Η νόμιμη φοροαποφυγή των πολυεθνικών και των πλουσίων είναι πλέον μείζον πρόβλημα το οποίο αισθάνονται στο πετσί τους οι φτωχοί και οι υπερχρεωμένοι. Για να στηθεί αυτός ο χορός των δισ. χρειάζονται πολλοί. Άλλωστε, η φορολογία σε παγκόσμιο επίπεδο είναι πλέον περισσότερο τέχνη παρά υπολογισμός. Το αποτέλεσμα δεν καθορίζεται από τους αριθμούς, αλλά από τις κυβερνήσεις και από ανθρώπους όπως οι δικηγόροι, οι λογιστές, οι σύμβουλοι δημοσίων σχέσεων, οι λομπίστες κ.ά.
Όλοι αυτοί είναι απαραίτητοι για να στηθεί μια απλή μεθόδευση: Οι πολυεθνικές στήνουν θυγατρικές, τμήματα και προσδεδεμένες εταιρίες σε διάφορες χώρες, με διαφορετικές κλίμακες φορολογίας – ακόμα και σχεδόν μηδενικές. Η κάθε μία από αυτές τις εταιρείες θεωρείται ως χωριστή οντότητα για λογιστικούς σκοπούς, ακόμα και αν έχουν τον ίδιο εταιρικό «γονέα». Όταν κάνουν συμφωνίες μεταξύ τους, υποτίθεται ότι τις κάνουν ως ξεχωριστές οντότητες, ενώ και οι δύο προσπαθούν να πραγματοποιήσουν κέρδος. Αυτό επιτρέπει και στις δύο να προσποιούνται ότι προσπαθούν να επιτύχουν το καλύτερο δυνατόν σε κάθε συναλλαγή. Στην πραγματικότητα, η μητρική εταιρεία δεν νοιάζεται κατ’ ανάγκη αν μία από τις οντότητες ζημιώνεται, προκειμένου η άλλη οντότητα να δημιουργήσει κέρδος, ιδίως εάν ο νικητής πληρώνει φόρους με χαμηλότερο συντελεστή από όσο ο ηττημένος. Ο συγκεκριμένος τρόπος με τον οποίο τα κέρδη από την κάθε μία από αυτές τις οντότητες κατανέμονται σε χώρες με σκοπό τη διαχείριση των φόρων ονομάζεται «μεταβιβαστική τιμολόγηση» (transfer pricing).
Τον επόμενο μήνα οι ηγέτες των G20 θα εγκρίνουν
το σχέδιο του ΟΟΣΑ για να αντιμετωπίσουν αυτά τα «παράθυρα». Το μεγάλο όμως ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι αν πραγματικά θέλουν να τα κλείσουν. Όπως δείχνει και η πρόσφατη εμπειρία, ορισμένες χώρες – μέλη τού ΟΟΣΑ, για παράδειγμα η Ελβετία και το Λουξεμβούργο πραγματικά αποτελούν μέρος του προβλήματος, αν και αμφότερες έχουν συμφωνήσει σε κάποιο βαθμό μεταρρυθμίσεων. Υπάρχουν επίσης χώρες του ΟΟΣΑ που δεν έχουν ποτέ εκληφθεί ως φορολογικοί παράδεισοι, αλλά που εξακολουθούν να έχουν κάποια φορολογική νομοθεσία που βλάπτει τον στόχο, συμπεριλαμβανομένων της Αυστραλίας, της Ιρλανδίας, της Ολλανδίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και ορισμένων πολιτειών των ΗΠΑ. Οι πολιτικοί μπορούν να ισχυρίζονται το αντίθετο, αλλά οι χώρες που υποστηρίζουν τη διαδικασία μεταρρύθμισης και επίσης διατηρούν τις φορολογικές νομοθεσίες και τις πολιτικές που την υπονομεύουν είναι σε θέση να επωφεληθούν και από τις δύο πλευρές.
Στην Ελλάδα ήδη δραστηριοποιούνται πολλές από τις πολυεθνικές, για τις οποίες έχουν γραφτεί πολλά για τη νόμιμη φοροαποφυγή. Για παράδειγμα, πολυεθνικοί όμιλοι όπως οι Apple, Microsoft, GE και Pfizer «κρύβουν» με νόμιμο τρόπο δισεκατομμύρια δολάρια στο εξωτερικό, μεταφέροντας τα κέρδη τους σε χώρες με ιδιαίτερα χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές ή και σε φορολογικούς παραδείσους. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, οι 500 μεγαλύτεροι επιχειρηματικοί όμιλοι των ΗΠΑ έχουν προχωρήσει σε λογιστική μεταφορά 2,1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων εκτός συνόρων – ποσό που αντιστοιχεί σε ολόκληρο το ΑΕΠ της Ιταλίας, της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης. Μια χώρα 60 εκατομμυρίων θα έπρεπε λοιπόν να εργάζεται επί έναν ολόκληρο χρόνο για να αποθησαυρίσει αντίστοιχο ποσό.
Το σίγουρο είναι ότι μιλάμε για χορό δισεκατομμυρίων, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να αμβλυνθεί η φτώχεια, να διευρυνθεί η δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης ή να ενισχυθούν οι υποδομές. Οι πληροφορίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας για τη νόμιμη φοροαποφυγή κόβουν την ανάσα: Μόνο η Apple έχει μεταφέρει τα τελευταία χρόνια εκτός ΗΠΑ 181,1 δισεκατομμύρια δολάρια, υπολογίζει η ΜΚΟ Center for Tax Justice and US Public Interest Research Group Education Fund.
Εξεταστική επιτροπή του αμερικανικού Κογκρέσου είχε αποκαλύψει για πρώτη φορά το 2013 πώς γίνεται η «δημιουργική λογιστική» της Apple: από τις ΗΠΑ τα χρήματα μεταφέρονται στο εξωτερικό μέσω θυγατρικών εταιριών, οι κυριότερες εκ των οποίων εδρεύουν στην Ιρλανδία. Σύμφωνα με πληροφορίες του γερμανικού περιοδικού «Der Spiege», l κεντρικό ρόλο στη μεταφορά αυτή παίζει η εταιρία Apple Sales International (ASI), η οποία αγοράζει τα προϊόντα Apple από τους προμηθευτές της εταιρείας στην Κίνα και τα διοχετεύει σε θυγατρικές σε Ευρώπη, Αφρική, Ασία και Μέση Ανατολή, χωρίς να μεσολαβήσει ενδιάμεση μεταφορά στις ΗΠΑ, αλλά ούτε και στην Ιρλανδία, που είναι η έδρα της ASI.
Μέσω του πλέγματος θυγατρικών και εξωχώριων εταιρειών που εμπλέκονται στη διαχείριση των κερδών τους, οι αμερικανικές πολυεθνικές πληρώνουν τελικά φόρο 6% κατά μέσο όρο, ενώ η αντίστοιχη επιβάρυνση στις ΗΠΑ θα έφτανε το 35%. Αυτό σημαίνει ότι το Αμερικανικό Δημόσιο στερείται 620 δισ. δολάρια.
Επιπλέον, σύμφωνα με υπολογισμούς, το 72% των εταιρειών που καταγράφονται στον αμερικανικό χρηματιστηριακό δείκτη Fortune, διατηρούν θυγατρικές σε φορολογικούς παραδείσους όπως οι Βερμούδες ή τα νησιά Κέιμαν.
το είδα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου