Η τραγωδία των σύγχρονων “μαθητευόμενων μάγων”

Του Θανάση Κ.

Μερικές σκέψεις για ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Και – κυρίως – για ό,τι επίκειται…

* Πρώτον, ο ιστορικός του μέλλοντος θα έχει σοβαρό πρόβλημα να ερμηνεύσει την παγκόσμια κρίση που ζούμε σήμερα.

Μια πανδημία με θύματα ίσως λιγότερα από κάθε προηγούμενη, προκάλεσε τη μεγαλύτερη παγκόσμια κρίση που έχουμε γνωρίσει, εδώ και σχεδόν ένα αιώνα!

Βέβαια, δεν ξέρουμε ακόμα τον τελικό απολογισμό των θυμάτων της πανδημίας. Αλλά με βάση τα μαθηματικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται, είναι πολύ πιθανό ο τελικός απολογισμός διεθνώς να είναι μερικές δεκάδες χιλιάδες. Σύνολο που παραμένει πολύ χαμηλότερο σε σύγκριση με ο,τιδήποτε αντίστοιχο γνωρίσαμε στο παρελθόν (ή γνωρίζουμε στην καθημερινότητά μας και δεν μας πολυ-απασχολεί).

Βέβαια και η απώλεια μιας ανθρώπινης ζωής είναι “ανυπολόγιστη”! Αλλά αν συγκρίνουμε τις 10 χιλιάδες θύματα του κορονοϊού που μετράμε ως τώρα – και τις 20-30 χιλιάδες που μπορούν να φτάσουν – με τις 129 χιλιάδες τον πρώτο χρόνο της πανδημίας Η1Ν1 (2009-10) και το μισό εκατομμύριο που έφτασαν τα δύο επόμενα χρόνια, ο αριθμός αυτός είναι πολύ χαμηλός.

Κι όμως, μόλις πριν δέκα χρόνια η πανδημία του Η1Ν1 δεν προκάλεσε τέτοια μέτρα αντίδρασης, ούτε οδήγησε σε τέτοια παγκόσμια κρίση.

Οι ετήσιες διεθνείς απώλειες από την εποχιακή γρίπη (παρά το εμβόλιο) είναι από 290 ως 650 χιλιάδες. Και φυσικά, τις αντιμετωπίζουμε ως κάτι “φυσιολογικό“…

Για να μη μιλήσουμε για τα

 20-50 εκατομμύρια της Ισπανικής Γρίπης πριν εκατό ακριβώς χρόνια.

Φτάνει βέβαια, να μην υπάρξει (και) αυτή τη φορά δεύτερο κύμα μετά από μερικούς μήνες. Κι όσοι μελετούν παρελθούσες πανδημίες γι’ αυτό κυρίως ανησυχούν πλέον…

(Στην Ισπανική γρίπη το δεύτερο κύμα ήταν το φονικό, το Σεπτέμβριο-Οκτώβριο του 1918. Ακριβώς όταν τελείωνε ο Πόλεμος.)

* Δεύτερον, υπάρχει η άποψη πως η πανδημία συνέπεσε με ένα συνεχή καλπασμό χρηματιστηριακών τιμών που είχε προηγηθεί και που δεν είχε  προηγούμενο! Κι έτσι λειτούργησε ως αφορμή μεγάλης “διόρθωσης”. Αυτό είναι αλήθεια. Αλλά την κατάρρευση των χρηματιστηρίων την προκάλεσαν κυρίως τα μέτρα που πάρθηκαν κατά της πανδημίας – κι όχι η ίδια η πανδημία!

Σε άλλες περιπτώσεις – και σχετικά πρόσφατα μάλιστα – πολύ μεγαλύτερος αριθμός θυμάτων πανδημίας ΔΕΝ προκάλεσε ούτε τέτοια μέτρα ούτε τέτοια κατάρρευση χρηματιστηριακών τιμών διεθνώς. Κι εδώ μιλάμε για πραγματικά θύματα. Όχι για “εικαζόμενα”…

Μήπως τελικά έχουμε ένα κλασικό παράδειγμα “αυτο-επιβεβαιούμενης προφητείας” (self–fulfilling prophecy);

Κι αυτό βέβαια, αν αληθεύει, οδηγεί σε ένα δραματικό ερώτημα:

Μπορεί ένα κλίμα πανικού που επικράτησε διεθνώς ως “υπερβολική αντίδραση”, να καταστρέψει την παγκόσμια οικονομία, χωρίς άμεσες δυνατότητες διόρθωσης ή “επαναφοράς”;

Δηλαδή μπορεί, του χρόνου ή σε δύο χρόνια, μια επόμενη νέα επιθετική εκδοχή της γρίπης, να προκαλέσει ξανά τέτοια υπέρ-αντίδραση και να φέρει ξανά τον κόσμο σε βαθιά ύφεση;

Μήπως το πρόβλημα είναι ο κόσμος που ζούμε;

Μήπως έχουμε γίνει ιδιαίτερα “ευάλωτοι” σε οποιαδήποτε, έστω και μέτρια  “εξω-σύστημική” απειλή;

Μήπως έχουν δημιουργηθεί πλέον μηχανισμοί αυτοματοποιημένων αντιδράσεων (“πρωτόκολλα”), που όταν τίθενται σε εφαρμογή “σκοτώνουν” μαζί με τους νοσηρούς παράγοντες και όλους τους “υγιείς ιστούς”;

Αλλά αυτό είναι ο ορισμός του αυτό-άνοσου! Δηλαδή “μηχανισμοί άμυνας” του οργανισμού, που όταν ενεργοποιηθούν προκαλούν, αδιακρίτως, ζημιά παντού.

* Τρίτον, ο μόνος τρόπος να αποτραπεί μια τέτοια “παθογένεια”, είναι να μπορεί ο νοσηρός παράγοντας να απομονώνεται εύκολα και να εξουδετερώνεται επί τόπου, προτού “μολύνει” το σύνολο.

Αυτό που ονομάζουμε “παγκοσμιοποίηση” έκανε το ακριβώς αντίθετο: Κατάργησε όλα τα “στεγανά” που θα μπορούσαν να εγγυηθούν την κρίσιμη στιγμή την απομόνωση του προβλήματος:

–Όλα πια παράγονται στην Κίνα! Κι αν η Κίνα “νοσήσει” για κάποιον λόγο, όλοι “μολύνονται”.

–Όλα ρυθμίζονται σε μερικές παγκόσμιες χρηματαγορές. Που είναι οργανικά συνδεμένες μεταξύ τους. Κι αν σε αυτές επικρατήσει πανικός, κάποια στιγμή, για οποιονδήποτε λόγο, όλα καταρρέουν…

–Όλες οι “γραμμές προσφοράς” (supply lines) έχουν αφετηρία την Κίνα και χρηματοδότηση από τις μεγάλες κεφαλαιαγορές. Αν η Κίνα “νοσήσει” και στις κεφαλαιαγορές επικρατήσει γενικευμένος πανικός, όλα καταρρέουν ως τραπουλόχαρτα…

–Και μέσα στην Ευρώπη, όσοι νοσούν πάνε στα νοσοκομεία. Κι αν έχουν ίωση που είναι επικίνδυνη για ανίατες ομάδες – δηλαδή για όσους ήδη βρίσκονται μέσα στα νοσοκομεία εκείνη τη στιγμή για άλλους λόγους, αλλά με πολύ χαμηλό το ανοσοποιητικό τους – γίνεται μια “έκρηξη” ενδο-νοσοκομειακής λοίμωξης που αποδεκατίζει τους πάντες. Και διασπείρει τον ιό σε πολύ πιο επικίνδυνη μορφή, παντού αλλού.

Στην Ιταλία αυτό συνέβη, κατά πάσα πιθανότητα. Δεν είναι απλώς που “άργησαν” (να πάρουν μέτρα). Είναι που οι ασθενείς πήγαν μαζικά στα μεγάλα νοσοκομεία. Και μετέδωσαν τον ιό στο μόνο σημείο που δεν θα έπρεπε να τον μεταδώσουν: Εκεί που υπήρχαν “συγκεντρωμένα” άτομα ευάλωτων ομάδων…

Η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία “άργησαν” πολύ περισσότερο. Αλλά εκεί δεν συνέβη μαζική προσέλευση στα μεγάλα νοσοκομεία. (ή συνέβη σε πολύ μικρότερο βαθμό). Και δεν προέκυψε αυτή η φοβερή εκατόμβη θυμάτων…

Κι εμείς εδώ το προλάβαμε. Γι’ αυτό και το αποφύγαμε.

Και στην Κίνα όταν το κατάλαβαν δημιούργησαν ειδικά νοσοκομεία (σε ελάχιστες μέρες) αποκλειστικά για ασθενείς του κορονοϊού. Και φρέναραν ταυτόχρονα: τη διάδοση της ίωσης και τον αριθμό των θυμάτων…

Άλλωστε αυτό δεν συμβαίνει τώρα για πρώτη φορά. Χιλιάδες άνθρωποι ευάλωτων” κατηγοριών (υπερήλικες και με χρόνια νοσήματα), χάνονται κάθε χρόνο από “ενδο-νοσοκομειακές λοιμώξεις”! Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, αλλά όχι μόνο…

Πολλοί από μάς έχουμε χάσει έτσι ένα τουλάχιστον αγαπημένο πρόσωπο. Τα θύματα αυτά – που είναι χιλιάδες – δεν καταγράφηκαν ποτέ σε κάποια στατιστική. Κυριολεκτικά δεν ξέρουμε ποιός “δολοφονικός ιός” τους σκότωσε. Ξέρουμε μόνο ότι τέτοια δολοφονικοί ιοί κυκλοφορούν στα μεγάλα νοσοκομεία ανεξέλεγκτοι.

Τώρα – επιτέλους – αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε ότι πρέπει να θωρακιστούμε από τις ενδο-νοσοκομειακές λοιμώξεις: αυτή την ωρολογιακή βόμβα για τη δημόσια υγεία…

* Τέταρτον, η κρίση του κορονοϊού και οι δραματικές επιπτώσεις της στην παγκόσμια οικονομία – που ακόμα δεν τις έχουμε δει – θα φέρει και μιαν αναπόφευκτη και αναγκαστικά μετάβαση στη “Νέα Εποχή”: στη ρομποτική και στην τηλεργασία.

–Οι (ΜΗ δημοκρατικές) χώρες της Άπω Ανατολής αντιστέκονται στη γενίκευση της ρομποτικής. Γιατί έτσι θα χάσουν το μεγάλο πλεονέκτημα που έχουν έναντι της (δημοκρατικής) Δύσης: πολύ φθηνά εργατικά χέρια (και με ελάχιστα δικαιώματα).

–Στις δημοκρατικές χώρες της Δύσης, η ρομποτική είναι “ανάθεμα” για τα μεγάλα οργανωμένα συνδικάτα. Η τηλεργασία επίσης…

Συντεχνίες και συνδικάτα εμποδίζουν την μετάβαση στην Νέα Εποχή της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης. Αλλά και τα εγκαθιδρυμένα καρτέλ της “μεγάλης εργοδοσίας”…

Κι αυτό που ονομάζουμε “παγκοσμιοποίηση” είναι στρεβλή ακριβώς γι’ αυτό: Γιατί απελευθερώνει τη διακίνηση εμπορευμάτων, κεφαλαίων και ανθρώπων, χωρίς την προσαρμογή στην Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση…

* Πέμπτον, αυτή η στρέβλωση αναγκαστικά θα σαρωθεί πλέον:

–Με τη γενίκευση της ρομποτικής και της τηλεργασίας οι δυτικές χώρες μπορούν να ξαναμπούν στην βιομηχανική παραγωγή, χωρίς να χάσουν το επίπεδο ευημερίας των εργαζομένων τους.

Και να αποκτήσει ολόκληρος ο κόσμος τα “αμορτισέρ” που χρειάζεται για να απομονώνει ένα πρόβλημα και να το καταπολεμά τοπικά, προτού πάρει διαστάσεις παγκόσμιας καταστροφής.

–Με τη διαφοροποίηση των υπηρεσιών υγείας σε κάθε χώρα, μπορούμε να απομονώσουμε την πολυήμερη νοσοκομειακή θεραπεία (σε “προστατευμένο” περιβάλλον), από την καθημερινή περίθαλψη (πρωτοβάθμια – σε διάσπαρτα “εξωτερικά ιατρεία”). Και φυσικά με την ηλεκτρονική καταγραφή του ιστορικού κάθε ασθενούς και την τηλεϊατρική. Χωρίς αυτές τις “προσαρμογές” η Δημόσια Υγεία είναι πλέον αδιανόητη.

* Έκτον, ένα σύστημα που λειτουργεί με περισσότερους μηχανισμούς απομόνωσης σε περιόδους κρίσης και περισσότερους μηχανισμούς εσωτερικής και εξωτερικής ασφαλείας, επιτρέπει να αντιδρούν οι χρηματαγορές πιο “ορθολογικά” – κι όχι με χαρακτηριστικά “αγελαίου καλπασμού στο βάραθρο” όταν ξεσπά η κρίση.

Το ελεύθερο εμπόριο, η ελεύθερη ανταλλαγή εμπορευμάτων, μηνυμάτων και πληροφοριών, η ελεύθερη διακίνηση προϊόντων και κεφαλαίων είναι εγγυήσεις της παγκόσμιας ευημερίας, αλλά και της συνεχούς μείωσης της φτώχειας. Τα θέλουμε όλα αυτά. Δεν τα πετάμε στο σκουπιδοτενεκέ της Ιστορίας!

Αλλά αυτά προϋποθέτουν ότι αποδεχόμαστε πλήρως την 4η Βιομηχανική επανάσταση και τις γενικευμένες εφαρμογές της ρομποτικής, την τηλεργασίας, της τηλεϊατρικής (και της τηλε-εκπαίδευσης).

Και των αλγορίθμων! Που οφείλουν να ρυθμίζουν τις βασικές ρουτίνες της ζωής μας. Κι όχι να υποκαθιστούν την κρίση, την ευθύνη, την απόλαυση και το δικαίωμα της επιλογής.

“Παγκοσμιοποίηση” χωρίς 4η Βιομηχανική Επανάσταση, σημαίνει ότι βρήκαμε ένα φοβερό “εργαλείο”, αλλά δεν μάθαμε να προσαρμοζόμαστε σε αυτό και να το χρησιμοποιούμε.

Σαν τον μύθο του “μαθητευόμενου” μάγου. Που ήξερε να ξεκινήσει το μαγικό ξόρκι, αλλά δεν είχε μάθει να το ελέγχει – και κυρίως – πως να το σταματά.

ΥΓ.1 Όσοι φώναζαν no borders, να πάνε να λουφάξουν κάπου! Σύνορα θα υπάρχουν, γιατί χωρίς σύνορα κινδυνεύουμε να γίνουμε ένα απέραντο νεκροταφείο.

Περιέργως η “παγκοσμιοποίηση” χρειάζεται σύνορα ως “μηχανισμό ασφαλείας” – δεν θα τα καταργήσει!

ΥΓ.2 Τα σύνορα θα υπάρχουν και θα ενισχυθούν, κυρίως για να μπορούμε να επικοινωνούμε ελεύθερα χωρίς το φόβο ότι αν πάει κάτι στραβά κάπου, θα μας σαρώσει όλους. Και για να ξέρουμε ότι σε κρίσιμες καταστάσεις, θα αποφασίζουν οι κοινωνίες με δημοκρατική νομιμοποίηση! Και όχι οι κώδικες-αλγόριθμοι που λειτουργούν ως “αυτό-άνοσα”. (Η δυστοπία της παγκόσμιας διακυβέρνησης”!)

ΥΓ.3 Τα δικαιώματα θα προϋποθέτουν παντού την αντίστοιχη ευθύνη. Ο “δικαιωματισμός” που μοιράζει αυθαίρετα “προνόμια” (όχι δικαιώματα) σε κάποιους “αναξιοπαθούντες” και καταπατά δικαιώματα των πολιτών, δεν οδηγεί σε κοινωνίες προσωπικής ευθύνης, αλλά σε κοινωνίας νοσηρής πανδημίας!

ΥΓ.4 Ασύδοτες επαγγελματικές συντεχνίες και συνδικάτα κρατικοδίαιτων ομάδων που εμποδίζουν κάθε μεταρρύθμιση στην Νέα Εποχή πρέπει να σαρωθούν. Γιατί η πραγματική και μόνιμη πανδημία – που προεξοφλεί και επαναλαμβανόμενες πανδημίες “κορονοϊών” στο μέλλον – είναι όσοι εμποδίζουν τις μεταρρυθμίσεις.

Είναι αλήθεια οξύμωρο να βλέπουμε κάποιους να μιλάνε για την Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση εμμένοντας σε θεσμούς από την Πρώτη Βιομηχανική Επανάσταση!

ΥΓ.5 Θα ήταν αστείο, αν δεν ήταν τόσο τραγικό, να βλέπουμε να επικαλούνται την “ατομική ευθύνη” ΜΜΕ που μεταχειρίζονται τους πολίτες ως χειραγωγούμενο όχλο κάθε φορά – άλλοτε τρομοκρατώντας κι άλλοτε εφησυχάζοντας…

Η “ατομική ευθύνη” των πολιτών προϋποθέτει την ευθύνη όσων ενημερώνουν το κοινό να αποφεύγουν τη χειραγώγηση. Αν κρίνουμε από τις μονομέρειες πολλών κατεστημένων ΜΜΕ (με αρκετές εξαιρέσεις, βέβαια), η χειραγώγηση της ενημέρωσης – δηλαδή η στυγνή προπαγάνδα – είναι χρόνια πανδημία. Που πρέπει να σταματήσει! Γιατί διαλύει την κοινωνία – σε καλές και σε κακές στιγμές. Και σκοτώνει την Ελευθερία…

ΥΓ.6. Παρεμπιπτόντως, το σωστό είναι “προσωπική ευθύνη”. Γιατί μόνο “πρόσωπα” – δηλαδή άτομα με ηθική διάσταση και κρίση μέσα από κοινωνικές σχέσεις – μπορούν να έχουν “ευθύνη”.

“Γυμνά” – δηλαδή απρόσωπα  – “άτομα”, είναι εξ ορισμού ανεύθυνα άτομα!

Η Ευθύνη είναι όπως η Ελευθερία: είτε είναι “προσωπική” είτε δεν υπάρχει καθόλου!

Η Ευθύνη, όπως και η Ελευθερία, απαιτεί:

Πολίτες με κρίση – όχι ανεύθυνα άτομα.

Και ΜΜΕ με διαφάνεια – όχι μαθητευόμενους μάγους της προπαγάνδας, που δεν μαθαίνουν ποτέ!

Daily Post

πηγή