Του ΒΑΣΙΛΗ Σ. ΚΑΡΤΣΙΟΥ
booksonthesites.blogspot.com
Μία επαναλαμβανόμενη, για πολλά χρόνια, διαδικασία στον Ο.Η.Ε. για τα κλεμμένα πολιτιστικά αγαθά αποδόθηκε προσφάτως στις πρωτοβουλίες του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά. Στην ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών αναφέρεται εντέχνως, αλλά ασαφώς, ότι γίνεται ρητή αναφορά (πού;) στην επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα, κάτι το οποίο δεν προκύπτει από την ανάγνωση του επισήμου εγγράφου (A/70/L.28) του ΟΗΕ.
Στο σύνολο, σχεδόν, του έντυπου, ηλεκτρονικού και ψηφιακού Τύπου η είδηση μεταδόθηκε ως ελληνική επιτυχία και μάλιστα συνδυάστηκε – ως αντίφαση - με τις δηλώσεις, αλλά και τις διευκρινήσεις, του Αριστείδη Μπαλτά «να μην προχωρήσουμε σε νομική διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα» διότι «πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να χάσουμε τη δίκη». Οι λογικές διευκρινήσεις Μπαλτά έγιναν κατά τη συζήτηση (9.12.2015) του σ/ν: «Προσαρμογή ελληνικής νομοθεσίας στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 201460 ΕΕ/15.5.2014 για επιστροφή πολιτιστικών αγαθών που έχουν απομακρυνθεί παράνομα». Την ίδια ημέρα (συγκυρία;) υπήρξε και η σχετική Απόφαση της γ.σ. του ΟΗΕ.
Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της 10ης Δεκεμβρίου 2015 είχε τίτλο: «Υιοθέτηση Απόφασης Γενικής Συνέλευσης Ηνωμένων Εθνών για
την «Επιστροφή ή Απόδοση Πολιτιστικών Αγαθών στις χώρες προέλευσης» (Νέα Υόρκη, 09.12.2015)» και ανέφερε τα εξής:
«Υιοθετήθηκε, χθες, κατόπιν ελληνικής πρωτοβουλίας, ομόφωνα από την Ολομέλεια της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, η Απόφαση για την «Επιστροφή ή Απόδοση Πολιτιστικών Αγαθών στις χώρες προέλευσης». Η Απόφαση υποβάλλεται από την χώρα μας ανά τριετία και το τελικό κείμενο διαμορφώθηκε ως αποτέλεσμα συστηματικών διαβουλεύσεων υπό την διαμεσολάβηση της Ελλάδας, σε συνέχεια σχετικών οδηγιών του Υπουργού Εξωτερικών κ. Νίκου Κοτζιά.
Η Απόφαση έτυχε ευρείας αποδοχής, καθώς συγκηδεμονεύτηκε από συνολικά 74 κράτη, μεταξύ των οποίων πολλά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σημαντικός αριθμός κρατών της Λατινικής Αμερικής, καθώς και αρκετά αραβικά και αφρικανικά κράτη.
Η πρωτοβουλία αυτή ενισχύει την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσης, καθώς και την προσπάθεια προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι δύο αυτές διαστάσεις της απόφασης κρίνονται ως ιδιαίτερα επίκαιρες και κρίσιμες, καθώς η Μέση Ανατολή πλήττεται καθημερινά από καταστροφή έργων και μνημείων πανανθρώπινης πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ γνωστή είναι η διασύνδεση του λαθρεμπορίου πολιτιστικών αγαθών με την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Ειδική μνεία γίνεται στην Απόφαση για την «Σύσταση της Αρχαίας Ολυμπίας», η οποία καλεί τα κράτη-μέλη σε κινητοποίηση για επιστροφή κλαπέντων πολιτιστικών θησαυρών με ρητή αναφορά στην επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Μια άλλη, εξίσου σημαντική, διάσταση της Απόφασης, είναι η καταδίκη της καταστροφής μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς σε περιοχές ένοπλων συρράξεων, συμπεριλαμβανομένων των υπό κατοχή εδαφών, καθώς και της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών από ένοπλες τρομοκρατικές ομάδες, όπως το ISIS.
Η Ελλάδα, ως κοιτίδα γνώσης και πολιτισμού, θα βρίσκεται πάντα στην πρωτοπορία για την προάσπιση της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και θα συνεχίσει να προωθεί ανάλογες πρωτοβουλίες».
Ποια είναι η αλήθεια πίσω από αυτήν την – υπό κάποια έννοια - θριαμβευτική ανακοίνωση; Το υπ’ αριθμό 10 θέμα της ατζέντας της 70ης συνεδρίας με τον τίτλο “Return or restitution of cultural property to the countries of origin” αποτελεί, στην ουσία, μία γραφειοκρατική επανάληψη δεκάδων αποφάσεων, συμβάσεων και πρωτοκόλλων των Ηνωμένων Εθνών για το ίδιο θέμα. Στις διεργασίες αυτές δεν συμμετέχουν, βεβαίως, οι χώρες που έχουν στα μουσεία τους χιλιάδες κλεμμένους αρχαιολογικούς θησαυρούς και, ως εκ τούτου, γράφουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους τις αποφάσεις της γ.σ. του ΟΗΕ.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών η «Απόφαση έτυχε ευρείας αποδοχής, καθώς συγκηδεμονεύτηκε από συνολικά 74 κράτη, μεταξύ των οποίων πολλά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Διαβάστε τη λίστα των κρατών από το επίσημο έγγραφο των ΟΗΕ (A/70/L.28) και δείτε πόσα και ποια κράτη «συγκηδεμόνευσαν» την απόφαση: Albania, Argentina, Austria, Bulgaria, China, Congo, Costa Rica, Croatia, Cyprus, Czech Republic, Dominican Republic, Ecuador, Estonia, Finland, Gambia, Greece, Honduras, Hungary, Iceland, Indonesia, Iran (Islamic Republic of), Iraq, Italy, Lebanon, Lesotho, Lithuania, Malta, Mexico, Myanmar, Panama, Paraguay, Peru, Portugal, Russian Federation, Syrian Arab Republic, Thailand, Turkey, Venezuela (Bolivarian Republic of) and Viet Nam.
Το γελοίο του πράγματος, σε σχέση με τις όποιες ελληνικές απαιτήσεις, δεν είναι ότι από την παραπάνω λίστα απουσιάζουν η Βρετανία, η Γαλλία, οι Η.Π.Α. ή η Γερμανία, αλλά ότι βρίσκεται σ’ αυτήν η Βουλγαρία που, αν και έχει κατακλέψει τα μοναστήρια της ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης - με οργανωμένο σχέδιο κατά τη διάρκεια του Α΄ παγκοσμίου πολέμου - αρνείται πεισματικά να επιστρέψει τα κλαπέντα. (Βλ. σχετική ανάρτηση στα δημοφιλή του blog). Δηλαδή, η Βουλγαρία υιοθετεί την απόφαση για την «Επιστροφή ή Απόδοση Πολιτιστικών Αγαθών στις χώρες προέλευσης» και ταυτόχρονα την πετά στον κάλαθο των αχρήστων και μαζί μ’ αυτήν και την ίδια τη γενική συνέλευση του ΟΗΕ!
Στο έγγραφο αναφέρεται ότι η γενική συνέλευση «έχει επίγνωση της σπουδαιότητας, που αποδίδεται από τις χώρες προέλευσης για την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών, που είναι θεμελιώδους πνευματικής, ιστορικής και πολιτιστικής αξίας για αυτές, έτσι ώστε να συνιστούν αντιπροσωπευτικές συλλογές της πολιτιστικής τους κληρονομιάς». (Aware of the importance attached by the countries of origin to the return of cultural property that is of fundamental spiritual, historical and cultural value to them, so that they may constitute collections representative of their cultural heritage).
Όπως και σε πολλές άλλες προηγούμενες παρόμοιες διαδικασίες, η γενική συνέλευση, μεταξύ άλλων, «λαμβάνει υπόψη τις δηλώσεις και τις συστάσεις των διεθνών forums για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών, που πραγματοποιήθηκαν στη Σεούλ τον Ιούλιο του 2011 και τον Οκτώβριο του 2012, στην Ολυμπία στην Ελλάδα, τον Οκτώβριο του 2013, στη Ντουνχουάνγκ στην Κίνα, τον Σεπτέμβριο του 2014 και στο Νεβσεχίρ στην Τουρκία, τον Οκτώβριο του 2015». Δηλαδή, σε δουλειά να βρισκόμαστε! (Takes note of the declarations and recommendations of the International Forums on the Return of Cultural Property, held in Seoul in July 2011 and October 2012, in Olympia, Greece, in October 2013, in Dunhuang, China, in September 2014 and in Nevşehir, Turkey, in October 2015). Μάλιστα, «σημειώνεται με ικανοποίηση ο εορτασμός της εικοστής επετείου της Σύμβασης UNIDROIT του 1995 σχετικά με τα κλαπέντα ή παρανόμως εξαχθέντα πολιτιστικά αγαθά, που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη στις 8 Μαϊου 2015»!
Με την Απόφαση «καλούνται όλα τα κράτη μέλη να είναι σε θέση για να συνδράμουν τα πληγέντα κράτη στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών που ανασκάφηκαν παρανόμως από αρχαιολογικούς χώρους και κλάπηκαν από μουσεία, βιβλιοθήκες, αρχεία και συλλογές χειρογράφων, συμπεριλαμβανομένης και της διεθνούς συνεργασίας για την επιστροφή των κλεμμένων ή παρανόμως εξαχθέντων πολιτιστικών αγαθών, κατά περίπτωση». (Calls upon all Member States in a position to do so to assist the affected States in combating trafficking in cultural property illegally excavated from archaeological sites and taken from museums, libraries, archives and manuscript collections, including through international cooperation in the restitution of stolen or illicitly exported cultural property, as appropriate;).
Και για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία, για τη δομή όλων αυτών των αέναων ευχολογίων, στο 34ο και τελευταίο εδάφιο αναφέρεται: «Αποφασίζει (η γ.σ.) να συμπεριλάβει στην προσωρινή ημερήσια διάταξη της 73ης συνεδρίας το θέμα με τίτλο «Επιστροφή ή αποκατάσταση των πολιτιστικών θησαυρών στις χώρες προέλευσης». Με λίγα λόγια, είτε θα είναι ο Κοτζιάς υπουργός Εξωτερικών είτε όχι, το «έργο» θα το ξαναδούμε οσονούπω. Όσο για τις όποιες ελληνικές «επιτυχίες» θα παραμένουν εξ επαγωγής υπονοούμενα στα εδάφια των γραφειοκρατικών αποφάσεων της γ.σ. του ΟΗΕ.
το είδα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου