ΤΟ ΔΟΓΜΑ “ΝΕΩΤΕΡΙΚΗ ΕΥΡΥΤΗΤΑ – ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΣΤΕΝΟΤΗΤΑ” ΣΤΗΝ ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΘΝΕΓΕΡΤΗΡΙΟ 1821: ΜΙΑ ΑΚΟΜΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ;
Ενώ ως τώρα είδαμε χαρακτηριστικότατα επεισόδια του πώς νοείται ο ελληνικός πολιτισμός, ο δυτικός πολιτισμός και η μεταξύ τους σχέση, αποφύγαμε επιμελώς την οριοθέτηση αμφοτέρων των εννοιών. Αν και το προηγούμενο επεισόδιο αγγίζει την συνολική ιστορία των διαφορετικών ορισμών και σχέσεων, το “πρόβλημα” είναι και παραμένει υποκειμενικό. Το ζήτημα είναι το πώς και γιατί ο καθένας θεωρεί αυτονόητο το πρίσμα υπό το οποίο εποπτεύει το υλικό και αναπτύσσει τις σκέψεις του. Το τι είναι “Ελλάδα” και τι “Ευρώπη” έχει ως δεδομένες, τόσο αντικρουόμενες θέσεις, ώστε μια θεωρητική προσέγγιση (που κι αυτή θα είχε το στοιχείο της υποκειμενικότητας), ακόμα και μια στεγνή στατιστική παράθεση, θα έφτανε εύκολα το μέγεθος ενός ογκώδους τόμου, χωρίς να προσφέρει κάτι ουσιαστικό προς την κατεύθυνση της επίλυσης του προβλήματος. Συνεχίζοντας την ίδια πρακτική, θα ανατρέξουμε σε ένα κομβικό ιστορικό σημείο που βλέπει τη σχέση ελληνικού-ευρωπαϊκού πολιτισμού ως σχέση “παράδοσης-νεωτερικότητας” εντός του ελληνισμού. Θα το βρούμε στο κεφάλαιο “1821” δηλαδή στην διαδικασία της γέννησης του ελληνικού κράτους.