Στην Ελλάδα συνήθως αποκαλείται Οκτωβριανή και στην Δύση περισσότερο ονομάζεται Ρωσική Επανάσταση. Αν συγκρίνουμε τις δυο ονομασίες, η πρώτη έχει -αναγκαστικά- μεγαλύτερη ακρίβεια επειδή στην δεύτερη δεν είναι ξεκάθαρο αν «Ρώσοι» είναι αυτοί που την κάνουν ή αν ο χαρακτηρισμός αφορά απλώς τον γεωγραφικό χώρο της Ρωσίας. Εκατό χρόνια μετά την Επανάσταση του 1917 η λεγόμενη Ρωσική Επανάσταση έχει αντίστοιχο πρόβλημα προσδιορισμού με τις παλιότερες: την Αμερικανική, την Ελληνική, τη Γαλλική. Η πρώτη και η δεύτερη ιδρύουν ή προσπαθούν να ιδρύσουν κράτη με τα αντίστοιχα ονόματα, ενώ η τρίτη, αν πούμε ότι γίνεται από «Γάλλους» (Φράγκους) που προϋπάρχουν ως τέτοιοι εντός της France, εύκολα βλέπουμε ότι είναι -όπως και οι προηγούμενες- μια εξέγερση με διεθνικό χαρακτήρα. Δεν αφορά δηλαδή μόνον ή πρώτα απ’ όλους τους Φράγκους.
Αντίστοιχο διεθνικό χαρακτήρα έχει και η Επανάσταση των μπολσεβίκων, η οποία γίνεται ενώ διαρκεί ο Α΄ παγκόσμιος πόλεμος και αρκετά συχνά αναφέρεται ως «Μεγάλη Σοσιαλιστική Επανάσταση». Κατά μέσο όρο, η ιστορία που παράγεται στα Πανεπιστήμια της Δύσης αντιμετωπίζει ευνοϊκά την κοινωνική Επανάσταση στην Ρωσία και την
Ως σοσιαλιστική, η Επανάσταση του 1917 έφερε ένα πολιτικό αποτέλεσμα που έχει ήδη πάψει να υπάρχει. Πολλοί είπαν ότι το κράτος των Σοβιέτ δεν ήταν ο ακριβής στόχος της Επανάστασης και ότι η εφαρμογή του μαρξισμού από το ΚΚΣΕ διέφερε από την θεωρία, χωρίς να ευθύνεται ο Μαρξ. Το βέβαιο είναι ότι οι «Ρώσοι» (και μάλιστα ως μάζα) δεν επαναστάτησαν εναντίον των Ρομανόφ, όπως δεν είχαν επαναστατήσει το 1789 οι «Γάλλοι» εναντίον των Βουρβόνων. Οι Επαναστάσεις δεν γίνονται αυθόρμητα και από την βάση, αλλά με προετοιμασία και από κάποιες ελίτ οι οποίες συνήθως δεν εξηγούν στις μάζες τι επιδιώκουν, φροντίζουν μόνο να τις προσελκύσουν με κατάλληλα συνθήματα και διακηρύξεις. Εκ των υστέρων η ιστορία καταγράφει κατά το δοκούν τα γεγονότα και με το πέρασμα των γενιών ξεχνιούνται ολόκληρα κεφάλαια και θεωρούνται ως λογικά συμπεράσματα ακόμα και οι πιο παράλογοι συλλογισμοί. Ένας τέτοιος συλλογισμός είναι ότι η «σοσιαλιστική» Επανάσταση του 1917 ήταν «αντικαπιταλιστική» και ότι οι μπολσεβίκοι επεδίωξαν την κατάργηση των κοινωνικών ανισοτήτων. Το ποιος χρηματοδοτεί τις Επαναστάσεις είναι ένα σοβαρό ζήτημα που αναδεικνύει την ταυτότητά τους, άρα και τον τίτλο με τον οποίο θα έπρεπε να τις καταγράφει η Ιστορία. Όμως τα μεγάλα θέματα δεν εξαντλούνται εύκολα. Είναι πολύπλοκα και αλληλοσυνδεόμενα. Η θέση ότι πίσω από το σφυροδρέπανο κρύβονται μοχθηροί Εβραίοι, απάνθρωποι εγκληματίες, ανάλγητοι «καπιταλιστές», θέτει ερωτήματα όπως «ποιες δυνάμεις και γιατί πολέμησαν στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο;», «ποιον εξυπηρέτησε ο ψυχρός πόλεμος;», «πού βαδίζει η ανθρωπότητα σήμερα;». Ούτε τα δυο βίντεο που ακολουθούν, εξαντλούν τα ερωτήματα, είτε στα επί μέρους θέματα, είτε σε συνολικότερες θεωρήσεις (οι άστοχοι ελληνικοί τίτλοι τους χειροτερεύουν την κατάσταση). Βοηθούν όμως την σκέψη, ιδιαίτερα όταν το αναπόφευκτο συναίσθημα της φρίκης ελεγχθεί.
Αντίστοιχο διεθνικό χαρακτήρα έχει και η Επανάσταση των μπολσεβίκων, η οποία γίνεται ενώ διαρκεί ο Α΄ παγκόσμιος πόλεμος και αρκετά συχνά αναφέρεται ως «Μεγάλη Σοσιαλιστική Επανάσταση». Κατά μέσο όρο, η ιστορία που παράγεται στα Πανεπιστήμια της Δύσης αντιμετωπίζει ευνοϊκά την κοινωνική Επανάσταση στην Ρωσία και την
εξηγεί τόσο επιφανειακά, όσο και την Επανάσταση του 1789 (με την οποία, άλλωστε, έχει κοινά στοιχεία). Στο σύντομο αυτό κείμενο δεν θα λύσουμε το θέμα της ταυτότητας του 1917. Σημειώνουμε μόνον κάποια σημεία που συνήθως διαφεύγουν της προσοχής και τα οποία μπορούν να αποτελέσουν τροφή για σκέψη και έρευνα, μέχρι να σχηματιστεί η συνολική, πραγματική εικόνα.
ΛΑΪΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ή ΛΑΪΚΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ; Γιατί υπάρχει τόση απόσταση μεταξύ της θεωρίας για «ισότητα-δικαιοσύνη-αδελφότητα» και της εφαρμογής της, όταν εμφανίζεται ένα τεράστιο μίσος για τους ανθρώπους που εξολοθρεύονται ανελέητα;
Ως σοσιαλιστική, η Επανάσταση του 1917 έφερε ένα πολιτικό αποτέλεσμα που έχει ήδη πάψει να υπάρχει. Πολλοί είπαν ότι το κράτος των Σοβιέτ δεν ήταν ο ακριβής στόχος της Επανάστασης και ότι η εφαρμογή του μαρξισμού από το ΚΚΣΕ διέφερε από την θεωρία, χωρίς να ευθύνεται ο Μαρξ. Το βέβαιο είναι ότι οι «Ρώσοι» (και μάλιστα ως μάζα) δεν επαναστάτησαν εναντίον των Ρομανόφ, όπως δεν είχαν επαναστατήσει το 1789 οι «Γάλλοι» εναντίον των Βουρβόνων. Οι Επαναστάσεις δεν γίνονται αυθόρμητα και από την βάση, αλλά με προετοιμασία και από κάποιες ελίτ οι οποίες συνήθως δεν εξηγούν στις μάζες τι επιδιώκουν, φροντίζουν μόνο να τις προσελκύσουν με κατάλληλα συνθήματα και διακηρύξεις. Εκ των υστέρων η ιστορία καταγράφει κατά το δοκούν τα γεγονότα και με το πέρασμα των γενιών ξεχνιούνται ολόκληρα κεφάλαια και θεωρούνται ως λογικά συμπεράσματα ακόμα και οι πιο παράλογοι συλλογισμοί. Ένας τέτοιος συλλογισμός είναι ότι η «σοσιαλιστική» Επανάσταση του 1917 ήταν «αντικαπιταλιστική» και ότι οι μπολσεβίκοι επεδίωξαν την κατάργηση των κοινωνικών ανισοτήτων. Το ποιος χρηματοδοτεί τις Επαναστάσεις είναι ένα σοβαρό ζήτημα που αναδεικνύει την ταυτότητά τους, άρα και τον τίτλο με τον οποίο θα έπρεπε να τις καταγράφει η Ιστορία. Όμως τα μεγάλα θέματα δεν εξαντλούνται εύκολα. Είναι πολύπλοκα και αλληλοσυνδεόμενα. Η θέση ότι πίσω από το σφυροδρέπανο κρύβονται μοχθηροί Εβραίοι, απάνθρωποι εγκληματίες, ανάλγητοι «καπιταλιστές», θέτει ερωτήματα όπως «ποιες δυνάμεις και γιατί πολέμησαν στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο;», «ποιον εξυπηρέτησε ο ψυχρός πόλεμος;», «πού βαδίζει η ανθρωπότητα σήμερα;». Ούτε τα δυο βίντεο που ακολουθούν, εξαντλούν τα ερωτήματα, είτε στα επί μέρους θέματα, είτε σε συνολικότερες θεωρήσεις (οι άστοχοι ελληνικοί τίτλοι τους χειροτερεύουν την κατάσταση). Βοηθούν όμως την σκέψη, ιδιαίτερα όταν το αναπόφευκτο συναίσθημα της φρίκης ελεγχθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου