Και επειδή όλο και περισσότεροι νέοι μας φέρουν δερματοστιξίες με περικεφαλαίες και μολών λαβέ στα μπράτσα τους, καλό θα είναι να μελετήσουμε τους Έλληνες οπλίτες με τους οποίους θέλουν να ταυτίζονται.
Στο άκουσμα της λέξεως 'οπλίτης', ο ελληνόγλωσσος αναγνωρίζει την λέξη 'όπλο', η οποία σχετίζεται με την 'οπλή' του αλόγου που δικαίως θεωρείτο δεινό όπλο του ιππικού. Αυτός ο συνειρμός του οπλίτου με τον ίππο ενισχύεται και από το έγχαιτο λοφίο της περικεφαλαίας του οπλίτη κατασκευασμένο από αλογότριχα σε σχήμα χαίτης υπερήφανου αλόγου. Πέρα από την ποιητική ετυμολογία της, υπάρχουν φορές που η Ελληνική γλώσσα λες και λειτουργεί κατά τρόπο μεταφυσικό. Στην περίπτωση της λέξεως οπλίτης, ένας απλός αναγραμματισμός των δύο πρώτων στοιχείων δημιουργεί την λέξη πολίτης! Είναι άραγε αυτό τυχαίο; Ειδικά εάν αναλογιστούμε ότι μόνον ένας
πολίτης είχε δικαίωμα να ενταχθεί στην φάλαγγα με τον οπλισμό του, τον οποίον συχνά χρηματοδοτούσε και ο ίδιος;
Στην αρχαιότητα, ο Έλλην οπλίτης, πέραν από πολίτης ήταν οικογενειάρχης και γαιοκτήμων. Η αίσθηση και η επίγνωση ότι άνηκε στο ίδιο γένος με τους συμπολεμιστές, και άρα στην ίδια "οικογένεια," τροφοδοτούσε περαιτέρω την γενναιότητα με την οποίαν μάχοντο. Και μάλιστα, συχνά, παππούς, πατέρας και γιός στέκοντο πλάι πλάι με τις ασπίδες, ο ένας προστατεύοντας τον ακάλυπτο χώρο του άλλου. Ωστόσο, οι ακτήμονες και οι άεργοι δεν είχαν δικαίωμα να ενταχθούν σε φάλαγγα για να αντιμετωπίσουν τον εχθρό, ακριβώς επειδή δεν είχαν κάτι να υπερασπισθούν, και που μάλλον θα ήσαν οι πρώτοι που θα έρριπταν την ασπίδα κατά την μάχη. Αυτοί λειτουργούσαν ως τοξόται, ή αχθοφόροι πίσω από την προπορευόμενη φάλαγγα.
Ενταγμένος με τους συμπολεμιστές του στην φάλαγγα, συχνά στο πλάι στενών συγγενών και φίλων, ο οπλίτης, λοιπόν, σύσσωμα και γερά κρατούσε τη θέση του κατά την συμπλοκή του με τον εχθρό, μαχόμενος μέχρι θανάτου. Ήξερε ότι διακυβεύονταν όχι μόνο το βιος του εάν λιποτακτούσε, αλλά και οι ζωές αγαπημένων του προσώπων και το γόητρο της πόλεώς του. Γι αυτό, ο θάνατος ήταν τιμή ανάμεσα στους προμάχους. Συχνά, αγάλματα κούρων σημάδευαν τα μνημεία των πεσόντων, όπως αυτό του Κροίσου που φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών. Το ελαφρύ μειδίαμα στα πρόσωπα αυτών των κούρων δηλώνει ότι η ψυχή του πολεμιστή αναπαύεται στα Ηλύσια Πεδία, εφ' όσον έφυγε από την ζωή και την ευδαιμονία μαχόμενος για τα πάτρια.
Το 1993, στην είσοδο του εκπαιδευτηρίου μου, έστησα ένα δίμετρο ανδριάντα του Κροίσου κούρου που βρέθηκε στην Ανάβυσσο, επειδή συμβολίζει τον ηρωισμό με τον οποίον είναι εμποτισμένη η Ελληνική αρχαιότητα, αλλά και επειδή η επιγραφή στην βάση του απηχεί το πνεύμα της:
ΣΤΕΘΙ ΚΑΙ ΟΙΚΤΙΡΟΝ ΚΡΟΙΣΟ
ΠΑΡΑ ΣΕΜΑ ΘΑΝΟΝΤΟΣ ΗΟΝ
ΠΟΤ' ΕΝΙ ΠΡΟΜΑΧΟΙΣ ΟΛΕΣΕ
ΘΟΡΟΣ ΑΡΕΣ
(Στάσου και θρήνησε δίπλα στον τάφο του νεκρού Κροίσου που κάποτε πολεμώντας ανάμεσα στους προμάχους, κατέστρεψε ο μανιασμένος Άρης.)
Από το επίγραμμα αυτό μαθαίνουμε ότι ο νεαρός Κροίσος έπεσε για την πατρίδα, ενώ πολεμούσε στην πρώτη γραμμή, και οι συντοπίτες του τον τίμησαν με αυτό το υπέροχο μνημείο.
Με την αυτή του στάση, ο οπλίτης ενσαρκώνει και απεικονίζει όλη τη γενναιοδωρία του μαχόμενου Eλληνικού πνεύματος. Η ετοιμότητά του να πεθάνει στο πεδίον του Άρεως προκειμένου να εξασφαλίσει την ελευθερία του επένδυσε και την πολιτική του ζωή με την ποιότητα του ηρωισμού, καθώς αυτός που ψήφιζε για πόλεμο ήταν διατεθειμένος να πολεμήσει κιόλας.
Τότε όμως τα πράγματα ήταν πιο ξεκάθαρα ως προς την ταυτότητα του εχθρού. Εξ ίσου φανεροί ήσαν και οι λόγοι που συντελούσαν σε πολεμική σύρραξη. Δυστυχώς δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για το παρόν. Σήμερα, το κακό συχνά ελλοχεύει πίσω από πρόσωπα και πράξεις που στην επιφάνεια φαίνονται ευπρόσδεκτες. Η «πολιτική ορθότητα» με φράσεις όπως "κοινωνική αλληλεγγύη" και "Δημοκρατικοί θεσμοί" στρεβλώνουν την πραγματικότητα γεμίζοντας τις πόλεις μας με ασύμβατους πληθυσμούς που όχι μόνον αλλοιώνουν όποιαδήποτε κοινωνική συνοχή, αλλά και τους οποίους οι πρόγονοι θα απέκρουαν με φάλαγγες. Ο σημερινός ξύλινος πολιτικός λόγος των δημαγωγών που κυβερνούν είναι ο Δούρειος Ίππος πολλών πράξεων που έχουν βαριές συνέπειες για την ελευθερία του κάθε ανθρώπου και του κοινωνικού συνόλου.
Ως εκ τούτου, η μνημόνευση του οπλίτη θα πρέπει να μας παραπέμπει στην ανάγκη σχηματισμού μιας φάλαγγας από ανθρώπους με ψυχή που λειτουργούν ως ενεργοί πολίτες στις των Ελλήνων κοινότητες. Και αντί να τυπώνουμε περικεφαλαίες, σπαθιά και μεάνδρους στα μπράτσα που φουσκώνουμε στα γυμναστήρια, καλά θα κάνουμε να μιμηθούμε την στάση ζωής αυτών των ανδρών που τους οδηγούσε στην πρώτη γραμμή - που δεν ήταν άλλη από την προστασία της κοινότητος και της πατρίδας γύρω από τον θεσμό της Ελληνικής οικογένειας. Αν δεν είχες οικογένεια και δε ήσουν ενεργό μέλος στην πολιτική ζωή του τόπου σου, όσα τατουάζ περικεφαλαίων και σπαθιών κι αν φορούσες, δεν θα είχες δικαίωμα να φορέσεις πανοπλία για να ενταχθείς σε όποιαδήποτε φάλαγγα. Αχθοφόρος, ίσως... Ωστόσο, εκείνη την εποχή τα τατουάζ τα έφεραν ζώα, δούλοι και κατά την ρωμαϊκή περίοδο με αυτά τιμωρούσαν τους λοιποτάκτες, ενώ οι οικιοθελώς αυτοδερματοστιξίσαντες θεωρούντο απολίτιστοι βάρβαροι.
Κλείνοντας, θα ήθελα να σας δείξω αυτό που ζωγράφησα και α απαγγείλω αυτό που έγραψα το 1984 όταν διαπίστωσα την καταστροφή της παιδείας μας και της εθνικής μας μνήμης από τις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις. Αργότερα, το 1995, το δημοσίευσα σε βιβλίο με τίτλο Οπλίτου Κραυγή.
Ο ΟΠΛΙΤΗΣ
Zητώ πεδίον Άρεως ίνα φιλοξενήση
το εκ Kορίνθου κράνος μου, το έγχαιτο λοφίον,
τον πορφυρό μανδύαν αήρ να κυματίση,
στο χάλκινο τον θώρακα ν' αστράφτη ο Υπερίων.
Aναζητώ τη Φάλαγγα, Ελλήνοπανδρωμένη
με άξια παλληκάρια και σπαθάτα λεβεντόνια,
κατά τ' εχθρού να κινηθή, γοργώς, πειθαρχημένη
Παιάνες τε και ιαχές να φλέγουν τα πνευμόνια.
Απτούς εχθρούς, αντάξιους αναζητώ να πλήξω,
μα Ούννοι δεν υπάρχουν πια, Ρωμαίοι, Πέρσες, Γότθοι,
να ξεσπαθώσω, να ριχθώ στην μάχη να ορμήξω,
αυτούς να τρέψω εις φυγήν έως την πέραν όχθη.
Oρδές βαρβάρων ύπουλες την χώρα μου σαρώνουν
και πέφτει θύμα θλιβερό ο ανύποπτος λαός μου.
Λεηλατούνε την ψυχή, το πνεύμα εξοντώνουν,
κομίζοντας αμάθεια, την μνήμη του σκοτώνουν.
Mα το 'χει γράψ' η μοίρα μου μονάχος μου να στέκω,
μοναχικούς παιανισμούς η ψυχή να τραγουδάει,
καθώς απ' την Aκρόπολη, αναριγώ σαν βλέπω
την αιμοποτισμένη γη ηρώων να βογγάει.
-Παναγιώτης Τερπάνδρου Ζαχαριου-
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΥ "ΟΠΛΙΤΟΥ ΚΡΑΥΓΗ" (1995)
ΑΡΜΟΣΚΟΠΩΝΤΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου