Επαρκής διατροφή και αποβλακωτική διασκέδαση

Ο όρος Tittytainment, αν και έχει συμπεριληφθεί εσχάτως ως λήμμα σε κάποια αγγλοσαξονικά λεξικά και αναφέρεται σε αρκετά εξειδικευμένα βιβλία και ακόμη περισσότερα άρθρα, είναι σχεδόν παντελώς άγνωστος στο ευρύκοινό.

Ο όρος, ωστόσο, έγινε ευρύτερα γνωστός πριν από δεκατέσσερα χρόνια, όταν κυκλοφόρησε τοβιβλίο των δημοσιογράφων Χανς-Πέτερ Μάρτιν και Χάραλντ Σούμαν, Η Παγκόσμια Παγίδα(1). 

Ο  Αυστριακός Χανς-Πέτερ Μάρτιν (2), είχε παρευρεθεί τον Σεπτέμβριο του 1995 σε μία "κλειστή" διεθνή συνάντηση στο Σαν Φρανσίσκο, το «StateoftheWorldForum» (SWF - Φόρουμ για την Κατάσταση του Κόσμου), την οποία είχε οργανώσει η ομώνυμη μη κερδοσκοπική οργάνωση, που είχαν συνιδρύσει την ίδια χρονιά ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, πάλαι ποτέ ηγέτης της Σο­βιετικής Ένωσης, και ο Αμερικανός Τζιμ Γκάρισον (3). 

H οργάνωση έχει ως στόχο της τη δημιουργία ενός «παγκόσμιου δικτύου ηγετών», που θα αποτελείται από άτομα που έχουν διακριθεί στον τομέα τους (πολιτική, επιχειρήσεις, «κοινωνίατων πολιτών») και τα οποία θα είναι αποφασισμένα να δια μορφώσουν και να εφαρμόσουν «εκείνες τις αρχές, τις αξίες και τις ενέργειες που είναι απαραίτητες για να καθοδηγηθεί σοφά η ανθρωπότητα, καθώς διαμορφώνεται ένας  ολο ένα και περισσότερο παγκοσμιοποιημένος και αλληλεξαρτώμενος κόσμος»(4). 

Στην πρώτη αυτή συνάντηση του SWF συμμετείχαν πεντακόσιοι "ηγέτες" από 50 διαφορετικέ ςχώρες. Ανάμεσατους οΤζορτζ Μπους (ο πρεσβύτερος), η Μάργκαρετ Θάτσερ, η βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης Ριγκομπέρτα Μεντσου, ο ιδρυτής του CNN Τεντ Τέρνερ, ο Τζορτζ Σουλτς πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο επί δωδεκαετία (1982 - 1994) πρωθυπουργός της Ολλανδίας Ρούουντ Λούμπερς («πνευματικό παιδί» της Μάργκαρετ Θάτσερ, με κεντρικό πολιτικό σύνθηματο «περισσότερη αγορά, λιγότερη κυβέρνηση») και ο «πολύς» ΜορίςΣτρονγκ (5).

Σύμφωνα με τον Μάρτιν (6), στην κεκλει σμένων των θυρών συνάντηση στο Σαν Φρανσίσκο, οι «ηγέτες του κόσμου» συζήτησαν και ένα σενάριο, σύμφωναμε το οποίο το 20% του ενεργού πληθυσμού στον πλανήτη είναι αρκετό για να παράγει όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες που χρειάζεται η ανθρωπότητα. Το ερώτημα φυσικά που τέθηκε αφορούσε το υπόλοιπο 80% του παγκόσμιου πληθυσμού... Πώς θα μπορούσε αυτό το «εναπομείναν» και «πλεονάζον» 80% να παραμείνει «ήσυχο» και «παθητικό»;

Ο Γάλλος φιλόσοφος Ζαν-Κλοντ Μισεά γράφει χαρακτηριστικά: «Το κύριο πολιτικό πρόβλημα,
που το καπιταλιστικό σύστημα είναι υποχρεωμένο  να αντιμετωπίσει τις επόμενες δεκαετίες, μπορεί να διατυπωθεί με κάθε αυστηρότητα: πώς θα είναι δυνατό για την ελίτ του κόσμου, να διατηρηθεί η διακυβερνησιμότητατης κατά τα 80% υπεράριθμης ανθρωπότητας, της οποίας το ανώφελο έχει ήδη προγραμματίσει η φιλελεύθερη λογική;»(7).

H "απάντηση" δόθηκε από τον Ζμπίγκνι-ουΜπρεζίνσκι, σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ επί προεδρίας Τζίμι Κάρτερ (1977 - 1981) και στενό συνεργάτη επί δεκαετίες του Ντέιβιντ Ροκφέλερ (Bilderberg, ΤριμερήςΕπιτροπή). Και η «απάντηση» ήταν μονολεκτική: tittytainment.

Tittytainment: η λέξη είνα ισύνθετη, και συντίθεται από τη λέξη tits (τα γυναικεία στήθη, στην αμερικανική αργκό) και τη λέξη entertainment (διασκέδαση - με την πιο "φθηνή" έννοια του όρου) (8). ΟΜπρεζίνσκι και οι συνομιλητές του δεν αναφέρονταν τόσο στη σεξουαλική διάσταση του γυναικείου στήθους (στο λιγότερο ή περισσότερο «μαλακό» ή «σκληρό» πορνό που, ούτως ή άλλως, σήμερα κατακλύζει τα Μέσα και το Διαδίκτυο), όσο σε εκείνη του μητρικού θηλασμού. H "λύση", λοιπόν, για το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού θα ήταν ένα μείγμα αποπροσανατολιστικής διασκέδασης χαμηλού επιπέδου (infotainment[=  πληροφοριοδιασκέδαση], realityshows, κουτσομπολίσπκαμεση-μεριανάδικα, «πολιτικές συζητήσεις» show κ.ο.κ.) και ενός κάποιου επαρκούς επιπέδου διατροφής.

Htittytainment, λοιπόν, δεν είναι παρά η "εκσυγχρονισμένη" εκδοχή του λατινικού «άρχος και θεάματα» {panemetcircenses)\ Και έτσι, σύμφωνα με τον Μισεά, «με αυτόν τον νεολογισμό-βαλίτσα επρόκειτο απλούστατα να ορισθεί ένα "κοκτέιλ αποβλακωτικής διασκέδασης και επαρκούς διατροφής που θα επέτρεπαν  να διατηρηθεί σε καλή διάθεση ο αποστερημένος πληθυσμός του πλανήτη"»(9).

Στη συνάντηση υπήρχαν σαφέστατοι κανόνες, σύμφωνα με τους οποίους όλοι οι εισηγητές διέθεταν μόλις πέντε λεπτά για να αναπτύξουν το θέματους. Κι οποιαδήποτε δευτερολογία  δεν έπρεπε να ξεπερνάτα δύο λεπτά. Καλοντυμένες ηλικιωμένες κυρίες επιδείκνυαν στους ομιλητές πινακίδες, όπως αυτές που χρησιμοποιούνται για τους οδηγούς της «Φόρμουλα 1»: «1 λεπτό», «30 δευτερόλεπτα», «Stop».

Η συζήτηση για την κοινωνία του ενός πέμπτου (ή την κοινωνία 20:80) ξεκίνησε από τον John Cage, ανώτατο στέλεχοςτης εταιρείαςπληροφορικής Sun Microsystems.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης για την «Εργασία στην Παγκόσμια Οικονομία», ο Τζ. Κέιτζ είπε: «Ο καθένας μπορεί να δουλέψει για μας, αρκεί να το θέλει. Δεν χρειαζόμαστε πλέον βίζα για τους αλλοδαπούςπου εργάζονται για μας»! Οι κυβερνήσεις και η εργατική νομοθεσία τους είναι πλέον άνευ νοήματος, λέει. 

 Δέχονται αιτήσεις για εργασία μέσω των  υπολογιστών από όλες τις ηπείρους, «προσλαμβάνουμε τους ανθρώπους μας μέσω των υπολογιστών, κάνουν την εργασία τους με υπολογιστές, και επίσης τους απολύουμε μέσω των υπολογιστών». Και συνέχισε:

«Απλώς προσλαμβάνουμε τους ευφυέστερους ανθρώπους. Και η αποτελεσματικότητα μας ήταν εκείνη που μας οδήγησε, 13 χρόνια μετά την ίδρυση της εταιρείας μας, να αυξήσουμε τα έσοδα μας από το μηδέν σε περισσότερα από έξι δισεκατομμύρια δολάρια». Και στρεφόμενος προς έναν από τους συνδαιτυμόνες του είπε: «Εσείς δεν φτάσατε εκεί τόσο γρήγορα, Ντέιβιντ», εμφανώς απολαμβάνοντας τη «μπηχτή» του.

Ο Ντέιβιντ ήταν ο Ντέιβιντ Πάκαρντ, συνιδρυτής της εταιρείας Hewlett Packard και πολυεκατομμυριούχος. Χωρίς να δώσει την παραμικρή σημασία στη μπηχτή του Κέιτζ, έθεσε το απλό ερώτημα: «Και πόσουςακριβώς εργαζόμενους χρειάζεστε πραγματικά, Τζον;».

«Έξι! Ίσωςοχτώ», απαντά ο Κέιτζ. «Χωρίς αυτούς θα χανόμασταν. Αλλά δεν έχει καμία σημασία σε ποια χώρα ζουν»...

Ο συντονιστής της συζήτησης Ράστουμ Ρόι (RustumRoy), καθηγητής στο Pennsylvania State University, ρωτά: «Και πόσοι άνθρωποι δουλεύουν σήμερα για τη Sun Microsystems;». H απάντηση του Κέιτζ: «16.000. Και εκτός από μία μικρή μειοψηφία, ο αριθμός τους μπορεί να μειωθεί δραματικά».

Στην αίθουσα δεν ακούγεται τίποτα. Για τους παρόντες, αυτή η άποψη για τις αμέτρητες στρατιές ανέργων είναι αυταπόδεικτη. Κανένα από αυτά τα μέλη της παγκόσμιας πολιτικής και επιχειρηματικής ελίτ (ή ελιτείας, αν προτιμάτε) δεν πιστεύει ότι στο μέλλον θα υπάρξουν αρκετές νέες, αξιοπρεπώς μισθοδοτουμενες θέσεις εργασίας, σε οποιονδήποτε τομέα.

Και κάπως έτσι, οι συμμετέχοντες στο Φόρουμ συνοψίζουν το μέλλον σε δυο αριθμούς    και    έναν    όρο:    «20-80»    και «tittytainment». (10).

To 20% του παγκόσμιου πληθυσμού θα μπορεί να συμμετέχει ενεργά στη ζωή, στην εργασία, στην ψυχαγωγία, ανεξάρτητα από τη χώρα στην οποίαθα ζει. Ακόμη 1% ή 2% του πληθυσμού, λένε οι συνδαιτυμόνες, θα τα καταφέρνει αφού θα έχει κληρονομήσει τεράστιεςπεριουσίες.

«Βεβαίως», λέει ο Τζέρεμι Ρίφκιν, συγγραφέας του βιβλίου Το Τέλος της Εργασίας και το Μέλλον της(11), «το κατώτερο 80% θα αντιμετωπίσει φοβερά προβλήματα». Ο Τζον Κέιτζ παίρνει ξανά τον λόγο και επαναλαμβάνει τη φράση του Σκοτ Μακ Νίλι (Scott McNealy), του διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας του: Το ζήτημα σύντομα θα είναι: «να έχεις γεύμα ή να είσαι το γεύμα»...

H συζήτηση για το μέλλον της εργασίας ανάβει. Το συμπέρασμα;

Μία νέα κοινωνική τάξηπραγμάτων έρχεται. Κάποιοςτο θέτει ξεκάθαρα: η μεσαία τάξη των πλούσιων χωρών θα εκλείψει. Κανένας από τους παρευρισκόμενους δεν διαφωνεί (12).

Ενκατακλείδι 

«Σενάρια», θα πει κάποιος.Ίσως. Αυτός είναι άλλωστε και ο ρόλος των πολυπληθών διεθνών think-tanks και των κάθε είδους fora. Αν και δεν έχουμε κανέναν λόγο να αμφισβητήσουμε τα λόγια του αυτόπτη και αυτή κοουμάρτυρα Μάρτιν, τα λεγόμενα του επιβεβαιώνονται «πανηγυρικά» (αν δεν ήταν τόσο τραγική αυτή η επιβεβαίωση...) από τα συμβαίνοντα εσχάτως στηχώρα μας και, ευρύτερα, στη Γηραιά Ηπειρο. Εξάλλου ο Μάρτιν μιλούσε ήδη εδώ και σχεδόν δεκαπέντε χρόνια για την πλήρη κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού συστήματος επίτης πολιτικής (13). Και  παρότι σήμερα κάποιοι προσπαθούν να θέσουν αυτότ ο -τεράστιο- ζήτημα προς  συζήτηση, δύσκολα το καταφέρνουν. Αλλες, βλέπετε, οι βουλές της παγκόσμιας και της κάθε ντόπιας ελιτείας.

Δυστυχώς, όμως, απ' ό,τι φαίνεται η μόνη δυνατότητα πουέχουμε είναι εκείνη της περιγραφής της πραγματικότητας, που κάποιοι άλλοι διαμορφώνουν πριν από μας για μας. Κι αυτή μπορεί να περιμένει... 

Όπως και οιθέσεις που υιοθέτησε η σύνοδος των G20 (τασσόμενη  υπέρ των απόψεων της «ρεαλίστριας» Μέρκελ και κατά εκείνων του «σοσιαλίζοντος» Ομπάμα), ή οι θέσεις του Νάιαλ Φέργκιουσον, ο οποίος, καθώς το προηγούμενο τεύχος βρισκόταν στο τυπογραφείο, επισκέφθηκε την Ελλάδα για μία διάλεξη και μία σειρά συνεντεύξεων. Αλλά αυτά τα είπαμε και θα τα ξαναπούμε.

Εύχομαι σε όλους ένα δροσερόκαλοκαίρι. Το φθινόπωρο θα είναι επίσης δροσερό. Από κοινωνικοπολιτικής απόψεως, εννοώ. Εκτός κι αν πέφτω τελείωςέξω,  όσον αφορά τις εκτιμήσεις μου γι' αυτό το πράγμα που ονομάζεται ελληνική «κοινωνία». Αν και στο κάτω κάτω, τέτοιου είδους διαψεύσεις είναι πάντα καλοδεχούμενες. Καλό καλοκαίρι! 

Το άρθρο είναι του Χρήστου Μόρφου και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Τρίτο Μάτι» - Αύγουστος 2010 Τευχος 182

το είδα