Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ RADICAL CHIC

Liberté, égalité, fraternité στη πράξη...

Γράφει ο Αναστάσιος Γιαννάς

Πρόλογος

Αυτό το πραγματικά εξαιρετικό απόσπασμα από το έργο του Γουσταύου Λε Μπον (Gustave Le Bon), «Η Γαλλική Επανάσταση»,που θα σας παρουσιάσουμε, δεν το διαλέξαμε μόνον γιατί συνοψίζει με άρτιο τρόπο όλο το πνεύμα της Γαλλικής επανάστασης , φέρνοντας στο φως τις  σκοτεινές επιδιώξεις της, αλλά και γιατί είναι, υπό ορισμένες όψεις, εκπληκτικά σύγχρονο. Πράγματι , μέσα στην φρασεολογία και τις μεθόδους των Ιακωβίνων, θα βρούμε μεγάλες ομοιότητες με τα συνθήματα και τα ιδεολογήματα του σύγχρονου δημοκρατισμού και του αποϊεροποιημένου κράτους. Θα συναντήσουμε παρόμοιους ψυχολογικούς τύπους ανθρώπων με αυτούς που σήμερα συναντάμε σε διάφορα αριστερά μορφώματα, ή αντίθετα, σε πανεπιστημιακές καθέδρες, από τις οποίες εξαγγέλλουν την ανάγκη συνέχισης της ένταξης  της πατρίδας μας στον προτεσταντικό αστικό ορθολογισμό. Έτσι, είτε από την αριστερά, είτε από την αστική δεξιά, εκείνη με τα «καθώς πρέπει» γαλάζια πουκάμισα, υψώνεται η φωνή,  (παραφράζοντας τον όρο φυσικό δίκαιο) της φυσικής χυδαιότητας.                              ........................................................................

«Ανάμεσα στις αιτίες, οι οποίες έδωσαν στην Εθνοσυνέλευση την ειδική φυσιογνωμία της, μία από τις σημαντικότερες ήταν η οριστική στερέωση της επαναστατικής θρησκείας. Το δόγμα, κατ' αρχάς σε κατάσταση σχηματισμού, συντάσσεται οριστικώς. Στοιχειοθετείτο από
μία συγκέντρωση στοιχείων κάπως ανόμοιων. Η φύση, τα δικαιώματα του ανθρώπου, η ελευθερία, η ισότητα, το κοινωνικό συμβόλαιο, το μίσος προς τους τυράννους, η λαϊκή κυριαρχία, αποτελούν κεφάλαια  ενός ευαγγελίου αναμφισβήτητου για τους πιστούς του. Οι νέες αλήθειες διαθέτουν αποστόλους βέβαιους για την δύναμή τους και, όπως οι πιστοί όλων των εποχών, θα προσπαθούν να τις επιβάλλουν στον κόσμο με την βία.

   

        Για τη γνώμη των απίστων, δεν υπάρχει λόγος να  ανησυχούν. Όλοι αξίζουν να εξολοθρευθούν. Εφ'όσον το μίσος των αιρετικών υπήρξε πάντοτε, όπως το εδείξαμε στην περίπτωση της  Μεταρρυθμίσεως, ένα χαρακτηριστικό αναλλοίωτο κάθε μεγάλης πίστης, εξηγείται πολύ καλά η ανεπιείκεια της θρησκείας των Ιακωβίνων. Αυτή η ίδια η ιστορία της Μεταρρυθμίσεως μας απέδειξε ότι μεταξύ συγγενικών ιδεολογικών συστημάτων η διαμάχη είναι πάντοτε  πολύ ζωηρή. Επίσης δεν πρέπει να εκπλησσόμαστε, όταν βλέπουμε, μέσα στην Εθνοσυνέλευση, τους Ιακωβίνους να μάχονται με μανία άλλους δημοκρατικούς, των οποίων η πίστη μόλις  διέφερε από την δική τους. Η προπαγάνδα των νέων αποστόλων ήταν ενεργητική. Για να κατηχήσουν την επαρχία τής έστελναν πρόθυμους οπαδούς εφοδιασμένους  με λαιμητόμους. Οι ιεροδικαστές της νέας πίστεως δεν συνεβιβάζοντο με την πλάνη. Όπως έλεγε ο Ροβεσπιέρος : « Αυτό που συνθέτει την δημοκρατία, είναι η καταστροφή όλων όσων της αντιτίθενται». Λίγο ενδιαφέρει ότι η χώρα αρνείται να ανανεωθεί· θα την ανανεώσουν παρά την θέλησή της : «Θα προτιμήσουμε να κάνωμε την Γαλλία νεκροταφείο», διαβεβαίωνε ο Καρριέ (Carrier)«παρά να μη την ανανεώσουμε με τον τρόπο μας». 

ο "ιερός" δεκάλογος των Ιακωβίνων

Η πολιτική των Ιακωβίνων, παράγωγο της νέας πίστεως, ήταν απλή. Συνίστατο σε ένα είδος εξισωτικού σοσιαλισμού, τον οποίο διεχειρίζετο μία δικτατορία μη ανεχόμενη καμία εναντίωση. Σε σχέση με τις οικονομικές ανάγκες και την πραγματική φύση του ανθρώπου, οι θεωρητικοί, οι οποίοι τότε κυβερνούσαν την Γαλλία, δεν έχουν καθόλου πρακτικές ιδέες. Η λαιμητόμος και οι αγορεύσεις τους είναι αρκετές. Αυτές οι τελευταίες είναι παιδαριώδεις :  «Ποτέ γεγονότα», λέει ο Ταίν. «Μόνο αφηρημένες έννοιες, σειρές αποφθεγμάτων όσον αφορά την Φύση, την λογική, τον λαό, τους τυράννους, την ελευθερία, μπαλόνια εξογκωμένα και αλληλοσυγκρουόμενα ... μέσα στο στον χώρο...» Η εμπιστοσύνη τους στην ανανεωτική αρετή της επαναστατικής πίστεως ήταν τόση, ώστε αφού κήρυξαν τον πόλεμο στους βασιλείς, τον κήρυξαν στην συνέχεια ενάντια και στους θεούς. Ιδρύθηκε ένα ημερολόγιο από το οποίο οι άγιοι είχαν εκδιωχθεί. Δημιούργησαν μια νέα θεότητα, την Λογική, της οποίας η λατρεία εωρτάζετο στην Παναγία των Παρισίων με ιεροτελεστίες πανομοιότυπες... με αυτές της καθολικής λατρείας. Αυτή η λατρεία διήρκεσε μέχρι την ημέρα που ο Ροβεσπιέρος την αντικατέστησε με μία προσωπική θρησκεία, της οποίας κατέστη ο μέγας ιερέας. Αφού έγιναν οι μόνοι κύριοι της Γαλλίας, οι Ιακωβίνοι και οι οπαδοί τους είχαν την δυνατότητα να την λεηλατήσουν ατιμώρητα, παρ' ότι δεν είχαν ποτέ και πουθενά την πλειοψηφία.»

[Στην συνέχεια ο  Λε Μπον μας εξηγεί, με ποιο τρόπο η ασθένεια, που σήμερα ονομάζεται Radical chic, μόλυνε τις τάξεις των Ευγενών,  με αποτέλεσμα την αποδόμηση των κοινωνικών θεσμών. Ο όρος Radical chic  επινοήθηκε από τον δημοσιογράφο Tom Wolfe  το 1970 σε ένα άρθρο του στο περιοδικό New York Magazine, με τίτλο : "Radical Chic: That Party at Lenny's," για να περιγράψει την υιοθέτηση και προώθηση των ριζοσπαστικών πολιτικών ιδεών από διασημότητες, κοσμικούς, και την υψηλή κοινωνία.]

Το περίφημο πάρτυ του Lenny Bernstein (στο κέντρο), η σύζυγός του Felicia Montealegre  (αριστερά) και ο "στρατάρχης" των Μαύρων Πανθήρων Don Cox ως το τιμώμενο πρόσωπο...

     
«Αυτή η προοδευτική αποσύνθεση κατέληξε να φθάσει μέχρι τον λαό, αλλά δεν άρχισε από αυτόν. Ο λαός  ακολουθεί τα παραδείγματα και δεν τα δημιουργεί ποτέ. Οι φιλόσοφοι που δεν είχαν μπορέσει να ασκήσουν καμία επιρροή στον λαό, επηρέασαν πολύ τις φωτισμένες τάξεις του έθνους. Οι ευγενείς, αργόσχολοι, έχοντας από αποσυρθεί από τις [κρατικές] λειτουργίες, και κατά συνέπεια έχοντας παραμείνει μόνο επικριτές, είχαν ρυμουλκηθεί από τους φιλοσόφους. Ανίκανοι να προβλέψουν οτιδήποτε, υπήρξαν οι πρώτοι που κλόνισαν όλες τις παραδόσεις οι οποίες εν τούτοις συνιστούσαν την μοναδική αιτία της υπάρξεώς τους. Στον ίδιο βαθμό κορεσμένοι από τον ανθρωπισμό και τον ορθολογισμό, όπως οι αστοί σήμερα, δεν έπαυαν να υπονομεύουν με κριτικές τα ίδια τους τα προνόμια. Πάντοτε, όπως και σήμερα, μεταξύ των ευνοημένων από την μοίρα παρουσιάζονται κατά το πλείστον φλογεροί μεταρρυθμιστές. Η αριστοκρατία ενθάρρυνε τις διατριβές σχετικώς με το κοινωνικό συμβόλαιο, τα δικαιώματα του ανθρώπου, την ισότητα των πολιτών. Χειροκροτούσε τα θεατρικά έργα που επέκριναν τα προνόμια,τον δεσποτισμό,την ανικανότητα των ανθρώπων της εξουσίας και τις κάθε είδους καταχρήσεις. Μόλις οι άνθρωποι χάσουν την εμπιστοσύνη τους στα θεμέλια της πνευματικής πανοπλίας που κατευθύνει την διαγωγή τους,αισθάνονται ανησυχία καικατόπιν δυσαρέσκεια. Όλες οι τάξεις αισθάνονταν ότι εξαφανίζονταν σιγά-σιγά οι παλαιές αιτίες δράσεώς τους. Αυτό που είχε κύρος στα μάτια τους από αιώνες, έπαψε να έχει. Η πρώτη συνέπεια αυτής της νέας νοοτροπίας υπήρξε μία γενική ανυποταξία. Ο κατώτερος κλήρος ήταν εχθρικός προς τους αρχιερείς, οι ευπατρίδες της επαρχίας στους ευγενείς της αυλής, ο υποτακτικός στον κύριο, ο χωρικός στον αστό κ.λπ. Αυτή η διάθεση που είχε εξαπλωθεί από τους ευγενείς και τον κλήρο στον λαό, πλημμύριζε επίσης το στράτευμα. Την στιγμή της ενάρξεως της Συνέλευσης των Γενικών Τάξεων (États généraux)  ο Νεκέρ έλεγε : «Δεν είμαστε σίγουροι για τα τμήματα στρατού». Οι αξιωματικοί μετατρέπονταν σε ανθρωπιστές και φιλοσοφούσαν. Οι στρατιώτες, στρατολογημένοι εξ άλλου από την χαμηλότερη τάξη του πληθυσμού, δεν φιλοσοφούσαν μεν , αλλά και δεν υπάκουαν δε. Η πνευματική αναρχία η οποία, αφού εξαπλώθηκε σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, επλημμύρισε τον στρατό, υπήρξε η κύρια αιτία της εξαφανίσεως του παλαιού καθεστώτος.»

Η μεγαλοαστική τάξη
κάνει την επανάσταση μόδα

Μην μου πείτε ότι, τηρουμένων των αναλογιών, δεν σας φέρνει στο μυαλό την κατάσταση στην Ελλάδα μετά το 1980. Τι να πρωτοθυμηθούμε; Τους αριστερίζοντες μεγαλοαστούς; Το φαγοπότι της πλέμπας που έγινε εξουσία; Την διάλυση κάθε θεσμού και την ανυπακοή σε κάθε μορφή αρχής; Το κυνήγι των ‹‹αντιδραστικών-εθνικιστών›› και των ‹‹σκοταδιστών Χριστιανών›; Οι φυσικοί νόμοι δεν αλλάζουν , έτσι οι ίδιες αιτίες, οδηγούν στα ίδια αποτελέσματα. Τώρα, όσον αφορά το φαινόμενο του Radical chic  στην Αμερική και την Ευρώπη του '70, ήταν η προσπάθεια των κρύφιων, υπόγειων  δυνάμεων ώστε οι ανώτερες τάξεις, να χάσουν κάθε επαφή με ότι παραδοσιακό στοιχείο είχε απομείνει, έστω και ως κακέκτυπο των αυθεντικών, έτσι ώστε αφενός (οι ανώτερες τάξεις) να ενστερνιστούν το παραβατικό πνεύμα της δεκαετίας του  1960,και αφετέρου να σπείρουν οι ίδιες την πνευματική αναρχία στις χαμηλότερες τάξεις.