Όμως πλέον, η βιομηχανία της σποροπαραγωγής έχει κυριαρχήσει απόλυτα. Οι πολυεθνικές ελέγχουν την παγκόσμια παραγωγή και διακινούν τα υβρίδια που παράγουν στα επιστημονικά εργαστήρια. Έτσι, είμαστε απόλυτα εξαρτημένοι από τις βιομηχανίες, τα φακελάκια με τους σπόρους που διακινούν και τον τρόπο καλλιέργειας που επιβάλλουν» εξηγεί η κα Μαλάμω Μυλογιαννάκη, μέλος της ομάδας. «Εμείς αγωνιζόμαστε για την αναπαραγωγή των παραδοσιακών κρητικών ποικιλιών σπόρων. Παλεύουμε για να μη χαθούν τα τοπικά λαχανικά, τα δημητριακά μας, τα δέντρα μας, οι
πυλώνες δηλαδή της καλής υγείας των ανθρώπων και της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος του τόπου» εξηγεί, τονίζοντας την ιδιαίτερη διατροφική αλλά και πολιτισμική αξία των σπόρων.
«Αντιστεκόμαστε στο δρόμο των πολυεθνικών που θέλουν να μας κάνουν όλους μεταλλαγμένους» συμπληρώνει η κυρία Κυριακή: «Είναι θέμα υγείας, περιβάλλοντος, φιλοσοφίας».
Οι «Σπορίτες»
Το μαγαζί με τα φυσικά προϊόντα της κας Μαλάμως στο κέντρο των Χανίων, φιλοξενεί, κάθε Δευτέρα απόγευμα, τις «συνελεύσεις» της ομάδας. Το βαρύ ξύλινο τραπέζι στο βάθος γεμίζει με κάθε λογής σπόρους που έχουν φέρει οι καλλιεργητές για ανταλλαγή: ντομάτες, αγγούρια, κολοκυθάκια, διάφορα βότανα, μυρωδικά και λουλούδια. Κάποιος κρατά σπιτικό γιαούρτι, άλλος φρέσκα αυγά. Η κα Μαλάμω τους υποδέχεται με σπιτικά αρτοσκευάσματα, όλα με παραδοσιακά υλικά: ντόπιο αλεύρι χωρίς γλουτένη, χαρουπόμελο, προζύμι που καλλιεργεί μόνη της. Οι συναντήσεις είναι ανοικτές για όλους όσοι ενδιαφέρονται να ανταλλάξουν σπόρους, να πάρουν συμβουλές για τις ορθές γεωργικές πρακτικές, να ενημερωθούν ή απλά να παρακολουθήσουν.
Οι «Σπορίτες» δεν συζητούν για την οικονομική κρίση, δεν γκρινιάζουν για τα χαράτσια, δεν μεμψιμοιρούν. Με την ηρεμία των ανθρώπων εκείνων που ήδη έχουν αναλάβει δράση, μοιράζονται την αγωνία τους για τη διατροφική εξάρτηση των σύγχρονων κοινωνιών από τις φαρμακοβιομηχανίες, το φόβο τους για τα «μεταλλαγμένα», την αγάπη τους για το φυσικό τρόπο διατροφής και ζωής. «Φυσική ζωή σημαίνει να βασίζεσαι στα χέρια σου, στους φίλους σου, στην οικογένειά σου. Αυτό υιοθετούμε κι αυτό θέλουμε να διαδώσουμε» λέει η κα Μαλάμω.
Όπως άλλωστε τονίζουν και τα μέλη της ομάδας, σε μια περίοδο που αναζητούμε τη λύση στον πρωτογενή τομέα, δεν είναι δυνατόν να είμαστε εξαρτημένοι από τα βιοχημικά εργαστήρια για να φυτέψουμε τον κήπο μας. Το τελευταίο διάστημα, η ομάδα έχει κάνει σημαντικό «άνοιγμα» στην τοπική κοινωνία, έχοντας έντονη παρουσία στην πόλη. Άτυπα, έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης του κόσμου πάνω στο θέμα των παραδοσιακών σπόρων, με θεματικές εκδηλώσεις, ανοιχτές συζητήσεις, αλλά και μια ταυτόχρονη προσπάθεια προσέγγισης των παραγωγών στις Λαϊκές Αγορές της πόλης.
Δωρεάν παραχώρηση γης για καλλιέργεια
Σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο Κρήτης και τον πρώην πρύτανη Γ. Φίλη, οι «Σπορίτες» διαθέτουν δωρεάν αγροτική γη για όποιον επιθυμεί να καλλιεργήσει τους τοπικούς σπόρους. Με την επιστημονική βοήθεια του γεωπόνου της ομάδας και υπό την καθοδήγηση των έμπειρων βιοκαλλιεργητών που συμμετέχουν σε αυτήν, δεκάδες Χανιώτες έχουν ήδη επωφεληθεί απ’ αυτήν την ευκαιρία και βοηθούν στην αναπαραγωγή των τοπικών σπόρων, εξασφαλίζοντας παράλληλα αγνά και υγιεινά οπωροκηπευτικά για τις οικογένειές τους, χωρίς χρήματα.
«Τα πάντα σε αυτήν την προσπάθεια γίνονται δωρεάν και εθελοντικά. Κανείς δεν ενδιαφέρεται για το κέρδος. Μόνος μας σκοπός είναι η αναπαραγωγή των σπόρων. Μέσα απ’ αυτήν επιδιώκουμε την αυτάρκεια της κοινωνίας μας σε σπόρους αλλά και την προστασία της γης μας, της γονιμότητάς της και της αξίας της για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία», εξηγεί ο κ. Δημήτρης Πατσουράκης, στον οποίο τα υπόλοιπα μέλη αποδίδουν και την ιδιότητα του «ιδρυτή» της ομάδας.
Τα υβρίδια «ζητούν» τα φυτοφάρμακα
Όπως εξηγούν οι «Σπορίτες», ο σπόρος έχει την ιδιότητα να αναπαράγεται με φυσικό τρόπο, χωρίς φυτοφάρμακα. «Αντίθετα, τα υβρίδια που διακινούν οι πολυεθνικές, έχουν εξ’ ορισμού ένα με δύο χρόνια ζωής, ώστε να αναγκάζουν τους αγρότες να αγοράζουν διαρκώς σπόρους. Επίσης, από τη φύση τους χρειάζονται χημικά φυτοφάρμακα για να καλλιεργηθούν, αφού στην ουσία είναι ξένοι από το χώμα στο οποίο φυτεύονται.
Έτσι, οι ίδιες εταιρείες κερδίζουν ακόμα περισσότερα από τη διακίνηση των φυτοφαρμάκων. Τα χημικά με τη σειρά τους καταστρέφουν το έδαφος, με αποτέλεσμα οι αγρότες να χρειάζονται όλο και περισσότερα λιπάσματα για να αναπληρώσουν τις χαμένες θρεπτικές ουσίες. Έτσι, μπαίνουμε στον φαύλο κύκλο της εξάρτησης από τις πολυεθνικές» τονίζει η Σπυριδούλα, ένα από τα νεότερα σε ηλικία μέλη της ομάδας. Οι ορθές γεωργικές πρακτικές και ο φυσικός τρόπος καλλιέργειας αποτελεί για τους «Σπορίτες» απαραίτητη προϋπόθεση για να έχει ουσία η ιδέα της διατήρησης των παραδοσιακών σπόρων.
Δίκτυο «ελεύθερων σπόρων»
Στον αγώνα κατά της «Βιομηχανίας των Σπόρων», η ομάδα από τα Χανιά δεν είναι μόνη της. Τα τελευταία χρόνια το πανευρωπαϊκό δίκτυο για την «ελευθερία και την αυτοδυναμία σε σπόρους» διαρκώς ενισχύεται, βρίσκοντας ολοένα και περισσότερους υποστηρικτές, κυρίως σε μικρές αγροτικές κοινωνίες της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Στην Ελλάδα, το δίκτυο των «ελεύθερων καλλιεργητών», όπως συχνά τους αποκαλούν, αριθμεί χιλιάδες μέλη, τα οποία αθόρυβα, επίμονα και μεθοδικά, με δικά τους τεχνικά μέσα, δική τους γη και διαδικασίες που υπόκεινται σε άγραφους νόμους, διακινούν και καλλιεργούν τους τοπικούς σπόρους της κάθε περιοχής, πέρα και έξω από το επίσημο δίκτυο διανομής, διαδίδοντας τη φιλοσοφία του φυσικού τρόπου ζωής. «H χώρα μας έχει τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα στο θέμα των σπόρων, καθώς διαθέτει μοναδικά είδη. Σε αυτά πρέπει να στηριχθούμε. Η κάθε περιοχή έχει τις δικές της παραδοσιακές ποικιλίες και αυτές προσπαθεί να διαιωνίσει», εξηγεί η κα Μαλάμω.
Ολλανδική εθνικότητα, ελληνική υπηκοότητα
Η μάχη για τη γεωργία σήμερα δίνεται πολύ μακριά από το χωράφι, στα επιστημονικά εργαστήρια όπου δημιουργούνται και τυποποιούνται οι σύγχρονοι σπόροι, είτε υβρίδια είτε γενετικά τροποποιημένοι και συχνά «πατενταρισμένοι», με περιορισμούς χρήσης και απαγόρευση επαναφύτευσης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η πατάτα και η ντομάτα. ελληνικός ντοματόσπορος δεν υπάρχει στο εμπόριο, αφού η… πατέντα ανήκει σε μεγάλη ολλανδική εταιρεία που συσκευάζει και εμπορεύεται το σπόρο της ντομάτας.
«Πώς περιμένουμε να μυρίζει ‘‘ντοματίλα’’ μια ντομάτα που ‘‘γεννήθηκε’’ στην Ολλανδία, μέσα σε συνθήκες που δεν έχουν καμία σχέση με τις δικές μας; Είναι φυσικό αυτός ο σπόρος να θέλει πολλές εισροές για να καλλιεργηθεί. Αντίθετα, ο δικός μας παραδοσιακός ντοματόσπορος δεν χρειάζεται τίποτα, γιατί είναι προσαρμοσμένος στις τοπικές συνθήκες» εξηγούν οι βιοκαλλιεργητές της ομάδας. Το ίδιο ισχύει και για τις ελληνικές πατάτες που επίσης έχουν «Ολλανδούς γονείς» και συχνά πωλούνται σε δίχτυ με ταμπέλα, όπου ρητά απαγορεύεται η επαναφύτευση, καθώς ο σπόρος υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα. Οι νέες κατακτήσεις της βιοτεχνολογίας και οι γενετικά τροποποιημένοι σπόροι ισχυροποιούν ακόμα περισσότερο αυτήν την τάση, καθώς μπορούν να πατενταριστούν και να εντοπιστούν στα χωράφια μέσω του γενετικού τους κώδικα. Ταυτόχρονα, η ευρωπαϊκή νομοθεσία, που διαπνέεται από τη φιλοσοφία της προστασίας της βιοποικιλότητας, δείχνει, τελικά, να ευνοεί αυτές τις πρακτικές.
Η ευρωπαϊκή νομοθεσία
Οι πιο απαισιόδοξοι, θεωρούν ότι η γεωργική βιομηχανία (που βρίσκεται σε ευθεία σχέση με τη φαρμακοβιομηχανία) μπορεί να συγκριθεί σε ισχύ και επιρροή ακόμα και με την παγκόσμια πολεμική βιομηχανία. «Δυστυχώς σήμερα 10 εταιρείες ελέγχουν το 70% της αγοράς παγκοσμίως», τονίζουν οι «Σπορίτες».
Από την άλλη πλευρά, οι εταιρείες θεωρούν ότι χάνουν αυτή τη στιγμή σχεδόν το 30% των εν δυνάμει αγορών λόγω της «παράνομης αναπαραγωγής» των σπόρων και της παραγωγής «μη-καταχωρημένων ποικιλιών». Οι εταιρείες αυτές, μέσω των εγκατεστημένων στις Βρυξέλλες λόμπι τους, θεωρείται ότι επηρεάζουν άμεσα την ευρωπαϊκή νομοθεσία τα τελευταία 15 χρόνια, πετυχαίνοντας διαρκώς ευνοϊκές Οδηγίες και πολιτικές.
Φανή Νικηφοράκη
Απέναντι Όχθη
το είδα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου