιοχών της ανατολικής Μακεδονίας τις ημέρες του αγίου Δωδεκαημέρου αναβιώνουν, όσο πουθενά αλλού στην Ελλάδα, πανάρχαια έθιμα και παραδόσεις που άφησαν ως κληρονομιά οι πρόγονοί τους, τιμώντας με αυτό τον τρόπο τη μνήμη τους.

Πρόκειται για έθιμα με παγανιστικές διαστάσεις, που κυρίως αναβιώνουν τις τελευταίες ημέρες του Δωδεκαημέρου και πιο συγκεκριμένα το διήμερο (παραμονή και ανήμερα) των Θεοφανείων και της εορτής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου.

Φέτος, λόγω της

μεγάλης έξαρσης του κορωναϊού, η Αντιπεριφέρεια Δράμας έγκαιρα είχε ανακοινώσει τη ματαίωση όλων των επίσημων πολιτιστικών εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται σε επτά τουλάχιστον περιοχές του ακριτικού νομού σε μια προσπάθεια ελέγχου της μετάδοσης του ιού.

Γι’ αυτόν τον λόγο, φέτος, σε κάποιες κοινότητες τα έθιμα αναβίωσαν αποκλειστικά και μόνο από κατοίκους.

Στην Καλή Βρύση του δήμου Προσοτσάνης, 23 χλμ. βορειοδυτικά της Δράμας, ανήμερα των Θεοφανείων, μετά την τέλεση του αγιασμού, κάτοικοι έβγαλαν από τις ντουλάπες και τις παραδοσιακές ξύλινες κασέλες τις στολές των Μπαμπόγερων και ο καθένας έκανε μόνος του μια βόλτα μέσα στον οικισμό.

Χωρίς την παρουσία επισκεπτών, κατοίκων του χωριού, αρχών που όλα τα προηγούμενα χρόνια κατέκλυζαν τον οικισμό, κούνησαν τις κουδούνες τους γεμίζοντας με ήχους τους δρόμους και τις γραφικές γειτονιές του παραδοσιακού οικισμού.

Ο Δημήτρης Σίδος, ο οποίος χρόνια τώρα δραστηριοποιείται στην περιοχή μέσα από τη διοργάνωση καλλιτεχνικών και πολιτιστικών δρώμενων, μιλώντας στο ΑΠΕ–ΜΠΕ, ανέφερε πως «η κίνηση αυτή των κατοίκων ήταν μια αυθόρμητη πρωτοβουλία που βασίστηκε στην εσωτερική ανάγκη που έχει ο κάθε κάτοικος ξεχωριστά να διατηρήσει ζωντανή την παράδοση των προγόνων του. Νιώσαμε αυτό το κάλεσμα της ιστορικής παράδοσης, ο καθένας να βάλει τη δική του στολή και να περπατήσει στον δρόμο, να ακουστούν και πάλι οι ήχοι των κουδουνιών».

«Το ετήσιο έθιμο της αναβίωσης των Μπαμπόγερων», επισήμανε ο κ. Σίδος, «διαρκεί συνολικά τρεις μέρες, με τη συμμετοχή πλήθος κόσμου. Εμείς, φέτος, μέσα σε λιγότερο από μια ώρα θελήσαμε να αποτίσουμε τον δικό μας φόρο τιμής στους προγόνους μας, κάνοντας έστω και μια μικρή βόλτα μέσα στο χωριό, φορώντας ο καθένας τη δική του παραδοσιακή στολή που χρόνια τώρα περνάει από γενιά σε γενιά».

 

Προσωπίδες και κουδούνια

Τα Μπαμπούγερα της Καλής Βρύσης είναι ένα πανάρχαιο δρώμενο, που έχει τις ρίζες του– καταβολές, σε αρχέγονες τελετουργίες και Διονυσιακές τελετές.

Οι κάτοικοι του χωριού μεταμφιέζονται με τραγόμορφες προσωπίδες, ζώνονται πέντε κουδούνια στη μέση και με τον ήχο τους προσπαθούν να ξυπνήσουν τη φύση και να διώξουν το κακό. Το δρώμενο κρατάει αιώνες πριν και οι κάτοικοι το διατηρούν έως και σήμερα, προσθέτοντας αρκετούς νεωτερισμούς.

Σε εποχές προ κορωναϊού, το δρώμενο διαρκούσε τρεις ημέρες (από τις 06 Ιανουαρίου έως το ξημέρωμα τις 09 Ιανουαρίου) και τρεις νύχτες, με αδιάκοπο γλέντι, ώστε όλοι -ντόπιοι και ξένοι- οι επισκέπτες, να ξεφύγουν από την καθημερινότητα.

Mε πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, Β. Λωλίδης

Καβάλα, Ελλάδα

https://hellasjournal.com/2022/01/i-bampogeri-tis-dramas-to-dionisiako-ethimo-pou-chanete-sta-vathi-ton-eonon/

ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ Ο ΛΟΓΟΣ