Του Γιώργου Καλλέργη
Ο Ησίοδος, όπως άλλωστε και ο Όμηρος, ασχολήθηκε με το έπος, την επική δηλαδή ποίηση, που εμπεριέχει έντονα το διδακτικό στοιχείο. Γι' αυτό και θεωρείται ο πατέρας του διδακτικού έπους επειδή διδάσκει πάνω σε αυτά που αναφέρεται. Η επική ποίηση του Ησιόδου ως γνωστό περιλαμβάνει τη "Θεογονία", "Τα έργα και ημέραι", την "Ασπίδα του Ηρακλέους", τις "Ηοίαι" και τους "Ιδαίους Δακτύλους". Τα δύο πρώτα έργα του θεωρούνται ίσως τα πιο σπουδαία, δηλαδή η "Θεογονία" και το "Έργα και ημέραι" που είναι τα πιο γνωστά στο ευρύ κοινό. Λέγεται ότι η "Θεογονία", το αθάνατο αυτό κλασικό αριστούργημά του, αποτέλεσε πρότυπο και πηγή έμπνευσης για το κεφάλαιο της Γέννησης της Αγίας Γραφής.
Όμως αρκετό ενδιαφέρον παρουσιάζει το επίσης αξιόλογο έργο του "Έργα και ημέραι", ένα έργο με αποκαλυπτικές, διαχρονικές και επίκαιρες επισημάνσεις. Το στοιχείο μάλιστα της επικαιρότητας εντοπίζεται μέσα από τη μελέτη ενός αξιοσημείωτου κεφαλαίου του συγκεκριμένου έργου του Ησιόδου, όπως περιγράφει τα 5 θνητά ανθρώπινα γένη και ιδιαίτερα το σιδήρεον γένος. Το "σιδερένιο" γένος, το τελευταίο και δυστυχώς το πιο ευτελές από πλευράς ανθρώπινης συμπεριφοράς λόγω έλλειψης ηθικών κανόνων και αρετών, στο οποίο ανήκει ο σημερινός πληθυσμός της ανθρωπότητας.
Πριν όμως αναφερθούμε εκτενέστερα σ' αυτό, ας κάνουμε μια μικρή αναφορά στα προηγούμενα γένη που αναφέρει ο ποιητής.
Σύμφωνα με τον Ησίοδο, πέντε είναι τα θνητά γένη των
ανθρώπων.
1. Το "Χρυσό" γένος ή χρυσή γενιά των λιγόζωων, «των ανθρώπων που έπλασαν οι αθάνατοι που τα Ολύμπια ανάκτορα κατέχουν...» [στίχοι 109-110, "Έργα και ημέραι", Ησίοδος].
2. Το "Αργυρό" ή ασημένιο γένος. «Δεύτερο γένος, μα πολύ χειρότερο κατόπι, το ασημένιο... μα ούτε στο σώμα ούτε στο νου ήταν όμοιο με το χρυσό...» (στίχοι 127-129).
3. Το "Χάλκινο" γένος. «Και ο πατέρας Δίας έπειτα έπλασε το χάλκινο, το τρίτο γένος των θνητών ανθρώπων. Σε τίποτα δεν έμοιαζε με αυτό το ασημένιο που ήταν πλασμένο από κονταρόξυλα και ήταν περισσότερο φοβερό και πολεμικό...» (στίχοι 143-145).
4. Το "ηρωικό" γένος ή το γένος των ηρώων. «Τέταρτο γένος έπλασε ο Δίας, ο γιος του Κρόνου, επάνω στην πολύβλαστη τη γη, πιο δίκαιο και πιο ανδρείο, το θείο γένος των ηρώων που ονομάζονται ημίθεοι (στίχοι 157-160).
5. Το "σιδερένιο" γένος: "Νυν γαρ δη γένος εστί σιδέριον...». Μετάφραση: Τώρα πια είναι το σιδερένιο γένος... [στίχος 176].
