Το διαχρονικό μάθημα του Αριστόβουλου Μάνεση για
όσους κατάπιαν (αλλά και έβγαλαν) την γλώσσα τους στην εποχή της Νέας
Δικτατορίας
Γράφει ο Κωνσταντίνος Ι. Βαθιώτης, Καθηγητής Ποινικού Δικαίου – Δικηγόρος Αθηνών
ΠΡΟΪΔΕΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΒΙΑΣΤΙΚΟΥΣ
«Έρχονται στην ζωή, και στην ατομική και στην κοινωνική, ορισμένες στιγμές που πρέπει κανείς να πει και το μεγάλο ναι και το μεγάλο όχι, και υπάρχουν περιπτώσεις που η σιωπή δεν είναι χρυσός, είναι λίβανος και σμύρνα, προσφορά στην εξουσία των κρατούντων».
«Το ουσιώδες είναι να μένει κανείς ελεύθερος, όρθιος και αλύγιστος απέναντι στους καταναγκαστικούς και ιδεολογικούς μηχανισμούς των κρατούντων. Αν η εξουσία, που την συμφέρει να έχει παθητικούς και πολιτικά αδιάφορους πολίτες, σας πει ότι δεν είστε φρόνιμοι και νομοταγείς, αποδείξτε της ότι καλός πολίτης είναι μόνον ο ελεύθερος πολίτης, ο συνειδητός και ενεργός πολίτης. Όποιος αδιαφορεί για τα πολιτικά πράγματα του τόπου του δεν είναι φιλήσυχος, αλλά άχρηστος, αχρείαστος πολίτης».
Αυτά είναι τα λόγια του κορυφαίου Έλληνα Συνταγματολόγου Αριστόβουλου Μάνεση, ο οποίος ένιωσε στο πετσί του τι σημαίνει δικτατορία.
Όπως ο ίδιος μας αφηγείται, το τελευταίο του μάθημα (18 Ιανουαρίου 1968) ήταν η πρώτη μαζική αντιδικτατορική εκδήλωση στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Ύστερα από λίγο καιρό πήρε τον δρόμο για την εξορία.
Μολονότι εν έτει 2023 συντρέχουν 10 ανεξίτηλα σημάδια δικτατορίας (καμουφλαρισμένης βεβαίως με την περούκα των κοινοβουλευτικών τύπων) που άφησε η διακυβέρνηση του κόμματος της Νέας Δικτατορίας, οι Έλληνες διανοούμενοι, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, ακολουθούν τον ακριβώς αντίθετο δρόμο, τηρούν δηλαδή σιγήν ιχθύος, που δεν είναι χρυσός, αλλά λίβανος και σμύρνα, προσφορά στην εξουσία των κρατούντων.
Υπάρχει, όμως, και μια άλλη κατηγορία διανοουμένων, που δεν προσέφερε απλώς λίβανο και σμύρνα στην εξουσία μέσω της σιωπής της, αλλά πολύ περισσότερο εναπόθεσε χρυσό στις μπότες της έξυπνης δικτατορίας. Η ρηματική στήριξή της από την κατηγορία αυτή προήλθε από ονομαστούς Συνταγματολόγους, οι οποίοι διετέλεσαν μαθητές του Αριστόβουλου Μάνεση, αλλά σήμερα δραστηριοποιούνται ως οιονεί ινστρούχτορες του κρυπτο-ολοκληρωτικού καθεστώτος. Επομένως, τα κόκκαλα του Μάνεση είναι σχεδόν βέβαιον ότι τώρα θα τρίζουν.
Ο Μάνεσης στο εγχειρίδιό του «Ατομικές ελευθερίες» (1982) επεσήμαινε προφητικά την αντισυνταγματικότητα των μέτρων που εν έτει 2020 θα επιβάλλονταν ως δήθεν συνταγματικά υπό το αγγλόφωνο, παραπλανητικό περιτύλιγμα του όρου lockdown.
Χαρακτηριστική η επισήμανσή του: «Στην Ελλάδα απαγορεύσεις κυκλοφορίας κατά τη νύχτα ίσχυσαν σε συνταγματικά ανώμαλες περιόδους».
Ο Μάνεσης είχε τοποθετηθεί και για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό: «Περιορισμούς της προσωπικής ελευθερίας, που αφορούν όμως επίσης και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια (άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγματος), συνεπάγονται οι υποχρεωτικοί εμβολιασμοί και ιδίως η απομόνωση των πασχόντων από λοιμώδεις μεταδοτικές ασθένειες […]. Θα πρέπει ωστόσο η σχετική νομοθεσία που προβλέπει τον περιορισμό και τη σχετική διαδικασία, να παρέχει εγγυήσεις –ιατρικές και δικαστικές– αποτρεπτικές καταχρηστικών εφαρμογών. Οι περιορισμοί πάντως αυτοί πρέπει να μη προσβάλλουν ανεπανόρθωτα την προσωπικότητα του ανθρώπου».
Οι δύο παραπάνω θέσεις του για το lockdown και τον υποχρεωτικό εμβολιασμό αγνοήθηκαν πλήρως από Συνταγματολόγους που υπήρξαν μαθητές ή/και θαυμαστές του.
Αντιπροσωπευτικά παραδείγματα αποτελούν οι Ευάγγελος Βενιζέλος και Νίκος Αλιβιζάτος, οι οποίοι έχουν την τάση με συχνές εμφανίσεις τους στον Τύπο και την Τηλεόραση να κατευθύνουν την κοινή γνώμη πάνω στις ράγες της Νέας Τάξης Πραγμάτων, δίνοντας την εντύπωση ότι κατά την τριετία 2020-2023 ζούμε μια Ιδιότυπη Δικτατορία όχι μόνο Λοιμωξιολόγων αλλά και Συνταγματολόγων.
Σημειωτέον ότι, την βραδιά των εκλογών της 18ης Ιουνίου 1989, στο στούντιο της ΕΡΤ της Αγίας Παρασκευής αναμενόταν από στιγμή σε στιγμή να καταφθάσει αεροπορικώς από την Θεσσαλονίκη ο Αριστόβουλος Μάνεσης και να καθίσει στην κόκκινη καρέκλα του. Δυστυχώς, το σχετικό απόσπασμα από εκείνη την εκπομπή κόβεται, προτού ο Μάνεσης μπει στο στούντιο και καταθέσει τις απόψεις του (το βίντεο είναι μέχρι αυτήν την ώρα προσβάσιμο στο youtube και παρατίθεται εντός του αναρτώμενου άρθρου).
Ο γράφων είχε την τύχη, ως φοιτητής της Νομικής Σχολής Αθηνών, να παρακολουθήσει εκείνη την τηλεοπτική συζήτηση και να γίνει αυτήκοος μάρτυς του έντονου διαξιφισμού που είχε προκύψει ανάμεσα στον Αριστόβουλο Μάνεση και τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Η πολυλογία του μαθητή είχε προκαλέσει τον εκνευρισμό του δασκάλου!
Ωστόσο, χάρη σε αυτήν την πολυλογία του φανατικού οπαδού της Νέας Τάξης Πραγμάτων Ευάγγελου Βενιζέλου, ο ελληνικός λαός έχει το προνόμιο να πληροφορείται κάποιες μεγάλες αλήθειες, οι οποίες, όμως, φαίνεται πως δεν είναι ικανές να τον ταρακουνήσουν από την παροιμιώδη ραστώνη που τον κατατρύχει.
Όποιος βαριέται να διαβάσει μέχρι τέλους το κείμενο που ακολουθεί, ας αποστηθίσει τα προειδοποιητικά λόγια του κ. Βενιζέλου, ξεκινώντας να προετοιμάζεται για μια νέα ενδεχομένως πανδημία ή κάποιο άλλο συγκλονιστικό γεγονός, το οποίο θα φέρει καινούργιο σοκ για την συμπαγή πλειοψηφία των πολιτών που επιμένουν να ζουν εκτός τόπου και χρόνου, εγκλωβισμένοι σε ένα δηλητηριώδες τηλεοπτικό matrix:
«Δεν υπάρχει κανονικότητα σε κανένα επίπεδο. Αλλάζει ο κόσμος λόγω τεχνητής νοημοσύνης και κλιματικής κρίσης. Είμαι εδώ για να βοηθήσω σε κοινωνική ή οικονομική κρίση. Να είμαστε προετοιμασμένοι για νεότερες μορφές πολέμου».
Δεδομένου ότι από τις 17 Μαρτίου 2020 βιώνουμε μια υβριδική μορφή χούντας, την λεγόμενη υγειονομική δικτατορία, η οποία, όμως, έχει την ιδιαίτερη ιδιότητα να μεταλλάσσεται και σε άλλες μορφές δικτατορίας, όπως την κλιματική, αξίζει να θυμηθούμε εκείνα τα λόγια του:
«Mία από τις πιο μεγάλες στιγμές της ζωής μου είναι το τελευταίο μου μάθημα. Έρχονται στην ζωή, και στην ατομική και στην κοινωνική, ορισμένες στιγμές που πρέπει κανείς να πει και το μεγάλο ναι και το μεγάλο όχι, και υπάρχουν περιπτώσεις που η σιωπή δεν είναι χρυσός, είναι λίβανος και σμύρνα, προσφορά στην εξουσία των κρατούντων.
Το τελευταίο μου, λοιπόν, μάθημα έγινε στις 18 Ιανουαρίου του 1968. Δίδασκα τότε στο μεγάλο αμφιθέατρο του Χημείου, το οποίο εκείνη την ημέρα ήταν κατάμεστο από 800 περίπου φοιτητές, όχι μόνο φοιτητές νομικής αλλά και φοιτητές άλλων σχολών, και ετελείωσα εκείνο το μάθημά μου με τις εξής φράσεις, τις οποίες θα ήθελα να σας τις διαβάσω:
Το ουσιώδες είναι να μένει κανείς ελεύθερος, όρθιος και αλύγιστος απέναντι στους καταναγκαστικούς και ιδεολογικούς μηχανισμούς των κρατούντων. Αν η εξουσία, που την συμφέρει να έχει παθητικούς και πολιτικά αδιάφορους πολίτες, σας πει ότι δεν είστε φρόνιμοι και νομοταγείς, αποδείξτε της ότι καλός πολίτης είναι μόνον ο ελεύθερος πολίτης, ο συνειδητός και ενεργός πολίτης. Όποιος αδιαφορεί για τα πολιτικά πράγματα του τόπου του δεν είναι φιλήσυχος, αλλά άχρηστος, αχρείαστος πολίτης, όπως φέρεται να λέει ο Περικλής στον Επιτάφιο του Θουκυδίδη. Και μην ξεχνάτε, συνέχισα, στις σημερινές δύσκολες για την πατρίδα μας και τον λαό μας περιστάσεις τα λόγια του ποιητή, και θέλω με αυτά να σας αποχαιρετίσω:
Ὅσοι τὸ χάλκεον χέρι βαρύ του φόβου αἰσθάνονται, ζυγὸν δουλείας ἂς ἔχωσι· θέλει ἀρετὴν καὶ τόλμην ἡ ἐλευθερία.
Θεωρώ μεγάλη μου τιμή ότι αυτό το τελευταίο μου μάθημα ήταν η πρώτη μαζική αντιδικτατορική εκδήλωση στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και πρέπει να προσθέσω ότι την ίδια ημέρα, χωρίς καμία προσυνεννόηση μεταξύ μας, ο αγαπητός φίλος και συνάδελφος της Φιλοσοφικής Σχολής Μίμης Μαρωνίτης μίλησε ανοιχτά και θαρραλέα κατά της χούντας στο τελευταίο του κι αυτός μάθημα, και την επομένη το πρωί, η χούντα μας έθεσε και τους δύο υπό κατ’ οίκον περιορισμό. Κι ύστερα από λίγο καιρό ο Μίμης Μαρωνίτης πήρε τον δρόμο για την φυλακή, εγώ δε για την εξορία».
Σήμερα, ωστόσο, οι εξελιγμένες δικτατορίες δεν επιβάλλονται τόσο με την βία όσο με την υπουλία. Στόχος τους δεν είναι το σώμα, αλλά το μυαλό του πολίτη. Για να αλώσουν το διανοητικό κάστρο του, οι έξυπνες δικτατορίες δεν χρησιμοποιούν όπλα και άρματα, αλλά την τεχνολογία που κάνει θαύματα. Κι οι αλυσίδες που του περνούν δεν είναι αστυνομικές χειροπέδες, αλλά αόρατα δεσμά που δεν μπορεί να τα σπάσει, αφού δεν τα αναγνωρίζει.
Πόσο δίκιο είχε ο Κάφκα όταν λιτά και απέριττα έγραφε το απόφθεγμα:
«δεν μπορείς να σπάσεις αλυσίδες που δεν είναι ορατές»1.
Όσα χρόνια κι αν περάσουν, τα δικτατορικά καθεστώτα επιλέγουν ως σύνθημά τους τις δύο συμπληρωματικές φράσεις που είναι γνωστό ότι δελεάζουν τον φοβισμένο όχλο:
«για το καλό σου / για την ασφάλειά σου».
Εκτός, όμως, από την προσποιητή πατερναλιστική γλώσσα (όπως το αηδόνι το καταλαβαίνεις από το κελάηδισμά του, έτσι και την δικτατορία την καταλαβαίνεις από την δήθεν αγαθόβουλη ρητορική της για την προστασία του πολίτη2), υπάρχουν και άλλα σημάδια που προδίδουν το δικτατορικό DNA ενός καθεστώτος. Επί παραδείγματι, κάθε δικτατορία στηρίζεται ιδίως:
στην προπαγάνδα και την πλύση εγκεφάλου
σε ψευδομάρτυρες, συκοφάντες και χαφιέδες
στην φίμωση της ελευθερίας της έκφρασης
στον ασφυκτικό έλεγχο της δικαιοσύνης
στην συνεργασία της εκκλησίας
στην παρακολούθηση της ιδιωτικής ζωής
στην διαστρέβλωση της κοινής λογικής (χαρακτηριστική η αλλοίωση της βασικής μαθηματικής πράξης 2 + 2 = 4, με αντικατάσταση του 4 από τον αριθμό 5) και στην εν γένει φρενοβλαβοποίηση του πολίτη
στην ψευδή, ωραιοποιημένη και ανάποδη παρουσίαση της πραγματικότητας
στην τιμωρία-διωγμό των άξιων αντιφρονούντων-αρνητών και στην επιβράβευση των ανάξιων οσφυοκαμπτών
στην ενοχοποίηση των αθώων και την αθώωση των ενόχων
Μολονότι, λοιπόν, συντρέχουν και τα 10 σημάδια δικτατορίας (καμουφλαρισμένης βεβαίως με την περούκα των κοινοβουλευτικών τύπων), τα οποία άφησε ανεξίτηλα πίσω της η διακυβέρνηση του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας (διάβαζε: Νέας Δικτατορίας), οι Έλληνες διανοούμενοι, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, ακολουθούν τον ακριβώς αντίθετο δρόμο. Με τα λόγια του Μάνεση:
Τηρούν σιγήν ιχθύος, που δεν είναι χρυσός, αλλά λίβανος και σμύρνα, προσφορά στην εξουσία των κρατούντων.
Υπάρχει, όμως, και μια άλλη κατηγορία διανοουμένων, που δεν προσέφερε απλώς λίβανο και σμύρνα στην εξουσία μέσω της σιωπής της, αλλά πολύ περισσότερο εναπόθεσε χρυσό στις μπότες της έξυπνης δικτατορίας. Η ρηματική στήριξή της από την κατηγορία αυτή προήλθε από ονομαστούς Συνταγματολόγους, οι οποίοι διετέλεσαν μαθητές του Αριστόβουλου Μάνεση, αλλά σήμερα δραστηριοποιούνται ως οιονεί ινστρούχτορες του κρυπτο-ολοκληρωτικού καθεστώτος.
Επομένως, τα κόκκαλα του Μάνεση είναι σχεδόν βέβαιον ότι τώρα θα τρίζουν. Η ωραία φράση του περί σιωπής σε χαλεπούς καιρούς μπορεί να συνδυασθεί με ένα απόφθεγμα που είχε γράψει ο Αββάς Ντινουάρ, στη μικρή πραγματεία του με τίτλο «Η τέχνη της σιωπής»:3
«Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους μπορούμε να συνεννοηθούμε, ο ένας με τον λόγο κι ο άλλος με τα γραπτά και τα βιβλία, έτσι υπάρχουν και δύο τρόποι για να σιωπήσουμε. Ο ένας είναι με το να κρατάμε τη γλώσσα μας κι ο άλλος με το να συγκρατούμε την πένα μας. […] Υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος που πρέπει να σιωπάς και συγκεκριμένος που πρέπει να μιλάς. […] Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αδυναμία ή απερισκεψία από το να σωπαίνουμε όταν είναι υποχρεωτικό να μιλήσουμε, όπως αντίστοιχα δεν υπάρχει μεγαλύτερη ελαφρότητα και αδιακρισία από το να μιλάμε όταν πρέπει να σωπαίνουμε».
Σημειωτέον ότι ο Αριστόβουλος Μάνεσης στο εγχειρίδιό του «Συνταγματικά Δικαιώματα, α΄ ατομικές ελευθερίες»4 επεσήμαινε προφητικά την αντισυνταγματικότητα των μέτρων που εν έτει 2020 θα επιβάλλονταν ως δήθεν συνταγματικά υπό το αγγλόφωνο, παραπλανητικό περιτύλιγμα του όρου lockdown:
Η εν γένει διακίνηση και κυκλοφορία στο εσωτερικό της χώρας μπορεί να ρυθμισθεί ή και περιορισθεί με νόμο ή βάσει νόμου. Βασικά όμως είναι ελεύθερη: δεν υπόκειται σε απαγορεύσεις ούτε εξαρτάται από σχετική άδεια ούτε απαιτείται, έστω, υποβολή σχετικής δήλωσης (γνωστοποίησης) προς τις αρχές εκ μέρους των πολιτών. […] Υπάρχουν όμως κράτη όπου απαιτείται άδεια κυκλοφορίας στο εσωτερικό της χώρας, ακόμη και για τους υπηκόους τους. Στην Ελλάδα παρόμοιες απαγορεύσεις, καθώς και κυκλοφορίας κατά τη νύχτα, ίσχυσαν σε συνταγματικά ανώμαλες περιόδους. Πάντως τέτοιοι έντονοι και εκτεταμένοι περιορισμοί αναιρούν την ουσία του συγκεκριμένου ατομικού δικαιώματος και αντιβαίνουν προς το άρθρο 5 παρ. 3 του Συντάγματος5.
Εξ όσων είμαι σε θέση να γνωρίζω, κανένας από τους νεότερους ή και παλαιότερους Συνταγματολόγους, οι οποίοι σχολίαζαν γραπτώς ή προφορικώς την διαμορφωθείσα κατάσταση επί υγειονομικής δικτατορίας, δεν αποκάλυψε στον ελληνικό λαό την ολοφάνερη πρόσκρουση του lockdown (και, ειδικότερα, της υποχρέωσης αποστολής SMS ή της σύνταξης και επίδειξης αυτοβεβαίωσης μετακίνησης, καθώς και της βραδινής απαγόρευσης κυκλοφορίας) σε όσα δίδασκε ο Μάνεσης στο παραπάνω εγχειρίδιό του.
Στο ίδιο εγχειρίδιο πραγματευόταν και το ζήτημα αν είναι συμβατή με το Σύνταγμα η θέσπιση υποχρεωτικών εμβολιασμών, αλλά και πάλι το κρίσιμο χωρίο έμεινε αναξιοποίητο:6
Περιορισμούς της προσωπικής ελευθερίας, που αφορούν όμως επίσης και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια (άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγματος), συνεπάγονται οι υποχρεωτικοί εμβολιασμοί και ιδίως η απομόνωση των πασχόντων από λοιμώδεις μεταδοτικές ασθένειες […]. Θα πρέπει ωστόσο η σχετική νομοθεσία που προβλέπει τον περιορισμό και τη σχετική διαδικασία, να παρέχει εγγυήσεις –ιατρικές και δικαστικές– αποτρεπτικές καταχρηστικών εφαρμογών. Οι περιορισμοί πάντως αυτοί πρέπει να μη προσβάλλουν ανεπανόρθωτα την προσωπικότητα του ανθρώπου7.
Αξίζει τώρα να θυμηθούμε πώς οι Συνταγματολόγοι που μεσουρανούσαν το 1989 είχαν σχολιάσει τον σχηματισμό κυβέρνησης μέσω διερευνητικών εντολών την εποχή που η Ν.Δ. του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ετοιμαζόταν να συγκροτήσει οικουμενική κυβέρνηση με την σύμπραξη του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου (sic).
Αν συγκρίνουμε τις εκλογές του 1989 με εκείνες του 2023, αξίζει να αναρωτηθούμε:
Άραγε, 34 χρόνια μετά, η Ιστορία θα κάνει τον κύκλο της και θα επαναληφθεί το φαινόμενο της οικουμενικής κυβέρνησης με την συμμετοχή πάλι ενός Μητσοτάκη;
Σημειωτέον ότι, την βραδιά των εκλογών της 18ης Ιουνίου 1989, στο στούντιο της ΕΡΤ της Αγίας Παρασκευής αναμενόταν από στιγμή σε στιγμή να καταφθάσει αεροπορικώς από την Θεσσαλονίκη ο Αριστόβουλος Μάνεσης και να καθίσει στην κόκκινη καρέκλα του (βλ. το βίντεο που παρατίθεται στο τέλος του κειμένου, λεπτό 12.47 επ.). Δυστυχώς, το σχετικό απόσπασμα από εκείνη την εκπομπή κόβεται, προτού ο Μάνεσης μπει στο στούντιο και καταθέσει τις απόψεις του.
Ο γράφων είχε την τύχη, ως φοιτητής της Νομικής Σχολής Αθηνών, να παρακολουθήσει εκείνη την τηλεοπτική συζήτηση και να γίνει αυτήκοος μάρτυς του έντονου διαξιφισμού που είχε προκύψει ανάμεσα στον Αριστόβουλο Μάνεση και τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Η πολυλογία του μαθητή είχε προκαλέσει τον εκνευρισμό του δασκάλου!
Ωστόσο, χάρη σε αυτήν την πολυλογία του φανατικού οπαδού της Νέας Τάξης Πραγμάτων Ευάγγελου Βενιζέλου, ο ελληνικός λαός έχει το προνόμιο να πληροφορείται κάποιες μεγάλες αλήθειες, οι οποίες, όμως, φαίνεται πως δεν είναι ικανές να τον ταρακουνήσουν από την παροιμιώδη ραστώνη που τον κατατρύχει.
«Δεν υπάρχει κανονικότητα σε κανένα επίπεδο. Αλλάζει ο κόσμος λόγω τεχνητής νοημοσύνης και κλιματικής κρίσης. Είμαι εδώ για να βοηθήσω σε κοινωνική ή οικονομική κρίση. Να είμαστε προετοιμασμένοι για νεότερες μορφές πολέμου».
Στην φράση «νεότερες μορφές πολέμου» μπορεί να υποκρύπτεται προαναγγελία νέας πανδημίας ή κάποιου άλλου συγκλονιστικού γεγονότος που θα φέρει καινούργιο σοκ για τον ελληνικό λαό ή για όλους τους λαούς. Αλλά ποιος υπνωτισμένος Νεοέλληνας είναι σε θέση να πάρει στα σοβαρά τις πολύτιμες νουθεσίες του κ. Βενιζέλου;
Πάντως, ο ίδιος δεν έχασε την ευκαιρία να ευλογήσει τα πεπραγμένα της παρούσας κουλο-κυβέρνησης, υπονοώντας ότι όσοι μιλούν για υγειονομική δικτατορία μάλλον θα ήταν καλό να επισκεφθούν έναν ψυχίατρο (αυτό σημαίνει, όμως, ότι το ίδιο θα έπρεπε να κάνει και ο Αριστόβουλος Μάνεσης, αν με κάποιον τρόπο μπορούσε να επανέλθει στην ζωή – ή μήπως θα έριχνε στην πυρά το εγχειρίδιό του ως τάχα παρωχημένο;):
«Είναι πάρα πολλά τα καλά που έχει κάνει η κυβέρνηση αυτή. Ήταν θετική και αξιοπρεπής η διαχείριση των κρίσεων, αλλά με χαλαρά δημοσιονομικά κριτήρια».
Και τώρα απολαύστε την αφρόκρεμα των Συνταγματολόγων του 1989!
6 Βλ. και το βιβλίο του γράφοντος: Από την πανδημία στην κλιματική αλλαγή. Συντονισμένα τρομο-κράτη σε φόντο παγκόσμιας διακυβέρνησης, εκδ. Αλφειός, Αθήνα 2021, σελ. 71.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου