Παρέλυσε το Ιράν

Τιερί Μεϊσάν

Η άνοδος των εντάσεων στον Κόλπο είναι ένα επικίνδυνο παιχνίδι που μπορεί να ξεγλιστρήσει ανά πάσα στιγμή. Οι μη-διεκδικούμενες δολιοφθορές στα δεξαμενόπλοια μπορεί να έχουν γίνει από σχεδόν όλα τα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες είναι συνηθισμένες σε επιχειρήσεις ψευδούς σημαίας. Ωστόσο, μια ορθολογική ανάλυση δείχνει ότι η Τεχεράνη δεν είναι καθόλου σήμερα σε αυτή τη πνευματική διάθεση.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο κατηγορούν το Ιράν για τη δολιοφθορά έξι πετρελαιοφόρων στον Κόλπο χωρίς να παράσχουν τη παραμικρή απόδειξη, εκτός από ένα μη αναγνώσιμο αμερικανικό βίντεο. Σύμφωνα με αυτούς, μια λέμβος των Φρουρών της Επανάστασης φέρεται να ανακτήσει μια μην εκκριμένη νάρκη-βεντούζα στη γάστρα ενός από τα δεξαμενόπλοια, παρόλο που οι ναυτικοί του πληρώματος ισχυρίζονται ότι το πλοίο τους χτυπήθηκε από ένα drone ή από βλήμα.

Η μονομαχία Ιράν-ΗΠΑ άλλαξε φύσης μετά την άφιξη του Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο του 2017, αλλά η αντίδραση του Ιράν δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή παρά μόνο σε συνάρτηση των προηγούμενων επεισοδίων και των ανατροπών τους.

Ο πρόεδρος Τζωρτζ Μπους είχε κάνει ό, τι ήταν στο χέρι του για να ξεκινήσει έναν πόλεμο εναντίον του Ιράν σε συνέχεια αυτού κατά του Ιράκ. Σκόπευε να συνεχίσει τη συστηματική καταστροφή των κρατικών δομών της «Διευρυμένης Μέσης Ανατολής», σύμφωνα με τη στρατηγική Rumfeld / Cebrowski.

 Ωστόσο, η Επιτροπή Baker-Hamilton (2006) τον εμπόδισε για πρώτη φορά. Η αμερικανική άρχουσα τάξη δεν εύρισκε αρκετά γρήγορη την απόδοση της επένδυσης για να υποστηρίξει έναν «ατελείωτο πόλεμο». Δεύτερη άρνηση, ο διοικητής της Centcom, ναύαρχος Ουίλιαμ Fallon, ο οποίος άρχισε να συζητήσει με τον Αχμαντινετζάντ για τη σταθεροποίηση στο Ιράκ, εξέφρασε την αντίθεση του (2007-08). Εν τέλος, ο αντιπρόεδρος Ντικ Τσένι έδωσε εντολή στο Ισραήλ να μισθώσει γεωργιανά αεροδρόμια, έτσι ώστε να μπορέσουν να βομβαρδίσουν το Ιράν άμεσα χωρίς να χρειάζεται εφοδιασμό των αεροσκαφών κατά την διάρκεια των πτήσεων. Αλλά ήταν η Ρωσία που κάρφωσε τα ισραηλινά βομβαρδιστικά στο έδαφος στις πρώτες πρωινές ώρες του πολέμου της Νότιας Οσετίας (Αύγουστος 2008).

Κατά την άφιξή του στο Λευκό Οίκο, ο Μπαράκ Ομπάμα προσπάθησε να ακολουθήσει την ίδια στρατηγική, αλλά με λιγότερο βάναυσο τρόπο. Όπως και οι Μπους και Τσέινι, ήταν πεπεισμένος ότι ήταν απαραίτητο να δράσει γρήγορα για να καταλάβει το ιρανικό πετρέλαιο, ενώ αυτός ο πόρος θα έλειπε σύντομα στην παγκόσμια οικονομία (θεωρία της «κορυφής πετρελαίου»). 

Αντί να ξεκινήσει έναν νέο πόλεμο τον οποίον δεν ήθελε το αμερικανικό κοινό, ενίσχυσε τις διαμαρτυρίες για την ανατροπή του Ιρανού ομόλογου του (2009). Σημειώνοντας την αποτυχία αυτής της «έγχρωμης επανάστασης» ενάντια του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, διεξήγαγε στο Ομάν συζητήσεις με τους συνήθεις συνεργάτες της Ουάσιγκτον μετά την επανάσταση του ιμάμη Χομεϊνί, δηλαδή, με την φατρία του Χασεμί Ραφσαντζανί (Μάρτιος 2013) και ειδικότερα με τον Σεΐχ Χασάν Ροχάνι, ο οποίος ήταν η πρώτη Ιρανή επαφή κατά την υπόθεση Ιράν-Κόντρας. 

Όταν ο τελευταίος εξελέγη (2013), ξεκίνησε αμέσως διαπραγματεύσεις από Κράτος σε κράτος για να μοιραστεί η Μέση Ανατολή μεταξύ Σαουδαραβών και Ιρανών υπό την κάλυψη της καταπολέμησης της διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Μια συνθήκη αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης παρουσία των μεγάλων δυνάμεων στην Ελβετία, αλλά δεν υπογράφηκε μέχρι το 2015. Το Ιράν απέκτησε το δικαίωμα να εξαγάγει το πετρέλαιο του για να επανεκκινήσει την οικονομία του.

Το Βίντεο των ΗΠΑ

Σταδιακά, οι σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών εξομαλύνθηκαν έως ότου ο Donald Trump έγινε πρόεδρος των ΗΠΑ (2017). Ο στόχος του ήταν εντελώς διαφορετικός: ο Λευκός Οίκος δεν πίστευε πια ότι το πετρέλαιο θα έλειπε, αλλά αντίθετα, ήταν πεπεισμένος ότι παραήταν μεγάλη η ποσότητα του στην αγορά. Δεν επιδίωκε πλέον την αυτοκρατορική πολιτική των προκατόχων του, αλλά ασχολούταν μόνο με το να κάνει λεφτά. 

Αντί να οργανώσει την κυριαρχία του στη Μέση Ανατολή, σκόπευε να περιορίσει τον εφοδιασμό της παγκόσμιας αγοράς, έτσι ώστε να διατηρήσει τις τιμές του αργού πετρελαίου στο επίπεδο της κερδοφορίας του σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ενθάρρυναν διαδηλώσεις εναντίον της πολιτικο-θρησκευτικής τάξης (2017-18), στη συνέχεια κατάργησαν την πυρηνική συμφωνία (2018).

Από τότε, το Ιράν φαίνεται παράλυτο (από τέτανο). Σε αντίθεση με τους πολιτικούς, οι κληρικοί είναι άκαμπτοι και δεν ξέρουν πώς να κάνουν την αυτοκριτική τους. Ο Θεός, τον οποίο εκπροσωπούν στη γη, δεν μπορεί να ανακαλέσει. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, σε αντίθεση με μια ευρέως διαδεδομένη ιδέα, η ιρακινή θεοκρατία είναι ένας εξαιρετικός έμπορος, αλλά ένας πολύ άθλιος διπλωμάτης.

Το Ιράν αρνείται οποιαδήποτε προσφορά διαπραγματεύσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες και περιμένει απελπιστικά την επιστροφή των Δημοκρατικών στην εξουσία στην Ουάσινγκτον. Ένα επικίνδυνο στοίχημα καθώς ο Donald Trump μπορεί να επανεκλεγεί για τέσσερα χρόνια και δεδομένου ότι η ιρανική οικονομία βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού.

Αυτή η παράλυση εμποδίζει το Ιράν να σχεδιάζει προκλήσεις όπως αυτή που του αποδίδουν η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο, ειδικά επειδή οι επιθέσεις εναντίον των δυτικών συμφερόντων θα έθεταν σε κίνδυνο τις μελλοντικές σχέσεις του με τους Αμερικανούς Δημοκρατικούς.

Ενάντια σε όλες τις προσδοκίες, η μέθοδος Trump δεν θα επιτύχει σε αυτή την περίπτωση. Ο περσικός πολιτισμός είναι αυτός των μινιατούρων. Έχει την ιδιαιτερότητα ότι οι Ιρανοί είναι ο πιο ικανός λαός που μπορεί να αντέχει μακροπρόθεσμα βάσανα για να θριαμβεύσει.

Τιερί Μεϊσάν

Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά

Πηγή Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα)