Τι είναι το Δόγμα του σοκ;
Το «δόγμα του σοκ» είναι είτε η επιβολή από δικτατορικά καθεστώτα είτε η εφαρμογή από δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις του τρίπτυχου: «ιδιωτικοποιήσεις, κρατική απορρύθμιση/ελεύθερο εμπόριο και δραστικές περικοπές στις κρατικές δαπάνες».
Προϋπόθεση για να εφαρμοστεί το δόγμα αυτό είναι να υπάρξει μια κρίση που μπορεί να οφείλεται είτε σε πολέμους, εμφύλιους πολέμους, είτε σε φυσικές καταστροφές είτε σε δυσεπίλυτα οικονομικά προβλήματα, όπως ο υπερπληθωρισμός ή το υπέρογκο χρέος. Στον Μίλτον Φρίντμαν (αμερικανός οικονομολόγος, νομπελίστας, ουγγαροεβραϊκής καταγωγής, ηγετικό στέλεχος της Σχολής του Σικάγου και των μονεταριστών, υπέρμαχος του φιλελευθερισμού και «πατέρας» της θεωρίας του ελεύθερου εμπορίου Μίλτον Φρίντμαν) αποδίδεται η θεωρία του δόγματος του σόκ ή θεραπείας σοκ. Όπως ο ίδιος ισχυρίζεται η “επιτυχία” της πολιτικής αυτής βασίζεται στο γεγονός ότι ο φόβος και οι ενοχές για τα αποτελέσματα της κρίσης ή της καταστροφής κάνει τους πολίτες ανεκτικούς και απαθείς σε επαναλαμβανόμενες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις ακριβώς επειδή πιστεύουν ότι κάτι άλλο χειρότερο έρχεται.
H θεμελιώδης αρχή είναι απλή: οι χώρες σε κρίση (χρέους) χρειάζονται απεγνωσμένα μια επείγουσα βοήθεια… Οταν οι ιδιωτικοποιήσεις και οι πολιτικές του ελεύθερου εμπορίου προωθούνται από κοινού με τη χρηματοοικονομική διάσωση (δάνειο) σε ένα ολοκληρωμένο πακέτο, οι χώρες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αποδεχτούν ολόκληρο το πακέτο». Mε λίγα λόγια… “Θέλετε να σώσετε τη χώρα σας; Ξεπουλήστε την”.
Ο πόνος και ο αποπροσανατολισμός που υφίστανται οι άνθρωποι σε τέτοιες καταστάσεις γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης και μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία, προκειμένου να επιβληθεί η θεραπεία-σοκ. Βασική προϋπόθεση είναι ότι τα άτομα, σε ακραίες καταστάσεις, είναι αδύναμα να αντιδράσουν και συναινούν με την αμηχανία τους σε πολιτικές, οι οποίες, λεπτά πριν χτυπήσει η καταστροφή, θα είχαν προκαλέσει την αντίδρασή τους.
Το «δόγμα του σοκ» είναι είτε η επιβολή από δικτατορικά καθεστώτα είτε η εφαρμογή από δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις του τρίπτυχου: «ιδιωτικοποιήσεις, κρατική απορρύθμιση/ελεύθερο εμπόριο και δραστικές περικοπές στις κρατικές δαπάνες».
Προϋπόθεση για να εφαρμοστεί το δόγμα αυτό είναι να υπάρξει μια κρίση που μπορεί να οφείλεται είτε σε πολέμους, εμφύλιους πολέμους, είτε σε φυσικές καταστροφές είτε σε δυσεπίλυτα οικονομικά προβλήματα, όπως ο υπερπληθωρισμός ή το υπέρογκο χρέος. Στον Μίλτον Φρίντμαν (αμερικανός οικονομολόγος, νομπελίστας, ουγγαροεβραϊκής καταγωγής, ηγετικό στέλεχος της Σχολής του Σικάγου και των μονεταριστών, υπέρμαχος του φιλελευθερισμού και «πατέρας» της θεωρίας του ελεύθερου εμπορίου Μίλτον Φρίντμαν) αποδίδεται η θεωρία του δόγματος του σόκ ή θεραπείας σοκ. Όπως ο ίδιος ισχυρίζεται η “επιτυχία” της πολιτικής αυτής βασίζεται στο γεγονός ότι ο φόβος και οι ενοχές για τα αποτελέσματα της κρίσης ή της καταστροφής κάνει τους πολίτες ανεκτικούς και απαθείς σε επαναλαμβανόμενες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις ακριβώς επειδή πιστεύουν ότι κάτι άλλο χειρότερο έρχεται.
H θεμελιώδης αρχή είναι απλή: οι χώρες σε κρίση (χρέους) χρειάζονται απεγνωσμένα μια επείγουσα βοήθεια… Οταν οι ιδιωτικοποιήσεις και οι πολιτικές του ελεύθερου εμπορίου προωθούνται από κοινού με τη χρηματοοικονομική διάσωση (δάνειο) σε ένα ολοκληρωμένο πακέτο, οι χώρες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αποδεχτούν ολόκληρο το πακέτο». Mε λίγα λόγια… “Θέλετε να σώσετε τη χώρα σας; Ξεπουλήστε την”.
Ο πόνος και ο αποπροσανατολισμός που υφίστανται οι άνθρωποι σε τέτοιες καταστάσεις γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης και μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία, προκειμένου να επιβληθεί η θεραπεία-σοκ. Βασική προϋπόθεση είναι ότι τα άτομα, σε ακραίες καταστάσεις, είναι αδύναμα να αντιδράσουν και συναινούν με την αμηχανία τους σε πολιτικές, οι οποίες, λεπτά πριν χτυπήσει η καταστροφή, θα είχαν προκαλέσει την αντίδρασή τους.