Οι ονομασίες καταγραφής των ανθρώπινων γενών δόθηκαν από τον Ησίοδο με βάση τις ιδιότητες που έχουν τα γνωστά για τη χρήση τους μέταλλα, δηλ. του χρυσού, του αργύρου, του χαλκού και του σιδήρου, με εξαίρεση το τέταρτο γένος, που υπερέχει ποιοτικά από τα υπόλοιπα τρία, γνωστό ως ηρωικό γένος. Στα τρία γένη, όπου κυριαρχούν οι ιδιότητες του αργύρου, του χαλκού και του σιδήρου, οι περισσότεροι άνθρωποι είναι προσκολλημένοι με το υλικό στοιχείο της ζωής και επενδύουν στη φθαρτή ύλη, σε σύγκριση με το χρυσό πρωτίστως και έπειτα το ηρωικό γένος, που έχουν και τα 2 αυτά γένη ως ύψιστο πρότυπο αγαθού τις ανθρώπινες πνευματικές αξίες.
Υπάρχει συσχετισμός των ιστορικών εποχών της ανθρωπότητας με τα είδη των ανθρώπινων γενών του Ησιόδου;
Για παράδειγμα, μπορεί η Εποχή του Χαλκού να συσχετίζεται με το χάλκινο γένος ή το σιδερένιο γένος να συνδέεται με την Εποχή του Σιδήρου;
Υπάρχει αντιστοιχία της "χρυσής γενιάς" των ανθρώπων με τους ενάρετους πρωτόπλαστους του ελλαδικού επίγειου παραδείσου;
Οι ήρωες και οι ημίθεοι του ηρωικού γένους που αναφέρει στους στίχους του ο Ησίοδος είναι οι πρωταγωνιστές του Τρωικού Πολέμου;
Οι απαντήσεις σ' αυτά τα ερωτήματα είναι μάλλον καταφατικές παρόλο ότι οι χρονικές αυτές περίοδοι της δημιουργίας των 5 γενών δεν προσδιορίζονται χρονολογικά με νούμερα αριθμών.
Η επιστήμη, έτσι όπως έχει δοθεί σαν γνώση στο κοινό, έχει άλλη γνώμη και άποψη για τη δημιουργία της ανθρώπινης ύπαρξης και το χρόνο που αυτή έγινε.
Θεωρεί τον άνθρωπο προϊόν της εξέλιξης των ειδών του ζωικού βασιλείου, ξεκινώντας από το Homo Habilis, οδεύοντας στην πορεία του χρόνου με το Homo Erectus και το Homo Neandertal μέχρι το Homo Sapiens, καταλήγοντας στο σημερινό άνθρωπο.
Σύμφωνα με τον Ησίοδο, οι πρώτοι άνθρωποι που δημιουργήθηκαν ήταν εκείνοι του "χρυσού γένους" ή η "χρυσή γενιά" των ανθρώπων. Ακολουθούν στη συνέχεια, μετά από κάποια χρονικά διαστήματα, τα υπόλοιπα γένη, αργυρό, χάλκινο, ηρωικό, σιδερένιο.
Οι περιγραφές λοιπόν του Ησιόδου για τα ανθρώπινα γένη σηματοδοτούν την πραγματικότητα της αλήθειας ότι ο άνθρωπος είναι γνήσιο προϊόν θεϊκής δημιουργίας [Πλάτωνας - Τίμαιος, κεφ. 41-42 b, c, d, e] και όχι όπως μας μπερδεύουν ότι εξελιχθήκαμε ως πρωτεύοντα θηλαστικά.
Όσοι εξακολουθούν να το πιστεύουν αυτό και να απορρίπτουν τη θεϊκή δημιουργία, τίθεται γι' αυτούς το εξής απλό ερώτημα: Γιατί δεν εξελίχτηκε στην πάροδο των εκατοντάδων χιλιάδων ετών και ο πίθηκος σε άνθρωπο, παρά το ότι χρησιμοποίησε, εκτός από τους καρπούς και τα φρούτα, και τη ζωική πρωτεΐνη ως τροφή του [τάρσιος, χιμπαντζής, καπουτσίνος κ.ά.], όπως ισχυρίζονται οι επιστήμονες με τη ζωική πρωτεΐνη ως βασική αιτία εξέλιξης του εγκεφάλου για τον άνθρωπο, αλλά παρέμεινε ΠΙΘΗΚΟΣ;
Με το τελευταίο γένος, το γένος της Εποχής του Σιδήρου, ολοκληρώνεται ο κύκλος της δημιουργίας των ανθρώπινων γενών.
Το σιδερένιο γένος είναι το σημερινό γένος των ανθρώπων, που όχι μόνο ο ποιητής, αλλά και πολλοί συνειδητοποιημένοι άνθρωποι θα προτιμούσαν να μην ανήκουν σ' αυτό το γένος.
Ο διαχωρισμός αυτός σε κατηγορίες, σύμφωνα με την ποιότητα της αξίας των ανθρώπινων γενών σε αντιστοιχία με τις ιδιότητες των μετάλλων, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Ο χρυσός, το πιο ευγενές και πολύτιμο ως γνωστό μέταλλο, παραμένει αναλλοίωτος στη φθορά του χρόνου και δε διαβρώνεται όπως τα υπόλοιπα μέταλλα. Είναι πάντα λαμπερός και έχει κάτι από τη λαμπρότητα των αχτίνων του ηλίου. Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι το χρυσό γένος που μας αναφέρει ο Ησίοδος ήταν οι ενάρετοι άνθρωποι που ζούσαν έχοντας πρότυπό τους τούς θεούς που τους δημιούργησαν. Ήταν το «κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν». Πράοι λοιπόν και ειρηνικοί, είχαν καθαρή ψυχή, νεανικό σώμα ως τα γεράματά τους και ο θάνατός τους ήταν όπως ένας γλυκός ύπνος.
Ο άργυρος [το ασήμι], όπως και ο χαλκός, είναι μέταλλα που έχουν και εκείνα τη λάμψη τους, αλλά υπόκεινται στη φθορά του χρόνου [οξείδωση μετάλλου], χωρίς όμως να αλλοιώνεται και να φθείρεται εντελώς η μοριακή τους σύσταση. Ο μεν άργυρος με την πάροδο του χρόνου χάνει το ωραίο ασημί χρώμα του και μαυρίζει επιφανειακά, ενώ ο χαλκός, όταν οξειδώνεται, αρχίζει να πρασινίζει.
Επίσης, ο άργυρος είναι πιο μαλακός από το χαλκό που σαν μέταλλο ο χαλκός όχι μόνο είναι σκληρός, αλλά θερμαίνεται πιο γρήγορα από οποιοδήποτε άλλο μέταλλο.
Μπορούμε λοιπόν να φανταστούμε, σύμφωνα με τις ιδιότητες αυτών των μετάλλων και από τη μελέτη των στίχων του αντίστοιχου έργου, τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ανθρώπων του ασημένιου και του χάλκινου γένους.
Έτσι, στο αργυρό γένος διαπιστώνει κανείς ότι υπάρχει έλλειψη ωριμότητας των ανθρώπων, αγνή αλλά μαλθακή ζωή για πολλά χρόνια, χωρίς παραγωγικό έργο, παρά μόνο προς το τέλος της ζωής τους [στίχοι 130-133].
Ενώ στο χάλκινο γένος αντίθετα υπάρχει σκληρότητα, ένθερμη φύση στο χαρακτήρα των ανθρώπων, σωματική ευρωστία, με αποτέλεσμα η συνεχής ενασχόλησή τους με τον πόλεμο και τα φοβερά έργα του.
Σε αντίθεση με τη "χρυσή γενιά", το "αργυρό" γένος ούτε στο νου, ούτε στο σώμα έμοιαζε με το "χρυσό". Δε λειτουργούσαν με τη νόηση, και απόδειξη ότι συμπεριφέρονταν στο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα της ηλικίας τους όπως τα μικρά [άμυαλα] παιδιά. Γι' αυτό είχαν πολλά βάσανα λόγω των πολλαπλών λαθών τους, δηλ. ανοησίας [έλλειψη νου], ενώ όταν έμπαιναν στη νεότητά τους [απόκτηση νου-λογικής] πέθαιναν. Το χειρότερο απ' όλα ήταν ότι είχαν απομακρυνθεί από τη θεϊκή λατρεία και πίστη.
Κάτι πιο διαφορετικό ήταν το "χάλκινο" γένος που ακολούθησε μετά. Ήταν μια γενιά αλαζονικών ανθρώπων με πολεμικά έργα, με σκληρή, δυνατή ψυχή και σωματική ρώμη, που χρησιμοποίησαν το μέταλλο του χαλκού κατασκευάζοντας όπλα, εργαλεία και οικιακά σκεύη.
Το γένος των ηρώων ξεχωρίζει απ' όλα τα υπόλοιπα γιατί υπήρξε το πιο δίκαιο, το πιο ανδρείο και ηρωικό γένος θνητών ανθρώπων πάνω στη Γη. Ήταν το γένος των ημιθέων. Δυστυχώς, όμως, αφανίστηκε κι αυτό, από τις σκληρές μάχες και το μαύρο πόλεμο. [Τρωικός Πόλεμος, εφτάπυλη Θήβα κ.ά.].
Η ψυχή τους ήταν ενάρετη και ζούσαν στα νησιά των μακάρων, Κρήτη, Ιθάκη, χώρα των Φαιάκων κ.α. ως μακάριοι ήρωες με τη γη να τους αποδίδει πλούσια σοδειά τρεις φορές ετησίως.
Το "σιδερένιο" γένος ονομάστηκε έτσι επειδή έχει να κάνει με τις ιδιότητες και την ευαισθησία που έχει το μέταλλό αυτό στο να φθείρεται στην πορεία του χρόνου.
Όσον αφορά στο μαύρο σίδερο, με την πάροδο των ετών σκουριάζει, δηλ. διαβρώνεται εκ των έξω προς τα μέσα. Με την πολυκαιρία μαδάει και αλλοιώνεται σαν μέταλλο, χάνοντας εντελώς τις αρχικές του ιδιότητες όταν είναι εκτεθειμένος στη συνεχή υγρασία ή στο χώμα. Εάν όμως προστατευτεί με καλό επίχρισμα, μπορεί να διατηρηθεί, αλλά όχι για πολύ χρόνο.
Κρίνω πρέπον ότι αξίζει τον κόπο να γνωρίσουμε το γένος αυτό, στο οποίο ανήκει το σημερινό γένος των ανθρώπων μέσα από τους στίχους του ποιητή [στίχοι 181-196], που αναφέρονται στις πτυχές και στο ποιόν του "σιδερένιου" γένους.
Εάν διαβάσουμε προσεχτικά τους στίχους αυτούς, τότε θα καταλάβουμε ακριβώς το μέγεθος της διάβρωσης του σημερινού ανθρώπου, ο οποίος είναι εγκλωβισμένος στο γήινο σαρκίο του και εξουσιάζεται απόλυτα από το επιθυμητικό μέρος της ψυχής του.
Η όλη σκληρή και απάνθρωπη συμπεριφορά των ανθρώπων του σιδερένιου γένους είναι συνυφασμένη με τη βασική ιδιότητα εκείνη του μετάλλου του σιδήρου που έχει να κάνει με τη σκληρότητα της δομής των μορίων της ύλης του.
Παρόλο που το γένος αυτό έχει εξελιχθεί τεχνολογικά και τα προϊόντα της προηγμένης τεχνολογίας του απολαμβάνει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Γης, υπάρχει πολύ κοινωνική και πνευματική "οξείδωση", με αποτέλεσμα οι περισσότεροι άνθρωποι να έχουν γίνει κυριολεκτικά σκλάβοι των μηχανών τους.
Είναι οι μοντέρνοι δεσμώτες [του σπηλαίου] των υποχρεώσεών τους που οι ίδιοι αποδέχτηκαν δεσμεύοντας τον πολύτιμο χρόνο και την ενέργειά τους για ανούσια υλικά αγαθά και απατηλή ψυχαγωγία που δεν πρόκειται ποτέ να τους βοηθήσουν να εξελιχθούν πνευματικά ως άνθρωποι με σκεπτόμενη και ελεύθερη βούληση.
Η "υγρασία", δηλ. η κάθε μορφής άδικη και παρανοϊκή εξουσία, έχει διαβρώσει το εκτεθειμένο σ' αυτήν απροστάτευτο με επίχρισμα ή μη ειδικά επεξεργασμένο μέταλλο του σιδήρου του γένους μας.
Ηθικές αξίες: Ο ενάρετος άνθρωπος και η διάβρωση
Και για να γίνουν περισσότερο κατανοητά αυτά που ειπώθηκαν, όταν λοιπόν γίνει σωστά η επεξεργασία του σιδήρου, τότε αποφεύγεται η οξείδωση του μετάλλου όσο διατηρείται στο χώρο το κατασκευασμένο αντικείμενο από το συγκεκριμένο μέταλλο. Στην προκειμένη περίπτωση, η επεξεργασία του σιδήρου σε ανοξείδωτο μέταλλο είναι η αγωγή της ανθρώπινης ύπαρξης στις ηθικές αξίες και ο εθισμός της στις αρετές των προγόνων μας.
Οι αρετές και οι ηθικές αξίες που πρέπει να έχουμε ως άνθρωποι είναι η κοινωνική πυξίδα που μας προσανατολίζει σωστά στο χώρο της καθημερινότητας για έντιμο βίο. Δυστυχώς, η ανδρεία, η σοφία, η σωφροσύνη [το ήθος] και η δικαιοσύνη βρίσκονται μόνο σαν λέξεις στα ορθογραφικά λεξικά και όχι σαν ιδέες-οδηγοί των ανθρώπινων ψυχών.
Ο ενάρετος τύπος ανθρώπου έχει πλέον αντικατασταθεί οριστικά από το διαβρωμένο [σκουριασμένο] σημερινό άνθρωπο του σιδερένιου γένους.
Η ανδρεία σήμερα έχει δυστυχώς αντικατασταθεί από τη δειλία, το ανώφελο πείσμα και τον άρρωστο εγωισμό.
Η σωφροσύνη έχει αντικατασταθεί επίσης από την έλλειψη ήθους και σεβασμού απέναντι στους γονείς, στους ηλικιωμένους, στους συνανθρώπους μας, δεν τηρούνται οι ηθικοί κανόνες που μας έχουν δοθεί και γενικά υπάρχει πολλή ανηθικότητα από το σύνολο των ανθρώπων.
Η δικαιοσύνη έχει αντικατασταθεί από την σκληροτράχηλη αδικία, την απάτη και την ανελέητη εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο.
Η λεγόμενη κρίση που βιώνουμε επί των ημερών μας δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η οπτική εικόνα της ηθικής και πνευματικής αλλοτρίωσης της σκοτεινής εποχής μας που έχει σχέση με το μαύρο χρώμα του σιδήρου.
Είναι πάντως εντυπωσιακή η επισήμανση του ποιητή στους τελευταίους στίχους, ότι «ο ζήλος, δηλ. ο φθόνος, θα συντροφεύει όλους τους ανθρώπους και ο κακός θα βλάπτει τον καλύτερό του και ο δειλός το γενναίο με ύπουλα και κακά λόγια, παίρνοντας μάλιστα ψεύτικους όρκους για αυτά».
Έντονες και συχνές αντιπαλότητες με λόγια αθυρόστομα από τις φιλονικίες και τις έριδες των ανθρώπων θα επικρατήσουν παντού, όπου στο τέλος θα χαθεί τελείως η αιδώς [ντροπή] και η Νέμεσις [δικαιοσύνη].
Οι στίχοι αυτοί, δυστυχώς, έχουν τη σφραγίδα των γεγονότων της εποχής μας...
Αυτό ίσως επισφραγίσει την αρχή του τέλους του σιδερένιου γένους. Έλληνες και ξένοι ερευνητές και μελετητές των αρχαίων κειμένων πιστεύουν ότι το τέλος του σιδερένιου γένους θα έρθει με το τελικό κλείσιμο του ουράνιου έτους, δηλ. την ολοκλήρωση του Μεγάλου Ενιαυτού [Πλάτωνας], αφού περατωθεί ο χρονικός κύκλος των 25.920 χρόνων.
Αλλά και με γνώμονα την απλή λογική, σύμφωνα με τη χαώδη κατάσταση που επικρατεί στις σχέσεις των ανθρώπων, εν ονόματι της Συμπαντικής Αρμονίας, επειδή έχουν διαταραχτεί οι Νόμοι της στον πλανήτη της Γαίας, εάν δεν αλλάξουμε, οι προβλέψεις θα καταλήξουν τελικά στον αφανισμό του σιδερένιου γένους. "Ζευς δ' ολέσει και τούτο γένος μερόπων ανθρώπων" [στίχος 180, "Έργα και ημέραι" Ησιόδου].
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου