Άλλο οι παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τα τουρκικά αεροσκάφη, άλλο η παραβίαση του τουρκικού εναέριου χώρου από τα ρωσικά αεροσκάφη. Αυτό είπε το ΝΑΤΟ λίγες μέρες πριν. Το ίδιο επιλεκτική είναι παγίως η νομική διάσταση του δυτικού πολιτισμού, αφού το ίδιο το (νεότερο) δυτικό πολιτικό κατασκεύασμα είναι νομικό. Η Δύση επινόησε το νομικό μοντέλο του «έθνους» ως αντίρροπο του χριστιανικού έθνους (γένους), με την αιτιολογία ότι το πρώτο αίρει τις αδικίες και τις ανισότητες του δεύτερου. Έτσι, με την βοήθεια του χρήματος, επικράτησαν τα κατακερματισμένα ευρωπαϊκά έθνη-κράτη έναντι του συνολικού έθνους-κράτους. Σήμερα, τα έθνη-κράτη ποινικοποιούνται από τον κατασκευαστή τους, δηλαδή διώκεται η εναπομείνασα χριστιανική (υπερεθνική) διάσταση εντός του έθνους-κράτους, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα ακόμα «δικαιότερο» νομικό κατασκεύασμα. Είναι δυνατό να μην προκαλεί αναταράξεις επιλεκτικότητας η δικαιοσύνη αυτή, που ορίζει το έθνος ή το γένος κατά το δοκούν;
«Είμαστε αδέλφια όλοι οι άνθρωποι επί της γης», λένε και ξαναλένε εδώ και αιώνες δυο αντικρουόμενες μεταξύ τους κοσμοθεωρίες. Αυτή που προτάσσει το πνεύμα έναντι της ύλης και η αντίθετή της. Ο δυτικός κόσμος (το πολιτικό του σύστημα, όχι αναγκαστικά οι κοινωνίες) ανήκει στην δεύτερη κοσμοθεώρηση. Η δική του «συμφιλίωση και η αδελφοσύνη» όμως, εμφανίζει μερικά αντιφατικά συμπτώματα. Μεταφράζει κατά βούληση τις έννοιες και διαιρεί κατά βούληση τους ανθρώπους. Ένα παράδειγμα: ο εθνισμός. Μια τον
υπερασπίζεται με πάθος, υποστηρίζοντας την διαίρεση των ανθρώπων με βάση τη γλώσσα (1700-1950), μια τον καταδιώκει με υστερία, υποστηρίζοντας την διάλυση των εθνών-κρατών (1950-2015…), χάριν της παγκόσμιας ειρήνης. Δεν θα ασχοληθούμε με την σχέση πολέμου-χρήματος, αν και θα έπρεπε.
Τα υποκείμενα και τα αντικείμενα της σχολικής Ιστορίας. Γενοκτονία: Από την επιλεκτικότητα και την αοριστία στην εξαφάνιση (ή στη νέα σύγκρουση)
Οι δυο κοσμοθεωρίες διαφέρουν -προφανέστατα- στον ορισμό του ανθρώπου. Και η υλιστική αντίληψη είναι ασυνεπής ως προς την «αδελφοσύνη», αφού στην περίοδο που διατείνεται ότι το «φως» της ανήκει, υποστηρίζει την «αδελφότητα» όσων μιλούν την ίδια γλώσσα, ενώ στην μετά Β΄ παγκ. πολέμου εποχή, υποστηρίζει την «αδελφότητα» όσων έχουν διαφορετικό θρήσκευμα. Ακόμα όμως κι αν δεχτούμε την εξελικτική θεωρία των θεωριών, πάλι διαπιστώνεται αντίφαση. Ο νομικός όρος «γενοκτονία» προκύπτει κατά «έθνη» (νεωτερικά), όχι κατά «θρήσκευμα». Η μόνη αδελφότητα που δεν αναγνωρίζεται ως πανανθρώπινη, είναι η χριστιανική. Ένα ερώτημα που συνήθως δεν τίθεται: τίνος γενοκτονία έγινε στη Μ. Ασία και από ποιους στο διάστημα 1914-1922;
Γιατί αλήθεια ξεχωρίζεται η γενοκτονία σε «Αρμενίων», «Ποντίων», «Μικρασιατών», «Ασσυρίων»; Γιατί τόση διάκριση, όταν όλοι αυτοί ήταν άνθρωποι; Μήπως ο δυτικός ουμανισμός θυμήθηκε το κοινό στοιχείο όλων αυτών κι αμέσως έσπευσε να το σβήσει; Κι αν αυτός το θυμήθηκε, εμείς γιατί κοντεύουμε να το ξεχάσουμε; Μήπως από την ίδρυση του ελληνικού κράτους υπάρχει πρόβλημα προσδιορισμού του ελληνικού πολιτισμού; Μπορεί να προσδιοριστεί «γενοκτονία» πάνω σ’ ένα απροσδιόριστο «γένος»;
Το ελληνικό σχολείο διολισθαίνει σε ολοένα και μεγαλύτερες «ασάφειες» περί της δημιουργίας του ελληνικού κράτους και της ελληνικής πολιτισμικής ταυτότητας. Η συνεχής άρνηση χτίζει μια λήθη, όπως λέει και ο Ν. Λυγερός. Και η αφαίρεση από το βιβλίο Ιστορίας της Γ΄Λυκείου του κεφαλαίου για την γενοκτονία των Ελλήνων της Μ. Ασίας δεν μπορεί να δικαιολογηθεί ούτε ως ελάφρυνση της «ύλης», του κωμικοτραγικού αυτού όρου που καθορίζει την μαθησιακή διαδικασία και καταμετρά τον στόχο της «παιδείας». Ο παλιός τίτλος του κεφαλαίου ήταν «Μικρασιατική καταστροφή«, ένας όρος εξαιρετικά προβληματικός, αφού αποπροσδιόριζε το αντικείμενο του «καταστροφέα», ανάγοντάς την ασαφώς σε «φυσικό φαινόμενο» (στη Μ. Ασία ενίοτε φυσούν άνεμοι καταστροφικοί). Μήπως όμως ήταν σαφώς προσδιορισμένο το υποκείμενο; Τι σόι «εθνικισμός» ήταν ο ένοχος; «Νεοτουρκικός», «Κεμαλικός», «Τσετικός» είναι ετικέτες θολές ή απροσδιόριστες, αντίστοιχες με την απροσδιοριστία του Κεμάλ, του Βενιζέλου, του Woodrow Wilson, του LLoyd George, του Clemenceau, του Orlando, που είναι ταυτόχρονα σύμμαχοι και αντίπαλοι μεταξύ τους πάνω στα μεγάλα και στα σπουδαία. Αφαιρείται ένα τέτοιο κεφάλαιο από μάθημα ιστορίας ενός κράτους μέλους της Ε.Ε.; Αρνείται η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας την γενοκτονία; Το θέμα απαιτεί και ψυχραιμία (όχι οργή) και αντίσταση των δασκάλων, όπως λέει ο Ν. Λυγερός. Σωστά, αλλά λήγει εκεί το θέμα; Θα παραμείνουν πολλές οι γενοκτονίες; Θα παραμείνει τόσο ασαφής η «καταστροφή» όσο και το «έθνος»;
Γιατί λοιπόν μας εκπλήσσουν οι δηλώσεις Φίλη, η εξαίρεση του κεφαλαίου «γενοκτονία» και οι μονίμως «συνωστιζόμενοι» στην αποβάθρα Έλληνες; Δεν είναι επιλεκτικές οι νομικές διαστάσεις της γενοκτονίας ανάλογες με το εκάστοτε γένος; Δεν ήταν πάντα επιλεκτικά εφαρμόσιμη η δυτική δημοκρατία; Θα διωχθεί ο Φίλης από την ανεξάρτητη ελληνική δικαιοσύνη για «προσωπικές απόψεις», που κατά σύμπτωση έχουν η υφυπουργός Παιδείας, ο πρόεδρος του «Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία» και ο πρωθυπουργός; Μμμ… δεν αποκλείεται. Παρά το ότι μείζονα θέματα είχαν επιλεκτική αντιμετώπιση από το δυτικό κράτος δικαίου, το συγκεκριμένο ίσως και να αντιμετωπιστεί, ιδιαίτερα αν το ζήτημα διογκωθεί στο άμεσο μέλλον. Οι πολιτικοί είναι αναλώσιμοι, ιδιαίτερα αυτοί που δεν το αντιλαμβάνονται. Συνεπώς, τι νόημα είχε η προσπάθεια διάκρισης των γενοκτονιών σε αναμφισβήτητες και αμφισβητήσιμες; Η συζήτηση γύρω απ’ αυτό είναι ενδιαφέρουσα, αλλά όχι της στιγμής.
Αυτό που επείγει, αυτό που χρήζει κατανόησης, περνάει μέσα από την ίδια την ιστορία και την τακτική των περιοδικών «επιστημονικών συγκρούσεων». Τι συμβαίνει από το 2000; Δεν είναι η «αλήθεια» που αποκρύπτεται, είναι η διεύρυνση του ψεύδους που συμβαίνει, παράλληλα με την εγκατάλειψη του εθνικού νομίσματος. Δεν είναι το δίλημμα «Ευρώ ή Δραχμή;», «Μικρασιατική ή Κοσμοπολιτική καταστροφή» το κύριο πρόβλημα, είναι η μερική γνώση περί της Δραχμής όπως και περί της Μικρασιατικής καταστροφής. Και η αποδοχή της μερικής γνώσης χτίζει, μετά από κάποιο χρόνο, ένα καθολικά αποδεκτό κατώφλι μιας επίπλαστης ολότητας. Άρα στον επόμενο συμβιβασμό που θα προέλθει από την επόμενη, προγραμματισμένη σύγκρουση, η μερικότητα της γνώσης θα σμικρυνθεί. Και αυτό θα συμβεί όσες φορές χρειαστεί, μέχρις εξαφανίσεως της μερικής (αρχικής) α-λήθειας.
Στέργιος Π. Ζυγούρας
το είδα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου